Το επικοινωνιακό μοντέλο «φταίνε οι άλλοι» και το στιλ της αδίστακτα αδιάντροπης διοίκησης
«Το δράμα οφείλεται, δυστυχώς, κυρίως σε τραγικό ανθρώπινο λάθος». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο διάγγελμα που απηύθυνε το βράδυ της περασμένης Τετάρτης κατέφυγε για ακόμη μια φορά στην προσφιλή τακτική του. Εστρεψε αλλού τις ευθύνες. Και έτσι, ενώ εξήγγειλε μια δήθεν διερεύνηση του πολύνεκρου δυστυχήματος στα Τέμπη από «υπερκομματική» επιτροπή εμπειρογνωμόνων –αναρωτιέται κανείς από αυτήν τη διατύπωση του πρωθυπουργού εάν η επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τον κορονοϊό ήταν κομματική–, στη συνέχεια του λόγου του έβγαλε πόρισμα: για όλα φταίει ο σταθμάρχης. Ο άνθρωπος δηλαδή που ο πρωθυπουργός δίκασε και καταδίκασε προκειμένου να αποφύγει τις βαρύτατες ευθύνες που ο ίδιος φέρει.
Το νέο εξιλαστήριο θύμα μιας κυβέρνησης που η ίδια αποφάσισε να μετατάξει και από διοικητικό υπάλληλο του υπουργείου Παιδείας να τον τοποθετήσει, με μηδενική πείρα, στον σταθμό-κόμβο της Λάρισας. Μιας κυβέρνησης που δεν έχει αναλάβει ούτε μία φορά την ευθύνη για οτιδήποτε, είτε πρόκειται για την πανδημία είτε για πλημμύρες είτε για φωτιές είτε για τις υποκλοπές. Μιας κυβέρνησης η οποία από την αρχή της θητείας της βάζει πάντα ανερυθρίαστα ως προτεραιότητα το κέρδος των φιλικών της επιχειρηματιών∙ ακόμη και σε βάρος ανθρώπινων ζωών. Κράτος δολοφόνων.
Μόνο που αυτήν τη φορά η αδίστακτη αυτή πρακτική εκ μέρους του πρωθυπουργού είναι χειρότερη από ποτέ. Αυτήν τη φορά δεκάδες άνθρωποι –κατά κύριο λόγο νέα παιδιά– έχασαν τη ζωή τους με τρόπο που φαντάζει αδιανόητος για οποιαδήποτε χώρα του δυτικού κόσμου. Οπως έχει αποδειχτεί όμως εδώ και καιρό, η Ελλάδα δεν είναι τέτοια χώρα. Η Ελλάδα –ειδικά την περίοδο διακυβέρνησης του Κυρ. Μητσοτάκη– είναι η χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας όπου κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη που του αναλογεί. Η Ελλάδα είναι η χώρα των δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ που χάνονται σε συμφωνίες κάτω από το τραπέζι. Η Ελλάδα είναι η χώρα που η ζωή των πολιτών της δεν έχει καμία αξία μπροστά στα κέρδη μιας εταιρείας.
Η χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας
Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου κανείς δεν θέλησε ποτέ να λειτουργήσει το απαραίτητο ηλεκτρονικό σύστημα σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, επειδή κάτι τέτοιο δεν θα ήταν επικερδές. Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου έτοιμα συστήματα ασφαλείας ξηλώνονταν προκειμένου να μπουν άλλα, επειδή προφανώς παίζονταν βρόμικα παιχνίδια στο παρασκήνιο μεταξύ κυβέρνησης, διοικούντων του ΟΣΕ και – εννοείται– υπεργολάβων. Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου το δυστύχημα είχε σχεδόν προαναγγελθεί από τους εργαζόμενους, αλλά οι απεργίες τους κηρύσσονταν παράνομες εξαιτίας νόμου που ψήφισε η τωρινή κυβέρνηση.
Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου η κυβέρνηση ασχολείται αποκλειστικά με το πώς θα περιορίσει την επικοινωνιακή ζημία ενόψει των επερχόμενων εκλογών. Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου σχεδόν κανένα ΜΜΕ δεν είχε ασχοληθεί με την απόλυτη παρακμή του σιδηροδρομικού δικτύου, το οποίο μάλιστα είχε φτάσει να έχει μόλις μία σιδηροδρομική γραμμή.
Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου την επομένη του δυστυχήματος οι σημαντικότερες ιστοσελίδες αναπαρήγαγαν αυτολεξεί non paper της κυβέρνησης, χωρίς προφανώς να διερευνήσουν όσα αναπαρήγαγαν. Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου γίνεται σύγκριση της τραγωδίας στα Τέμπη με την τραγωδία στο Μάτι και δημοσιογράφοι επικροτούν τον υπουργό Κώστα Καραμανλή επειδή όχι μόνο παραιτήθηκε αλλά επιπλέον συγκινήθηκε. Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου διάσημοι δημοσιογράφοι έχουν το θράσος να εμφανίζονται στην τηλεόραση και να δίνουν συμβουλές στην κυβέρνηση
πώς να διαχειριστεί επικοινωνιακά την κρίση που «έσκασε στη βάρδιά της» ή να λένε ότι το δυστύχημα είναι ευκαιρία για να βελτιωθεί το σιδηροδρομικό δίκτυο. Η Ελλάδα είναι η χώρα της απόλυτης σήψης και διαφθοράς που ακόμη και σήμερα μετράει νεκρούς εξαιτίας της αδιανόητης λιτότητας και υποβάθμισης της ποιότητας ζωής των πολιτών της λόγω των μνημονίων.
Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου ακόμη και μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν ήταν γνωστός ο αριθμός των νεκρών. Η Ελλάδα είναι η χώρα που οι πολίτες της θρηνούν ανήμποροι δεκάδες παιδιά, τα οποία γνωρίζουν ότι μόνο από τύχη δεν είναι δικά τους. Τα θρηνούν σαν να ήταν δικά τους. Και αυτό επειδή παρά την απελπισμένη προσπάθεια της κυβέρνησης να «χρεώσει» τα πάντα σε ανθρώπινο λάθος, οι πολίτες αντιλαμβάνονται το προφανές: δεν ήταν ατύχημα ούτε αρχαία τραγωδία. Ηταν κρατική δολοφονία.
Χιλιάδες ζωές στα χέρια ενός ανθρώπου
Είναι προφανές ότι, όπως όλα δείχνουν, ο σταθμάρχης φέρει βαρύτατες ευθύνες για το δυστύχημα. Είναι δυνατόν όμως ένας άνθρωπος και μόνο να μπορεί να προκαλέσει εν έτει 2023 σύγκρουση τρένων σε μια ευρωπαϊκή χώρα; Είναι δυνατόν ο συγκεκριμένος σταθμάρχης να είναι ο μόνος υπεύθυνος τη στιγμή του δυστυχήματος για την ομαλή λειτουργία του πλέον δύσκολου τμήματος του σιδηροδρομικού δικτύου ενώ είχε μόλις ένα μήνα πείρα;
Δηλαδή αν ο εκάστοτε σταθμάρχης πάθαινε ανακοπή στη βάρδιά του, τι θα συνέβαινε; Ποιος θα γυρνούσε το κλειδί; Είναι δυνατόν να επικρατούν τέτοιες τριτοκοσμικές συνθήκες; Είναι δυνατόν οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων που μετακινούνται σε αυτές τις γραμμές κάθε ημέρα να αφήνονται στα χέρια ενός ανθρώπου; Δυστυχώς, όχι απλώς είναι δυνατόν, αλλά είναι και η νοσηρή πραγματικότητα.
Οπως προκύπτει βάσει των όσων έχουν μέχρι στιγμής αποκαλυφθεί, τα λάθη στα οποία υπέπεσε ο συγκεκριμένος σταθμάρχης δεν θα γίνονταν από έναν έμπειρο συνάδελφό του. Μάλιστα! Ποιος όμως είναι υπεύθυνος για την ελλιπή εκπαίδευση αυτών των εργαζομένων; Ποιος είναι ο υπεύθυνος για την αδιανόητη υποστελέχωση του σιδηροδρομικού δικτύου; Ποιος είναι ο υπεύθυνος για το ότι όλα γίνονται χειροκίνητα; Ποιος είναι ο υπεύθυνος για το ότι έχουμε το χειρότερο σιδηροδρομικό δίκτυο στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Ο σταθμάρχης; Αυτός και μόνο; Αλήθεια; Ντροπή!
Χρησιμοποιεί τις ίδιες δικαιολογίες
Ο Κυρ. Μητσοτάκης όμως έχει αποδείξει από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας ότι δεν ντρέπεται, ειδικά όταν πρόκειται να μετακυλίσει αλλού τις ευθύνες. Ούτε φυσικά αισθάνεται την ανάγκη να απολογηθεί όταν αποδεικνύεται ότι είτε δεν έχει τηρήσει τον λόγο του είτε έχει εν γνώσει του πει ψέματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις 26 Μαρτίου 2019 ήταν αυτός που δήλωνε μεταξύ άλλων ότι «επιμένουμε τόσο πολύ στα έργα της συντήρησης και της αναβάθμισης του δικτύου που από το 2015 και μετά εγκαταλείφθηκε. Μέσα σε τέσσερα χρόνια η διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη πρέπει να γίνεται σε τρεις ώρες. Μόνο αν γίνεται σε τρεις ώρες μπορεί το τρένο πραγματικά να είναι ανταγωνιστικό προς το αεροπλάνο και προς το αυτοκίνητο… Και αυτό μπορεί να γίνει με αναβάθμιση του υφιστάμενου δικτύου και όχι με καινούργια φαραωνικά έργα». Σήμερα, που τίποτε από όσα υποσχέθηκε δεν έγινε, δηλώνει πως για όλα φταίει… ο σταθμάρχης.
Ηταν αυτός άλλωστε ο οποίος από την αρχή της πανδημίας είχε σπεύσει να δώσει τη «γραμμή» που υιοθέτησε η κυβέρνησή του και όλα τα ΜΜΕ της «λίστας Πέτσα», τα οποία πριμοδότησε τότε με εκατομμύρια ευρώ: σε όλο τον κόσμο τα πράγματα είναι δύσκολα με την πανδημία. Ο ιός δύσκολα αντιμετωπίζεται. Υπάρχει «ατομική ευθύνη» των πολιτών για τη διασπορά του ιού. Και έτσι υιοθέτησε τα πλέον αυστηρά μέτρα υγειονομικής προστασίας, ενώ την ίδια ώρα δεν ενίσχυσε ποτέ το ΕΣΥ. Δεν έμεινε όμως μόνο εκεί ο πρωθυπουργός, αφού έδωσε εκατομμύρια ευρώ στους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών κλινικών. Χρήματα τα οποία ποτέ δεν έδωσε στο ΕΣΥ προκειμένου να λειτουργήσουν έστω κλίνες ΜΕΘ και ως αποτέλεσμα πολλές χιλιάδες ασθενείς διασωληνώθηκαν εκτός ΜΕΘ∙ στη συντριπτική πλειονότητά τους πέθαναν αβοήθητοι. Η Ελλάδα μέχρι και σήμερα παραμένει η ευρωπαϊκή χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας. Δεν πειράζει όμως. Οπως έχει πει δεκάδες φορές ο Κυρ. Μητσοτάκης: η πανδημία είναι παγκόσμια.
Είναι άλλωστε γνωστή η ευκολία με την οποία ο Κυρ. Μητσοτάκης σε κάθε κρίση που έχει καταγραφεί επί της θητείας του αποδίδει τις ευθύνες στην… ατυχία.
Οταν το καλοκαίρι του 2021 κάηκαν εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα σε Εύβοια και Αττική, επειδή απλώς ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν ήθελε να γίνει σύγκριση με το Μάτι κι έτσι εκκενώνονταν ολόκληρα χωριά που αφήνονταν ανυπεράσπιστα στο έλεος της φωτιάς, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για κλιματική αλλαγή και για σπάνιο φαινόμενο.
Οταν το λεκανοπέδιο της Αττικής αποδιοργανώθηκε τον Ιανουάριο του 2022 έπειτα από μια χιονόπτωση που διήρκεσε μερικές ώρες και εκατοντάδες οδηγοί αφέθηκαν αποκλεισμένοι στην Αττική οδό, ο πρωθυπουργός έβαλε τα πλέον επιφανή στελέχη της κυβέρνησής του να αναφέρονται σε ένα σπάνιο φυσικό φαινόμενο. Τα κυβερνητικά στελέχη τότε επέρριπταν ευθύνες στην Αττική οδό, την περιφέρεια Αττικής, ακόμη και… στον καιρό. Ο μόνος που δεν έφταιγε και σε αυτή την περίπτωση ήταν η κυβέρνηση.
Ακόμη και τον Οκτώβριο του 2021, όταν η εικόνα του λεωφορείου το οποίο είχε στην κυριολεξία βουλιάξει στο σημείο της παλιάς λεωφόρου Ποσειδώνος έκανε τον γύρο του κόσμου, η κυβέρνηση δεν έδωσε την οποιαδήποτε δικαιολογία για το ότι το περίφημο «επιτελικό κράτος» πνίγηκε ακόμη μια φορά σε αστείες δικαιολογίες.
Κυβέρνηση ιδιωτικοποιήσεων και απευθείας αναθέσεων
Φυσικά ο πρωθυπουργός δεν επιρρίπτει αλλού τις ευθύνες μόνο όταν πρόκειται για πανδημία ή για την εκδήλωση κάποιου φυσικού φαινομένου. Η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση είναι η αποκάλυψη του τεράστιου σκανδάλου των υποκλοπών, όταν ο Κυρ. Μητσοτάκης εξώθησε σε παραίτηση τον τότε γενικό γραμματέα του πρωθυπουργικού γραφείου Γρηγόρη Δημητριάδη. Ηταν μόνο ο Γρ. Δημητριάδης ο υπεύθυνος για τη «νόμιμη» παρακολούθηση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη, η οποία είχε τότε αποκαλυφθεί. Φυσικά ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν έχει αισθανθεί μέχρι και σήμερα την ανάγκη να λογοδοτήσει για το ότι από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας είχε αναλάβει από την εποπτεία του τον έλεγχο της ΕΥΠ. Το πήγε όμως ακόμη ένα βήμα παραπέρα: όταν αποκαλύφθηκαν από το Documento τα πολλές δεκάδες άτομα που παρακολουθούνταν από την κυβέρνηση μέσω του παράνομου λογισμικού παρακολούθησης Predator ο Κυρ. Μητσοτάκης είπε το απίστευτο: τέτοια λογισμικά παρακολούθησης υπάρχουν παντού. Ε τότε εντάξει, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα! Δεν υπάρχει πρόβλημα όταν μια κυβέρνηση επιλέγει να δωρίζει 120 εκατ. ευρώ εν μέσω της πανδημίας στην Aegean αλλά κάνει την πολιτική επιλογή να αφήσει πλήρως απαρχαιωμένο το σιδηροδρομικό δίκτυο. Δεν υπάρχει πρόβλημα όταν ο Κωστής Χατζηδάκης κοινοποιεί μόνος του φωτογραφία στην οποία σβήνει κεράκια σε τούρτα που τον απεικονίζει υπερήρωα των ιδιωτικοποιήσεων. Και ενώ μια από τις επίμαχες ιδιωτικοποιήσεις είναι η πώληση του 49% του ΔΕΔΔΗΕ στην αμαρτωλή πολυεθνική Macquarie, η οποία εμπλέκεται διεθνώς σε σωρεία περιβαλλοντικών σκανδάλων.
Μια κυβέρνηση η οποία επαίρεται ότι ξεπουλάει τα πάντα, ότι παρακολουθεί τους πάντες, ότι έχει δώσει αδιαφανώς περισσότερα από 9 δισ. ευρώ μέσω απευθείας αναθέσεων, ότι αδιαφορεί επιδεικτικά για τους πολίτες. Ολη η κοινωνία παρακολουθεί μουδιασμένη. Ο βουβός πόνος είναι εμφανής. Και έχει μετατραπεί σε οργή.