Δίνεται σήμερα, εκτός απροόπτου, στη δημοσιότητα το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2020 από το υπουργείο Οικονομικών. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η αποτύπωση του μείγματος της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής στα έσοδα και στις δαπάνες της νέας χρονιάς ώστε να διατηρηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα στο 3,5% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με πληροφορίες οι θεσμοί, με τους οποίους έχει συζητήσει το προσχέδιο ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, εκτιμούν ότι υπάρχει «τρύπα» της τάξης του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι εκπρόσωποι των θεσμών ζητούν τη μη εφαρμογή ή τον περιορισμό μέτρων (φοροελαφρύνσεων) που εξήγγειλε προς εφαρμογή για το 2020 η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Στο πλαίσιο αυτό ζητείται το ψαλίδισμα ή η επίσπευση μέτρων που θα έχουν δημοσιονομική επίπτωση όπως:
1. Η εμπροσθοβαρής αύξηση των αντικειμενικών αξιών (κάτι που ευνοείται από την εκτίναξη των εμπορικών τιμών των ακινήτων σε πολλές περιοχές των αστικών κέντρων) κάτι που θα περιορίσει σημαντικά τη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά την περίοδο 2020-21.
2. Η μη εφαρμογή ή ο περιορισμός μέτρων που αφορούν τα ακίνητα (ΦΠΑ, φόρος υπεραξίας, βλ. ρεπορτάζ σε παρακείμενες σελίδες).
3. Η επιβολή αυστηρότερων κριτηρίων για την ηλεκτρονικά καταγραφόμενη κατανάλωση σε επίπεδα πολύ υψηλότερα του 10%.
4. Η εφαρμογή εισοδηματικών κριτηρίων σε κοινωνικές δαπάνες που σχετίζονται με δημογραφικά κίνητρα όπως η ενίσχυση για τη γέννα κάθε παιδιού και ό,τι σχετικό.
Επίσης οι θεσμοί απορρίπτουν πλήρως μέτρα με άμεση επίπτωση στις ταμειακές ροές. Στο πλαίσιο αυτό:
• Αντιτίθενται σφόδρα στην οποιαδήποτε παράταση των προθεσμιών για τις 120 δόσεις προς εφορία και ασφαλιστικά ταμεία.
• Απορρίπτουν τη μετατροπή της πάγιας ρύθμισης βεβαιωμένων χρεών προς την εφορία από 12 δόσεις σε 36. Πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση να επιμένει στις 24 τουλάχιστον αλλά και πάλι είναι πιθανή η εφαρμογή εισοδηματικών κριτηρίων και σε αυτήν την περίπτωση
Αβέβαιος προϋπολογισμός εσόδων
Σύμφωνα με εγκύκλιο που είχε αποστείλει η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών:
«Η κατάρτιση ενός αξιόπιστου προϋπολογισμού εσόδων αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων και για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η τεκμηριωμένη πρόβλεψη των προσδοκώμενων δημόσιων εσόδων. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για τον ακριβή προσδιορισμό τόσο του ύψους όσο και των πηγών των δημόσιων εσόδων σε αναλυτικό επίπεδο, ιδιαίτερα για τα έτη 2019 και 2020, ώστε να διασφαλιστεί η επίτευξη των γενικότερων στόχων του προϋπολογισμού» αναφερόταν στη σχετική εγκύκλιο.
Η κατάρτιση του προϋπολογισμού εσόδων τόσο για το έτος 2020 καθώς και η διενέργεια προβλέψεων για τα επόμενα έτη 2021-2023 θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα εξής:
• Το νέο σχέδιο λογαριασμών που αποτελεί τη βάση για τη νέα οικονομική ταξινόμηση του προϋπολογισμού.
• Τις πλέον επικαιροποιημένες μακροοικονομικές προβλέψεις για την περίοδο 2019-2022 (ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ, ιδιωτική κατανάλωση, απασχόληση κ.λπ.) όσον αφορά τα στοιχεία των εσόδων που εξαρτώνται από την εξέλιξη των μακροοικονομικών προβλέψεων για την ελληνική οικονομία.
• Τις επικαιροποιημένες εκτιμήσεις για τις αποδόσεις των παρεμβάσεων στο σκέλος των εσόδων που ήδη έχουν νομοθετηθεί ή εφαρμοστεί και θα επηρεάσουν τα αντίστοιχα μεγέθη.
Βεβαίως αυτές οι γενικές αρχές δύσκολα οδηγούν σε αποτιμήσιμα μεγέθη, καθώς η εκτιμώμενη ανάπτυξη στην καλύτερη περίπτωση θα είναι στην περιοχή του 2%. Κατά συνέπεια η ενίσχυση των άμεσων και έμμεσων φορολογικών εσόδων από την αύξηση των εισοδημάτων δεν αρκεί για να χρηματοδοτήσει το οικονομικό σχέδιο της ΝΔ καθώς η ηγεσία της είχε εκτιμήσει ότι απαιτείται ανάπτυξη 4% ετησίως προκειμένου να υπάρξουν οι απαραίτητες δημοσιονομικές πραγματοποιήσεις στο μέτωπο των εσόδων.
Παράλληλα είναι άγνωστο τι θα αποδώσει τελικώς η ρύθμιση των 120 δόσεων καθώς η μέχρι στιγμής χρήση της δυνατότητας από τους υπόχρεους φοροοφειλέτες δεν προϊδεάζει για ενίσχυση των κρατικών εσόδων με ποσόν μεγαλύτερο των 250-350 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως και μόνο μια έκρηξη στο πρώτο επταήμερο του Οκτωβρίου μπορεί να ενισχύσει λίγο ακόμη τις κυβερνητικές προσδοκίες. Μέχρι 30 Σεπτεμβρίου οι ρυθμίσεις είχαν φτάσει τα 3,3 δισ. ευρώ (σε σύνολο 100 δισ. και πλέον), κάτι που σημαίνει ότι αυτά θα εισπραχθούν σε δέκα χρόνια και ανά έτος γύρω στα 300 εκατομμύρια στην καλύτερη περίπτωση, καθώς η οικονομική αδυναμία πολλών φορολογουμένων οδηγεί σε διακοπή καταβολών και σε απώλεια της ρύθμισης.
Οριακή αύξηση δαπανών
Το ανώτατο όριο των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού για το 2020 θα ανέρχεται στα 50,2 δισ. ευρώ (49,743 δισ. ευρώ πέρυσι). Οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων θα είναι της τάξης των 6,75 δισ. ευρώ. Αθροιστικά οι δαπάνες θα διαμορφώνονται στα 57,04 δισ. ευρώ.
Ανά κατηγορία οι βασικές δαπάνες θα διαμορφωθούν:
• για τις συντάξεις διαμορφώνονται στα 28,9 δισ. ευρώ,
• για προνοιακές παροχές στα 2,4 δισ. ευρώ,
• του ΕΟΠΥΥ στα 5,4 δισ. ευρώ,
• για τους ΟΤΑ στα 6,7 δισ. ευρώ και
• για τα νοσοκομεία 2,8 δισ. ευρώ.
Πιστώσεις για νέες προσλήψεις προσωπικού προβλέπονται συνολικά για όλους τους φορείς της κεντρικής διοίκησης στον προϋπολογισμό του υπουργείου Οικονομικών — Γενικές Κρατικές Δαπάνες.
