Πριν από δέκα χρόνια ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), ως αντιμνημονιακή Αριστερά του… εφικτού, διεκδίκησε να γίνει κυβερνώσα δύναμη και κατάφερε να καταγραφεί τον Ιανουάριο του 2015 ως κόμμα-φαινόμενο την εποχή της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής κρίσης που είχε απλωθεί παντού. Η «Πρώτη φορά Αριστερά» στην κυβέρνηση είχε ανέβει στο κύμα της λαϊκής δυσαρέσκειας την εποχή των μνημονίων, με την κοινωνική πλειοψηφία να φτωχοποιείται. Τα λαϊκά στρώματα, χωρίς προσδοκία, ένιωθαν στο πετσί τους αυτό που οι μαρξιστές πολιτικοί επιστήμονες λένε πιο περίπλοκα: η λιτότητα για δημοσιονομική «ανάταξη» ως επιβολή των κυρίαρχων τάξεων είχε πάρει μορφή μιας συνειδητής αναδιανομής πλούτου υπέρ των οικονομικά ισχυρών, για τους οποίους αστικά κόμματα έκαναν το σέρβις στην καπιταλιστική κρίση.
Είχε εγκολπωθεί πολιτικά τη δυναμική του «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» από το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, Γένοβα 2001, είχε εντάξει από αντικαπιταλιστικές συνιστώσες μέχρι και ελευθεριακά σχήματα. Τομή ήταν το 2008, με την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην προεδρία και τη νεολαιίστικη εξέγερση για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Με την επίθεση των μνημονίων ο ΣΥΡΙΖΑ προσέλκυσε ψηφοφόρους με αντισυστημική ρητορική αλλά με στρατηγική πρόταση κυβερνητικής διαχείρισης. Από πέμπτο κόμμα με 4,60% και 13 βουλευτές το 2009 κατάφερε να γίνει πρώτο κόμμα, φτάνοντας στο 36,34% και στους 149 βουλευτές στις 25 Ιανουαρίου 2015, συγκροτώντας κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ. Ο ΣΥΡΙΖΑ κρατήθηκε στην κυβέρνηση (35,46% και 145 βουλευτές) και μετά το δημοψήφισμα του 2015. Η «συνθηκολόγηση», η ήττα, ο συμβιβασμός, ανάλογα με την πολιτική ανάλυση που ο καθένας έχει, οι συνταγές του μνημονιακού νεοφιλελευθερισμού και των προγραμμάτων λιτότητας που επέβαλαν η τρόικα, οι «θεσμοί» κ.ά. στοίχισαν στον αριστερό κόσμο.
Και τώρα το «κόμμα-φαινόμενο» και η «πτώση» αναλύονται είτε με πρόταγμα κοινωνικοπολιτικούς αγώνες με σοσιαλιστικό/κομμουνιστικό όραμα απέναντι στη μοιρολατρία και στις «αυταπάτες» της όποιας συστημικής αριστεράς είτε σαν μάθημα «διαχειριστικών» λαθών των κομμάτων της κεντροαριστεράς που αναζητούν πεδίο εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης, την ώρα που ακροκεντρώοι, δεξιοί και ακροδεξιοί λένε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στον καπιταλισμό.
Με παρεμβάσεις τους στο Documento πολιτικοί, πανεπιστημιακοί και αναλυτές ανασυνθέτουν το παζλ της «Πρώτης φοράς Αριστερά».
Γράφει η Μέλπω Λεκατσά
Ηταν 25/1/15. ∆έκα χρόνια πίσω, µετά τις εκλογές που η κυβέρνηση Σαµαρά προκηρύσσει µετά την άκαρπη εκλογή προέδρου ∆ηµοκρατίας, παρόλη τη συνεργασία και στήριξη του ΠΑΣΟΚ. Ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρνει να κερδίσει µε 36,34%, χωρίς όµως να έχει αυτοδυναµία. Πρωθυπουργός ο Αλέξης Τσίπρας, ένας όµορφος, λαµπερός, νέος, παιδί των συνελεύσεων και των αγώνων της Αριστεράς και των ιδεών που η ίδια εκπροσωπεί. Από το 2009 ηγείται του ΣΥΡΙΖΑ µετά την αποχώρηση του Αλέκου Αλαβάνου. Μπροστά στα Προπύλαια βγάζει διάγγελµα µε δύο συνθήµατα «Πρώτη φορά Αριστερά» και «Σήµερα η ελπίδα έγραψε Ιστορία», αναφέροντας ότι η ετυµηγορία του λαού ακυρώνει τη λιτότητα και τα µνηµόνια της καταστροφής και κάνει την τρόικα παρελθόν. Ρίγη συγκίνησης και περηφάνιας µε κατέκλυσαν. Πάλεψα σκληρά εναντίον της δικτατορίας και όταν εγκαθιδρύθηκε η δηµοκρατία ψήφιζα πάντα σε αυτό τον χώρο µε διαφορετικές ονοµασίες και ηγέτες. Πόνος, τραύµα βαθύ που δεν είχαµε καταφέρει να παίξουµε ρόλο στην εξουσία. Πολλές φορές δεν µπαίναµε καν στη Βουλή.
Εδώ θέλω να κάνω µια διευκρίνιση. Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου (1981-85) ήταν µια Αριστερά, µε τη συµφιλίωση, την καταστροφή των φακέλων, τον επαναπατρισµό των προσφύγων. Τότε την έλεγε Αλλαγή, τώρα Αριστερά.
Οµως η εξουσία δεν είναι µόνο ιδέες και καλές προθέσεις. Αµείλικτη η πραγµατικότητα των δυσκολιών και κυρίως όταν παλεύεις µε την εξουσιοµανία και την απληστία των ανθρώπων που, πέρα από τη µόρφωσή τους και τις ικανότητες, ασκώντας πολιτική είναι οι περισσότεροι κατώτεροι των προσδοκιών, γίνονται αδίστακτοι και αριβίστες. Για να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ 162 βουλευτές συνεργάζεται µε τους ΑΝΕΛ, πράγµα παράξενο για αριστερό κόµµα.
Το πολιτικό πλαίσιο µε την τρόικα σφίγγει αφόρητα την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλοντας capital controls και εξαναγκάζουν τον Τσίπρα να κάνει δηµοψήφισµα.
Ο λαός, αν και ξεζουµισµένος, ψηφίζει «όχι στη λιτότητα» κι ας ήξερε ότι, εάν κλείσει η στρόφιγγα της ρευστότητας, θα είναι ο πρώτος που θα πέσει θύµα. Ο λαός ώριµος, ηρωικός. Τώρα ο Αλέξης οδηγείται στο τρίτο µνηµόνιο που τελείωσε το 2018, το οποίο το ανακοινώνει στην πατρίδα µου, την Ιθάκη, προς µεγάλη µου συγκίνηση. Φυσικά τα προαπαιτούµενα στα προηγούµενα µνηµόνια δεν ολοκληρώθηκαν από τις προηγούµενες κυβερνήσεις και πέσανε στον ΣΥΡΙΖΑ να τα εκτελέσει. ∆εν έκανε «κωλοτούµπα», «ήταν µονόδροµος το τρίτο µνηµόνιο».
Βέβαια, δεν εξηγήθηκαν επαρκώς οι λόγοι που οδηγηθήκαµε στο δηµοψήφισµα και ο λαός ένιωσε προδοµένος. Μάζεψαν 37 δισ. ευρώ, το περίφηµο «µαξιλάρι», που τα χρησιµοποίησε η Νέα ∆ηµοκρατία όταν ήρθε στην εξουσία.
Τα 20 δισ. ήταν αρκετά από τις µνηµονιακές συµφωνίες. Μας έστυψαν και µας φτωχοποίησαν. Ο κόσµος τούς γύρισε την πλάτη και ασφαλώς οδηγήθηκε στην ήττα το 2019 ανοίγοντας διάπλατα την πόρτα της εξουσίας στη Ν∆ σε δύο τετραετίες και πιθανόν µία ακόµη τρίτη. Στην ήττα ο λαός έδωσε ένα αξιοπρεπές 32%, που δυστυχώς δεν πήραν το µήνυµα και χάθηκε στην επόµενη εκλογική διαδικασία.
Ο πρωθυπουργός Τσίπρας είναι το πιο τραγικό πρόσωπο της µεταπολίτευσης. Εντιµος, δεν είπε «ναι» στη διαπλοκή και τον εκδικήθηκαν. Συκοφαντήθηκε όσο κανείς άλλος. Ακόµη και η λύση του µακεδονικού, που ήταν µεγαλειώδης, έγινε εργαλείο στα χέρια των ακροδεξιών για να κατηγορηθεί ως προδότης.
Τώρα, µετά τη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ στα τρία κοµµάτια και µε τον άθλιο πραξικοπηµατικό τρόπο στα πρόσφατα γεγονότα, νιώθω ότι δολοφονήθηκε η κυβερνώσα Αριστερά και πολύ φοβάµαι χωρίς επιστροφή.
Συλλογικό τραύµα, προσωπική θλίψη. Οµως πάντα θα υπάρχουν ονειροπόλοι που θα παλεύουν για δικαιοσύνη και για έναν καλύτερο κόσµο. Ελπίζω κάποτε να δούµε µια δεύτερη φορά Αριστερά µε άλλους ανθρώπους, πιο συνειδητοποιηµένους και δηµοκράτες.
Διαβάστε επίσης:
Αντί για απαντήσεις, η κυβέρνηση κάνει επίθεση στην αντιπολίτευση για «εργαλειοποίηση» των Τεμπών
Έγκλημα των Τεμπών: Αίτημα για προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή από το ΚΚΕ
Έγκλημα Τέμπη: Πλήρης κάλυψη της ΕΡΤ για την προβολή των συγκεντρώσεων από Μαξίμου