Πριν από δέκα χρόνια ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), ως αντιμνημονιακή Αριστερά του… εφικτού, διεκδίκησε να γίνει κυβερνώσα δύναμη και κατάφερε να καταγραφεί τον Ιανουάριο του 2015 ως κόμμα-φαινόμενο την εποχή της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής κρίσης που είχε απλωθεί παντού. Η «Πρώτη φορά Αριστερά» στην κυβέρνηση είχε ανέβει στο κύμα της λαϊκής δυσαρέσκειας την εποχή των μνημονίων, με την κοινωνική πλειοψηφία να φτωχοποιείται. Τα λαϊκά στρώματα, χωρίς προσδοκία, ένιωθαν στο πετσί τους αυτό που οι μαρξιστές πολιτικοί επιστήμονες λένε πιο περίπλοκα: η λιτότητα για δημοσιονομική «ανάταξη» ως επιβολή των κυρίαρχων τάξεων είχε πάρει μορφή μιας συνειδητής αναδιανομής πλούτου υπέρ των οικονομικά ισχυρών, για τους οποίους αστικά κόμματα έκαναν το σέρβις στην καπιταλιστική κρίση.
Είχε εγκολπωθεί πολιτικά τη δυναμική του «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» από το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, Γένοβα 2001, είχε εντάξει από αντικαπιταλιστικές συνιστώσες μέχρι και ελευθεριακά σχήματα. Τομή ήταν το 2008, με την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην προεδρία και τη νεολαιίστικη εξέγερση για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Με την επίθεση των μνημονίων ο ΣΥΡΙΖΑ προσέλκυσε ψηφοφόρους με αντισυστημική ρητορική αλλά με στρατηγική πρόταση κυβερνητικής διαχείρισης. Από πέμπτο κόμμα με 4,60% και 13 βουλευτές το 2009 κατάφερε να γίνει πρώτο κόμμα, φτάνοντας στο 36,34% και στους 149 βουλευτές στις 25 Ιανουαρίου 2015, συγκροτώντας κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ. Ο ΣΥΡΙΖΑ κρατήθηκε στην κυβέρνηση (35,46% και 145 βουλευτές) και μετά το δημοψήφισμα του 2015. Η «συνθηκολόγηση», η ήττα, ο συμβιβασμός, ανάλογα με την πολιτική ανάλυση που ο καθένας έχει, οι συνταγές του μνημονιακού νεοφιλελευθερισμού και των προγραμμάτων λιτότητας που επέβαλαν η τρόικα, οι «θεσμοί» κ.ά. στοίχισαν στον αριστερό κόσμο.
Και τώρα το «κόμμα-φαινόμενο» και η «πτώση» αναλύονται είτε με πρόταγμα κοινωνικοπολιτικούς αγώνες με σοσιαλιστικό/κομμουνιστικό όραμα απέναντι στη μοιρολατρία και στις «αυταπάτες» της όποιας συστημικής αριστεράς είτε σαν μάθημα «διαχειριστικών» λαθών των κομμάτων της κεντροαριστεράς που αναζητούν πεδίο εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης, την ώρα που ακροκεντρώοι, δεξιοί και ακροδεξιοί λένε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στον καπιταλισμό.
Με παρεμβάσεις τους στο Documento πολιτικοί, πανεπιστημιακοί και αναλυτές ανασυνθέτουν το παζλ της «Πρώτης φοράς Αριστερά».
Γράφει ο Λευτέρης Κουσούλης
Σεπτέµβριος του 2012. Είχαν προηγηθεί οι διπλές βουλευτικές εκλογές. Μετά τον Ιούνιο θα σχηµατιστεί η τρικοµµατική κυβέρνηση, Ν∆ – ΠΑΣΟΚ – ∆ΗΜΑΡ, µε στόχο την εφαρµογή του µνηµονίου σε εξέλιξη. Η συνθήκη, υψηλής έντασης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ενισχυµένος από την κάλπη εκείνου του Ιουνίου, προετοιµάζει την καθολική επίθεση σε µια κυβέρνηση που µόλις είχε εκλεγεί, µε µεγάλη στήριξη –τρία κόµµατα– και, όπως έµοιαζε, µε πολιτική δυνατότητα και βούληση να έρθει αντιµέτωπη µε τη συνθήκη και να σηκώσει το βάρος της διαχείρισης. Θα αντέξει έως τον Ιανουάριο του 2015, που θα οδηγηθούµε σε εκλογές.
Σεπτέµβριος του 2012. Ο ΣΥΡΙΖΑ οργανώνει την πρώτη ανοιχτή µετά τις εκλογές συγκέντρωση εναντίον της κυβέρνησης στα δυτικά προάστια. «Η κυβέρνηση θα πέσει στους δρόµους» είναι το σύνθηµα. Παρατηρώντας τον ΣΥΡΙΖΑ από επιστηµονικό και πολιτικό ενδιαφέρον θα βρεθώ σε εκείνη στη συγκέντρωση. Ακουσα τον Αλέξη Τσίπρα µε προσοχή. Λιγότερα –τα µέτρησα– από 300 άτοµα η συµµετοχή. Μια οµιλία άκρως επιθετική, χωρίς πολιτική συνοχή και επιχειρηµατολογία. Η καταγγελία της Ευρώπης, η αρχή και το τέλος. Παρακολουθώ τη συµµετοχή των ανθρώπων και ένας πάθος στη συγκέντρωση, χωρίς συγκεκριµένο πολιτικό στόχο εκείνη την ώρα, να φουντώνει. Είναι θέµα χρόνου, σκέφτηκα, ο ΣΥΡΙΖΑ να κερδίσει την εξουσία και ο άνθρωπος που µόλις δηµαγωγικά είχε περιγράψει µια κατασκευασµένη πραγµατικότητα να γίνει πρωθυπουργός.
Κάθε φορά που θέλω κάτι να γράψω για τον ΣΥΡΙΖΑ ανακαλώ εκείνη την εµπειρία. Ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει τις εκλογές µέσα από µια ακραία επιθετική πολιτική στρατηγική καθολικής σύγκρουσης. Στάση, λόγος, επιλογές, αποφάσεις αποτυπώνουν αυτή την κατεύθυνση. «Ή αυτοί ή εµείς» δεν είναι σχήµα λόγου, είναι µια στρατηγική εξουσίας, στη φαντασία, καθολικής εξουσίας. Οταν βρεθεί στην εξουσία αυτή η προσέγγιση θα διατυπωθεί µε άλλα λόγια: «Πήραµε την κυβέρνηση, δεν πήραµε την εξουσία». Στις δηµοκρατίες δεν υπάρχει εξουσία, υπάρχει διακυβέρνηση, υπό την εντολή και το όριο του νόµου και της θητείας.
Η µέθοδος αυτής της εξουσίας, µε σαφή ιδεολογική βάση, θα είναι ο οδηγός του ΣΥΡΙΖΑ και έως το 2019. Το κυβερνητικό έργο του έχει ενδιαφέρον και αυτό αποτιµάται από τους πολίτες θετικά, αφού µέσα στη σύγκρουση εκείνων των εκλογών θα αντέξει και θα αποκοµίσει στην κάλπη το υψηλό ποσοστό του 31,5%. Μεγάλη νίκη µέσα στην ήττα.
Ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε ένα πολιτικό φαινόµενο. Ηρθε στην εξουσία µέσα από µια επιθετική µέθοδο, η αδυναµία του να αναπλασθεί στην αντιπολίτευση, εγκλωβισµένος µέσα στον παλαιό εαυτό του θα οδηγήσει στο πολιτικό τέλος του. Μετά την απογυµνωτική περιπέτεια µε τον κ. Κασσελάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ που γνωρίσαµε δεν υπάρχει πλέον και δεν νοείται η πολιτική του ανάσταση. Ενα κόµµα µικρό θα συνεχίσει ως µικρό να υπάρχει, κατανοώντας ίσως ότι µια εποχή έχει κλείσει και µια πολιτική σύνθεση στον χώρο της κεντροαριστεράς θα προκύψει από τη ζωή ως αναγκαία.
Διαβάστε επίσης:
Αντί για απαντήσεις, η κυβέρνηση κάνει επίθεση στην αντιπολίτευση για «εργαλειοποίηση» των Τεμπών
Έγκλημα των Τεμπών: Αίτημα για προ ημερησίας διατάξεως συζήτηση στη Βουλή από το ΚΚΕ
Έγκλημα Τέμπη: Πλήρης κάλυψη της ΕΡΤ για την προβολή των συγκεντρώσεων από Μαξίμου
