Στις 20 Νοεμβρίου, ημερομηνία κατάθεσης του προϋπολογισμού στη Βουλή, όταν όλοι, συμπεριλαμβανομένου και του οικονομικού επιτελείου, περίμεναν ότι η άρση του lockdown ήταν υπόθεση μιας δυο εβδομάδων, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή επισήμαινε ως μείζονα αδυναμία του προϋπολογισμού 2021 την πρόβλεψη για σημαντική αύξηση των φορολογικών εσόδων από νοικοκυριά και επιχειρήσεις, στα οποία όμως έλειπε το χρήμα.
Πράγματι, σύμφωνα με τις κυβερνητικές προβλέψεις για το 2021 αναμένεται μια ακατανόητα αισιόδοξη αύξηση φορολογικών εσόδων κατά 8,1% και σε απόλυτους αριθμούς κατά 3,6 δισ. ευρώ, με σχεδόν το σύνολο της αύξησης να προέρχεται από δύο πηγές.
Πρώτον, από την αύξηση των εσόδων από ΦΠΑ κατά 16,4% και των εσόδων από ειδικούς φόρους κατανάλωσης (καύσιμα, ποτά κ.λπ.) κατά 2,1%.
Δεύτερον, από την αύξηση των εσόδων από φόρους εισοδήματος κατά 7,8%, εκ των οποίων πάντως το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος προβλέπεται ότι θα προέλθει από τις επιχειρήσεις, λόγω της επαναφοράς της προκαταβολής φόρου που θα κληθούν να πληρώσουν όσα νομικά πρόσωπα εμφανίσουν κέρδη το 2020.
Ονειρο η αύξηση της κατανάλωσης
Η βασική υπόθεση στην οποία πάτησαν αυτές οι εκτιμήσεις –προβληματικές ακόμη και πριν από την παράταση του lockdown– ήταν η πρόβλεψη για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 3% το 2021. Από τον Νοέμβριο όμως μέχρι σήμερα μεσολάβησε η παράταση του lockdown έως τα τέλη του έτους, που σήμανε την απώλεια τουλάχιστον του 65% του μεγάλου εορταστικού τζίρου για λιανεμπόριο, εστίαση, ξενοδοχεία και μεταφορές. Μεσολάβησε ακόμη η διαφαινόμενη παράταση του προσωρινού λουκέτου στην οικονομία έως τον Φεβρουάριο. Αλλαξαν έως και τα δεδομένα σχετικά με το εμβόλιο. Η ροή των εμβολίων τελικά θα είναι πολύ πιο περιορισμένη σε σχέση με τις αρχικές προσδοκίες του Κυριάκου Μητσοτάκη κι αυτό σημαίνει ότι δεν θα χτιστεί τείχος ανοσίας παρά μόνο στην αρχή του καλοκαιριού, άρα το πρώτο εξάμηνο του 2021, όπως αναγνωρίζει και ο υφυπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, θα είναι «δύσκολο», δηλαδή υφεσιακό. Υπό αυτές τις συνθήκες η κυβερνητική υπόθεση για αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 3% το 2021 έγινε απλώς ανεδαφική.
Υπάρχουν προβλέψεις για την εξέλιξη των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας υπό τις συνθήκες που έχουμε σήμερα; Υπάρχουν και περιλαμβάνονται στην τελευταία τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο.
Αρνητικές οι προβλέψεις για το 2021
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, αν η υγειονομική κρίση τραβούσε βαθιά μέσα στον χειμώνα το 2021, η ελληνική οικονομία κινδύνευε να εμφανίσει ξανά ύφεση της τάξης του -2,5% έως -4%, μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης της τάξης του 2,5% έως 4,5% και νέα αύξηση της ανεργίας στο 19,5% με 20,5%.
Αν όμως έχουμε νέα μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης μέσα στο 2021, έστω και κατά 2,5% έως 4,5% όπως προβλέπει το ΙΟΒΕ, αντί για αύξησή της κατά 3% όπως προβλέπει η κυβέρνηση, όχι αύξηση φορολογικών εσόδων δεν θα πετύχουν εκεί στο υπουργείο Οικονομικών μέσα στο 2021 όπως θέλουν, αλλά αντίθετα θα εκπλαγούν δυσάρεστα με τη νέα μείωσή τους. Και κάπως έτσι θα ξεκινήσει ο εκτροχιασμός του προϋπολογισμού από την αρχή του χρόνου και όπως ακριβώς συνέβαινε με την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου έτσι και η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα χάσει τους στόχους του πρωτογενούς ελλείμματος στο 3,9% του ΑΕΠ που έχει συμφωνήσει με τους Ευρωπαίους δανειστές.
Ανδρέας Νεφελούδης: 1+1 κυβερνητικά ψέματα για την αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ
Εκτός της άστοχης πρόβλεψης για μεγάλη αύξηση των φορολογικών εσόδων, ο προϋπολογισμός του 2021 περιλαμβάνει και μια ίσως εξίσου άστοχη εκτίμηση για σημαντική αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ κατά 1 δισ. ευρώ. Η πρόβλεψη αυτή βασίζεται σε εκτίμηση για μείωση της ανεργίας κατά 1%, από το 18,9% του 2020 σε 17,9% το 2021, και διατυπώνεται παρά τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3,9% που τίθεται σε ισχύ από 1η Ιανουαρίου 2021. Είναι δυνατόν;
Για την πρόβλεψη περί αύξησης των εσόδων του ΕΦΚΑ το Documento ζήτησε την εκτίμηση του πρώην γενικού γραμματέα Εργασίας της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέα Νεφελούδη ο οποίος μας το εξήγησε περίπου με τα εξής λόγια: «Η κυβέρνηση προσδοκά αύξηση των εσόδων του ΕΦΚΑ μέσα στο 2021 γιατί πιστεύει ότι με τις δόσεις θα εισπράξει τις εισφορές των αυτοαπασχολούμενων που πήραν αναστολή λόγω της πανδημίας το 2020. Αν σκεφτούμε όμως πόσοι μικροί επαγγελματίες βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής, δεν είναι σίγουρο αν και πόσα θα μπορέσουν να πληρώσουν. Αλλά το κονδύλι των καθυστερούμενων οφειλών του 2020 που θα πληρωθούν μέσα στο 2021 είναι εφάπαξ έσοδα που θα εισπραχθούν μόνο για έναν χρόνο, επομένως η μείωση των εισφορών κατά 3,9% μας πάει σε μόνιμη μείωση των εσόδων του ΕΦΚΑ».
Οσο για την κυβερνητική πρόβλεψη για μείωση της ανεργίας κατά μία ποσοστιαία μονάδα, στο 17,9% το 2021 από 18,9% το 2020, ο Ανδ. Νεφελούδης ήταν κατηγορηματικός: «Πρόκειται για τεράστιο ψέμα. Δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε μείωση της ανεργίας μέσα στο 2021» λέει. «Αν σκεφτούμε ότι έχουμε 800.000 εργαζόμενους σε αναστολή σύμβασης και πάρα πολλές επιχειρήσεις από τους κλάδους της εστίασης, του επισιτισμού και του λιανεμπορίου να παραπαίουν, μόλις λήξουν τα μέτρα στήριξης και επιτραπούν οι απολύσεις θα δούμε ένα μεγάλο κύμα απολύσεων και αντί για μείωση θα έχουμε αύξηση της ανεργίας».
