Αγνοια και απελπισία οδηγούν τους βαριά νοσούντες σε κομπογιαννίτες οι οποίοι αποκομίζουν κέρδη με φονικές «εναλλακτικές» θεραπείες
Οροί, βλαστοκύτταρα, σκευάσματα, μέλια, βότανα και κάθε είδους μαντζούνια είναι μόνο λίγα από τα υποκατάστατα των φαρμάκων που κατά καιρούς προτείνουν οι λεγόμενοι «ψευτογιατροί» σε ασθενείς που πάσχουν από βαριές ή ανίατες ασθένειες και εκφυλιστικές νόσους, εκμεταλλευόμενοι τον πόνο και την απελπισία τόσο των ίδιων όσο και των δικών τους ανθρώπων. Γιατί όμως τους πιστεύουν; Γιατί οι ασθενείς γυρνούν την πλάτη στην επίσημη ιατρική και στρέφονται σε εμφανώς κομπογιαννίτικες μεθόδους;
Η τελευταία σχετική υπόθεση που πλέον απασχολεί τη Δικαιοσύνη είναι του 66άχρονου Διονύση Τριανταφύλλου από τη Σαρωνίδα, ο οποίος μαζί με τον Γερμανό συνεργό του κατηγορούνται για τον θάνατο πέντε ανθρώπων (η ποινική δίωξη είναι για ανθρωποκτονία με δόλο και κατά συρροή). Ηρθε στο φως της δημοσιότητας μόλις λίγους μήνες μετά τη βαριά καταδίκη του Νικόλαου Κοντοστάθη ή αλλιώς «dr Kontos» σε οκτώ φορές ισόβια και 50 χρόνια πρόσκαιρη κάθειρξη για επτά ανθρωποκτονίες και έξι απόπειρες ανθρωποκτονίας.
Ο Διον. Τριανταφύλλου φέρεται να εξαπατούσε ασθενείς –κατά κύριο λόγο με σκλήρυνση κατά πλάκας– εμφανιζόμενος στα θύματά του σύμφωνα με τις καταγγελίες ως φυσίατρος εξειδικευμένος σε νευρολογικές παθήσεις. Στη δραστηριότητά του αυτή φέρεται να τον συνέδραμε ένας 72άχρονος Γερμανός γενικός γιατρός, που παρουσιαζόταν ως πρωτοποριακός νευρολόγος με υποτιθέμενες θαυματουργές θεραπείες βλαστοκυττάρων.
Οι δυο τους, σύμφωνα με τη σχηματισθείσα δικογραφία, εμφανίζονταν ως εξειδικευμένοι στην αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας, εντόπιζαν τα θύματά τους, τους ζητούσαν να εγκαταλείψουν τη φαρμακευτική αγωγή που λάμβαναν και τα έπειθαν να ακολουθήσουν τις δικές τους «εναλλακτικές μεθόδους». Υπόσχονταν στους νοσούντες ακόμη και πλήρη ίαση της ασθένειας και τους αποσπούσαν μεγάλα χρηματικά ποσά για διάφορα μαντζούνια και υποτιθέμενες «θαυματουργές» ενέσεις βλαστοκυττάρων, τις οποίες μάλιστα χρέωναν ακόμη και 25.000 ευρώ τη μία. Οπως αποδείχτηκε, οι πανάκριβες ενέσεις που έρχονταν από τη Στουτγκάρδη περιείχαν σκέτο νερό. Πολλές φορές μάλιστα έλεγαν στους ασθενείς ότι δεν πάσχουν από τη νόσο τους αλλά το μόνο πρόβλημα που έχουν να αντιμετωπίσουν είναι μερικές απλές φλεγμονές.
Δεν είναι η πρώτη φορά που κάποιος τσαρλατάνος παίζει με τη ζωή ανθρώπων οι οποίοι εναποθέτουν πάνω του όλες τις ελπίδες τους, βρίσκοντας στο πρόσωπό του σανίδα σωτηρίας που οι δικοί τους –πραγματικοί– γιατροί είχαν αποκλείσει. «Τους έδινε την ελπίδα και εκείνοι έσπευσαν να την αδράξουν» είχε πει ο εισαγγελέας στην πρότασή του για τον «dr Kontos» και η αλήθεια είναι ότι όλοι εκείνοι που εκμεταλλεύονται τον ανθρώπινο πόνο και την επιθυμία για ζωή κάνουν ακριβώς αυτό.
«Η ψευδαίσθηση της γνώσης»
«Δυστυχώς γίνεται ολοένα πιο συχνό το φαινόμενο εξαπάτησης ανθρώπων σε αναζήτηση ιατρικής θεραπείας για εκείνους ή για αγαπημένα τους πρόσωπα. Πολλά είναι τα παραδείγματα ανά τους αιώνες, αλλά γίνεται όλο και πιο οξύμωρο στις μέρες μας να συνεχίζονται τέτοια φαινόμενα όταν η πληροφόρηση και η τεχνολογία βρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο. Οπως έλεγε ο Στίβεν Χόκινγκ: “Ο μεγαλύτερος εχθρός της γνώσης δεν είναι η άγνοια αλλά η ψευδαίσθηση της γνώσης”. Στη χώρα μας εδώ και πολλά χρόνια τούς ανθρώπους αυτούς τους ονομάζουμε τσαρλατάνους. Το διαδίκτυο είναι γεμάτο από ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι κατέχουν κάποια μυστική γνώση, ανώτερη επιφοίτηση και εξειδίκευση σε θέματα που άπτονται, μεταξύ άλλων, της υγείας και της επιστήμης. Στην πλειονότητά τους γνωρίζουν πως αυτά που διαδίδουν είναι ψευδή. Κάποιοι άλλοι τα πιστεύουν. Γιατί όμως οι υπόλοιποι υιοθετούν τις ιδέες τους ακόμη και όταν είναι εξωφρενικά αντιεπιστημονικές; Η απάντηση είναι πολυσύνθετη και έχει να κάνει με την ψυχοσύνθεση, την παιδεία και τη μόρφωση των υποψήφιων θυμάτων, καθώς και με το υποτιθέμενο “στάτους” και ταλέντο στην εξαπάτηση του θύτη» λέει μιλώντας στο Documento ο ψυχολόγος Ιωάννης Νίκου, ο οποίος εξηγώντας τι οδηγεί τους ανθρώπους να εμπιστεύονται απατεώνες σημειώνει:
«Ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως ανασφαλής, διότι οι μακρινοί του πρόγονοι έπρεπε να έχουν τα μάτια τους 14 για τους θηρευτές. Για παράδειγμα, σύμφωνα με έρευνες η όρθια στάση ίσως αναπτύχθηκε ως αμυντικός μηχανισμός για να μπορούν οι πρόγονοί μας να βλέπουν πάνω και πίσω από τα ψηλά χόρτα. Επειδή όμως κάποια φαινόμενα δεν μπορούσαν να εξηγηθούν, όπως οι κεραυνοί, οι εκλείψεις κ.λπ., ο άνθρωπος έπρεπε να αναζητήσει την απάντηση στο υπερπέραν. Κάπως έτσι προέκυψαν οι πρώτες θρησκείες και οι πρώτες δεισιδαιμονίες για την πρόβλεψη των μελλούμενων. Παράλληλα, εμφανίστηκαν και αυτοί που ισχυρίζονταν ότι κατείχαν την υπέρτατη ή απόκρυφη γνώση και βασισμένοι στην άγνοια και την ανασφάλεια των υπολοίπων απέκτησαν θέση και κύρος στην κοινωνία. Οι αρχαίοι μάγοι, θεραπευτές και ιεροφάντες των πρωτόγονων έδωσαν τη θέση τους στους σημερινούς τσαρλατάνους, που ενδεδυμένοι τον μανδύα της θρησκείας και της επιστήμης εκμεταλλεύονται την ανασφάλεια και την έλλειψη παιδείας και γνώσης».
Την περίοδο της πανδημίας παρατηρήθηκε έντονη στροφή μεγάλης μερίδας του πληθυσμού παγκοσμίως σε «εναλλακτικές μεθόδους», οι οποίες είχαν συνήθως κοινό υπόβαθρο τη θρησκεία, χωρίς όμως αυτό να είναι απαραίτητο. Κινήματα κατά των εμβολίων, κατά των μασκών και συνωμοσίες που συνέδεαν τον κορονοϊό με το 5G, τον Ελον Μασκ, ακόμη και με ένα παγκόσμιο κύκλωμα που θέλει να… υποτάξει την ελευθερία του ατόμου δημιούργησαν εύφορο έδαφος έτσι ώστε να ανθήσουν ανάλογοι απατεώνες. Ομως οι τελευταίοι, όπως ακριβώς τα αυτοφυή φυτά, δεν είχαν ποτέ ανάγκη το έδαφος να είναι εύφορο, επειδή πάντα έβρισκαν τρόπο να πουλήσουν ελπίδα.
Θεωρίες, αξίες και συναίσθημα
Αναλύοντας τους κοινωνικούς και συναισθηματικούς παράγοντες που επηρεάζουν τα θύματα των λεγόμενων ψευτογιατρών, ο Ιωάν. Νίκου εξηγεί ότι ένας από αυτούς είναι και η αξιοπιστία που εκπέμπει ο θύτης. «Ενας κοινωνικοσυναισθηματικός παράγοντας είναι η αξιοπιστία του θύτη: η αντιληπτή αξιοπιστία και η τεχνογνωσία των θυτών που παρέχουν την παραπληροφόρηση και την υποτιθέμενη θεραπεία. Αν και έχει διαπιστωθεί πως η αξιοπιστία ασκεί μικρή επιρροή στην αποδοχή της παραπληροφόρησης εάν η πηγή είναι μέσο ενημέρωσης, υπάρχουν γενικά ισχυρές ενδείξεις ότι η αξιοπιστία έχει σημαντικό αντίκτυπο στην αποδοχή παραπληροφόρησης από πηγές εκτός των μέσων ενημέρωσης. Περιπλέκοντας περαιτέρω τα θέματα, η αντιληπτή αξιοπιστία του θύτη ποικίλλει μεταξύ των θυμάτων. Σε ακραίες περιπτώσεις άτομα με έντονες τάσεις συνωμοτικού ιδεασμού ενδέχεται να μην εμπιστεύονται καμία επίσημη πηγή (για παράδειγμα υγειονομικές αρχές). Συχνότερα δε οι άνθρωποι τείνουν να εμπιστεύονται πηγές που θεωρείται ότι μοιράζονται τις αξίες και την κοσμοθεωρία τους» εξηγεί χαρακτηριστικά στο Documento.
Οσον αφορά τον δεύτερο παράγοντα, ο ψυχολόγος αναφέρεται στις πεποιθήσεις και στην κοσμοθεωρία του ίδιου του ατόμου: «Ενας δεύτερος βασικός κοινωνικοσυναισθηματικός παράγοντας είναι η κοσμοθεωρία – το σύστημα αξιών και πεποιθήσεων ενός ατόμου που θεμελιώνει την προσωπική και κοινωνικοπολιτισμική του ταυτότητα. Οτιδήποτε μπορεί να επιτίθεται στην κοσμοθεωρία ενός ατόμου μπορεί να είναι αναποτελεσματικό∙ όποιες αμφισβητήσεις μπορεί να θεωρηθούν ως επίθεση στην ταυτότητα κάποιου, με αποτέλεσμα μια αλυσιδωτή αντίδραση αξιολογήσεων και συναισθηματικών απαντήσεων που εμποδίζουν την αναθεώρηση πληροφοριών. Για παράδειγμα, εάν ένα μήνυμα αξιολογηθεί ως απειλή ταυτότητας και πεποιθήσεων, μπορεί να οδηγήσει σε έντονα αρνητικά συναισθήματα που παρακινούν στρατηγικές όπως η απαξίωση της κατάλληλης θεραπείας, η παράβλεψη των αποδεικτικών στοιχείων που δεν συνάδουν με την κοσμοθεωρία ή η επιλεκτική εστίαση σε στοιχεία που ενισχύουν την κοσμοθεωρία».
Τέλος, όπως λέει ο Ιωάν. Νίκου, «ο τρίτος κοινωνικοσυναισθηματικός παράγοντας που επηρεάζει είναι το συναίσθημα. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η πιθανή προτεινόμενη θεραπεία μπορεί να προκαλέσει ψυχολογική ευφορία που παρακινεί ένα άτομο να αγνοήσει όποιους άλλους λογικούς παράγοντες για να μειώσει το αίσθημα δυσφορίας».
Και διευθυντής του ΕΣΥ!
Οι περιπτώσεις μόνο στην Ελλάδα είναι αναρίθμητες, αφού οι περισσότερες δεν έχουν πάρει καν τον δρόμο της Δικαιοσύνης. Ψευτογιατροί διακινούν υποτιθέμενα σκευάσματα κατά του καρκίνου ή άλλων ανίατων ασθενειών ή δίνουν υποσχέσεις πατώντας πάνω στη θέληση για ζωή και αυτό συμβαίνει εδώ και πολλές δεκαετίες. Τα καταγραμμένα περιστατικά που πήραν τον δρόμο των δικαστηρίων είναι ελάχιστα, με πιο συγκλονιστικό φυσικά εκείνο του Ν. Κοντοστάθη. Ομως από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έχουν συλληφθεί τουλάχιστον άλλοι πέντε οι οποίοι παρίσταναν τους γιατρούς, με έναν εξ αυτών μάλιστα να έχει καταφέρει να γίνει και διευθυντής του ΕΣΥ στη Σκύρο.
«Μέχρι τώρα λέγαμε ότι η υπόθεση του ψευτογιατρού “dr Κόντοs” δεν είχε προηγούμενο στα ελληνικά δικαστικά χρονικά. Βλέπουμε όμως πλέον ότι έχει επόμενο, αφού εμφανίστηκε και δεύτερη περίπτωση φερόμενου ως ψευτογιατρού» σημειώνει μιλώντας στο Documento ο δικηγόρος συγγενών των θυμάτων του ψευτογιατρού Ν. Κοντοστάθη Στέλιος Σούρλας, επισημαίνοντας: «Είναι δεδομένο ότι πρέπει να σεβόμαστε το τεκμήριο της αθωότητας, το οποίο είναι αδιαπραγμάτευτο μέχρι και την τελεσίδικη καταδίκη οιουδήποτε».
Ο ίδιος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και καλεί τους ασθενείς και τους συγγενείς τους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί: «Οι πολίτες θα πρέπει να είναι πλέον υποψιασμένοι σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα δύσπιστοι σε ιατρούς οι οποίοι τάζουν πρωτοποριακές μεθόδους με μοναδικές θεραπείες. Θα πρέπει να διαπιστώνουν μέσω του κατά τόπον ιατρικού συλλόγου εάν ο άνθρωπος που τους παρουσιάζεται είναι μέλος του και εάν αυτά τα οποία λέει είναι αντικείμενο της ειδικότητάς του».
Ο δικηγόρος ξεκαθαρίζει: «Ουδείς σοβαρός ιατρός δέχεται τους ασθενείς στο σπίτι του, αλλά διατηρεί νόμιμο ιατρείο, χωρίς ωστόσο το ιατρείο να αποτελεί και εγγύηση ότι όσα λέει είναι επιστημονικώς τεκμηριωμένα. Η κοινωνία θα πρέπει να αφυπνιστεί σε τόσο σοβαρά θέματα και η καταδίκη του ψευτογιατρού “dr Κόντοs” σε οκτάκις ισόβια, μια παραδειγματική και δίκαιη ποινή, να αποτελέσει τη σοβαρή εκείνη αιτία αφυπνίσεως της κοινωνίας και αποτροπής παρόμοιων περιπτώσεων».
