Πυρπολώντας τις εθνικές αφηγήσεις

Φαντάζεστε ένα μνημείο στην Τρίπολη που θα τιμά τη μνήμη χιλιάδων Τούρκων, Τουρκαλβανών, εβραίων και όσων έπεσαν θύματα της τριήμερης «ανωφελούς και ανηλεούς σφαγής» κατά τον Παπαρηγόπουλο με θύτες τους επαναστάτες του Κολοκοτρώνη το Σεπτέμβριο του 1821;

Κάτι ανάλογο, ως προς το μέγεθος της αμφισβήτησης μιας κλισέ εθνικής αφήγησης, συνέβη προ ημερών στην Κοπεγχάγη. Το ύψους επτά μέτρων (!) άγαλμα της μαύρης εργάτριας Κουήν Μέρι Τόμας αποκαλύφθηκε σε κεντρικό σημείο της πρωτεύουσας της Δανίας. Στο αριστερό της χέρι κρατά έναν πυρσό, στο δεξί ένα πλατύ μαχαίρι για συλλογή ζαχαροκάλαμου.

Το 1878 πρωτοστάτησε σε εξέγερση εργατών που δούλευαν υπό άθλιες συνθήκες, ουσιαστικά σαν σκλάβοι, στις τότε Δανικές Δυτικές Ινδίες στην Καραϊβική, τις σημερινές αμερικανικές Παρθένες Νήσους.

Μαζί με άλλες δύο εργάτριες, που έμειναν στην Ιστορία ως «βασίλισσες», η μητέρα τριών παιδιών Κουήν Μέρι συνέβαλε στην πυρπόληση δεκάδων φυτειών ζαχαροκάλαμου, οργάνωσε βίαιες ενέργειες κατά των Δανών αποικιοκρατών, συνελήφθη, καταδικάστηκε και σάπισε για την υπόλοιπη ζωή της στις φυλακές.

«Ένα τέτοιο άγαλμα χρειάζεται για να γίνει λιγότερο εύκολη η λήθη. Χρειάζεται για να πολεμήσουμε τη σιωπή, την αδιαφορία, την καταπίεση και το μίσος» δήλωσε επίσημα ο διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης της Δανίας.

Το τέρας του μεταεθνικισμού έχει ορθώσει ανάστημα παντού. Μια καλή απάντηση είναι οι μάχες στο πεδίο των συμβόλων. Η ακόμα καλύτερη είναι ο διαρκής δημόσιος διάλογος, η εκλαΐκευση και, ιδίως στην Ελλάδα, η γεφύρωση του φοβερού ρήγματος που χωρίζει τη διδασκαλία της Ιστορίας στα σχολεία μας, με την επιστημονικό μόχθο πολλών ιστορικών στα ελληνικά πανεπιστήμια.