Πριν από δέκα χρόνια ο Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ), ως αντιμνημονιακή Αριστερά του… εφικτού, διεκδίκησε να γίνει κυβερνώσα δύναμη και κατάφερε να καταγραφεί τον Ιανουάριο του 2015 ως κόμμα-φαινόμενο την εποχή της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής κρίσης που είχε απλωθεί παντού. Η «Πρώτη φορά Αριστερά» στην κυβέρνηση είχε ανέβει στο κύμα της λαϊκής δυσαρέσκειας την εποχή των μνημονίων, με την κοινωνική πλειοψηφία να φτωχοποιείται. Τα λαϊκά στρώματα, χωρίς προσδοκία, ένιωθαν στο πετσί τους αυτό που οι μαρξιστές πολιτικοί επιστήμονες λένε πιο περίπλοκα: η λιτότητα για δημοσιονομική «ανάταξη» ως επιβολή των κυρίαρχων τάξεων είχε πάρει μορφή μιας συνειδητής αναδιανομής πλούτου υπέρ των οικονομικά ισχυρών, για τους οποίους αστικά κόμματα έκαναν το σέρβις στην καπιταλιστική κρίση.
Είχε εγκολπωθεί πολιτικά τη δυναμική του «οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη» από το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, Γένοβα 2001, είχε εντάξει από αντικαπιταλιστικές συνιστώσες μέχρι και ελευθεριακά σχήματα. Τομή ήταν το 2008, με την εκλογή του Αλέξη Τσίπρα στην προεδρία και τη νεολαιίστικη εξέγερση για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Με την επίθεση των μνημονίων ο ΣΥΡΙΖΑ προσέλκυσε ψηφοφόρους με αντισυστημική ρητορική αλλά με στρατηγική πρόταση κυβερνητικής διαχείρισης. Από πέμπτο κόμμα με 4,60% και 13 βουλευτές το 2009 κατάφερε να γίνει πρώτο κόμμα, φτάνοντας στο 36,34% και στους 149 βουλευτές στις 25 Ιανουαρίου 2015, συγκροτώντας κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ. Ο ΣΥΡΙΖΑ κρατήθηκε στην κυβέρνηση (35,46% και 145 βουλευτές) και μετά το δημοψήφισμα του 2015. Η «συνθηκολόγηση», η ήττα, ο συμβιβασμός, ανάλογα με την πολιτική ανάλυση που ο καθένας έχει, οι συνταγές του μνημονιακού νεοφιλελευθερισμού και των προγραμμάτων λιτότητας που επέβαλαν η τρόικα, οι «θεσμοί» κ.ά. στοίχισαν στον αριστερό κόσμο.
Και τώρα το «κόμμα-φαινόμενο» και η «πτώση» αναλύονται είτε με πρόταγμα κοινωνικοπολιτικούς αγώνες με σοσιαλιστικό/κομμουνιστικό όραμα απέναντι στη μοιρολατρία και στις «αυταπάτες» της όποιας συστημικής αριστεράς είτε σαν μάθημα «διαχειριστικών» λαθών των κομμάτων της κεντροαριστεράς που αναζητούν πεδίο εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης, την ώρα που ακροκεντρώοι, δεξιοί και ακροδεξιοί λένε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στον καπιταλισμό.
Με παρεμβάσεις τους στο Documento πολιτικοί, πανεπιστημιακοί και αναλυτές ανασυνθέτουν το παζλ της «Πρώτης φοράς Αριστερά».
Γράφει ο Μάκης Κοψίδης
Από το 4% ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύτηκε στο 36,43%. Από την αγχώδη προσπάθεια του «µπαίνω – δεν µπαίνω στη Βουλή» βρέθηκε στην κυβέρνηση. Η εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ δεν οφείλεται απλώς στην κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, αλλά στο ποιοτικό άλµα που επέφερε ο χαρισµατικός ηγέτης του, ο Αλέξης Τσίπρας. Η κυβερνώσα Αριστερά για πρώτη φορά έγινε προµετωπίδα του κόµµατος. Η πολιτική της διαµαρτυρίας εγκαταλείφθηκε. Το πρόγραµµα προσαρµόστηκε σε κυβερνητικό επίπεδο. Η δυναµική που αναπτύχθηκε ήταν τόσο µεγάλη ώστε, παρά την αποχώρηση µεγάλου αριθµού βουλευτών, ο ΣΥΡΙΖΑ παρέµεινε κυβέρνηση και µειώθηκε µόνο κατά µία µονάδα (από το 36,34% στο 35,46%) στις εκλογές του Σεπτεµβρίου του 2015. Η δυναµική συνεχίστηκε και στο εξαιρετικά αντίξοο κλίµα που επικράτησε κατά της κυβέρνησης της Αριστεράς. Το «όχι που έγινε ναι» στο δηµοψήφισµα ήταν ένας αναγκαίος συµβιβασµός προκειµένου να παραµείνουµε στο ευρώ και δεν επηρέασε σηµαντικά τη δυναµική του κόµµατος. Το 31,3% των εκλογών του 2019 είναι χαρακτηριστικό. Παρά την ήττα, η επάνοδος στην εξουσία ήταν απολύτως εφικτή.
Οµως η υπονόµευση του Τσίπρα εκ των έσω παραµόνευε. Ηταν τότε που, αµέσως µετά τις δηλώσεις του για διεύρυνση και µετασχηµατισµό, έπεφταν βροχή οι δηλώσεις σε αντίθετη κατεύθυνση από προβεβληµένα στελέχη που αργότερα συγκρότησαν τη Νέα Αριστερά. Το θολό µήνυµα και η αναξιοπιστία κυριάρχησαν. Αποτέλεσµα η κατακρήµνιση από το 35,46% στο 17,83% στις εκλογές του 2023. Ανοχή στους υπονοµευτές, που παρέµεναν σε κρίσιµες θέσεις, από τον ηγέτη. Είτε από ατολµία είτε από υποτίµηση της διαβρωτικής δραστηριότητάς τους. Η υποτίµηση αυτή ήταν τεράστιας σηµασίας στην καθοδική πορεία που ακολούθησε.
Και µετά ήρθε η νέα υπονόµευση. Αυτή του Κασσελάκη. Ο εκλεγµένος ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ λοιδορήθηκε, συκοφαντήθηκε από τα περισσότερα στελέχη του κόµµατός του όσο κανένας αρχηγός στη µεταπολίτευση. Παρά τις δύο διασπάσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν στο 15% στις ευρωεκλογές. Οµως η προσπάθεια εξοβελισµού του εντάθηκε. Οπως φάνηκε στο συνέδριο του Φεβρουαρίου εµπνευστής της ίντριγκας που ακολούθησε δεν ήταν οι 87, αλλά ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας. Ενορχηστρωτής και της αντιδηµοκρατικής εκτροπής του τελευταίου συνεδρίου. Ο Τσίπρας σπατάλησε το µεγάλο πολιτικό κεφάλαιο που είχε προκειµένου να ξεφορτωθεί τον Κασσελάκη και µετέτρεψε τον ΣΥΡΙΖΑ σε ένα αντιδηµοκρατικό µόρφωµα.
Τα mea culpa για τη Novartis και τις τηλεοπτικές άδειες, ώστε να γίνει αρεστός στο κατεστηµένο, δεν είναι αρκετά για να ηγηθεί µιας κεντροαριστερής συµµαχίας όπως φιλοδοξεί. Ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε τα άλλα αριστερά και προοδευτικά σχήµατα τον θέλουν. Μόνο µία συνένωση του εναποµείναντος ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς µπορεί να πετύχει. Ο Τσίπρας «κάηκε» πολιτικά στο πανελλήνιο. Είναι το τίµηµα της ίντριγκας που σχεδίασε.
Διαβάστε επίσης:
Μαθήματα δημοσιογραφικής δεοντολογίας από την ΕΡΤ
Ιωάννινα: Στον εισαγγελέα πέντε νεαροί για επίθεση σε ανήλικες
«Πόλεμος» για το TikTok: Μετά τον Μασκ και η Microsoft στο «παιχνίδι» για την εξαγορά του
