Η κυβέρνηση που «έσωσε τα Χριστούγεννα» βρίσκεται αντιμέτωπη με τις αλλοπρόσαλλες αποφάσεις της
Αμα πάρεις λάθος τρένο, όπου κι αν κατέβεις λάθος θα είναι. Η φράση αυτή κάλλιστα θα μπορούσε να περιγράψει την απόλυτη κατάρρευση των κυβερνητικών σχεδιασμών αντιμετώπισης της πανδημίας και να εξηγήσει το ρεσιτάλ παλινωδιών των τελευταίων εβδομάδων. Η επέλαση της παραλλαγής Ομικρον, για την οποία προειδοποιούσαν οι επιστήμονες, και η απροθυμία της κυβέρνησης να πάρει ουσιαστικά μέτρα ώστε να προετοιμάσει την κοινωνία τής γυρίζουν μπούμερανγκ. Στην παρούσα συγκυρία η επιλογή του πρωθυπουργού να αναχωρήσει για προγιορτινή ανάπαυλα στην Ηπειρο αποκτά διαστάσεις τραγικής ειρωνείας.
Η αλήθεια είναι ότι μέχρι σήμερα το μόνο μέσο μεταφοράς που δεν έχει χρησιμοποιήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τις εξορμήσεις του είναι το τρένο. Εχει όμως χρησιμοποιήσει σειρά άλλων μέσων, καταφέρνοντας πολλές από αυτές τις φορές να εκπλήσσει ακόμη και τους υποστηρικτές του με τους συμβολισμούς που εκπέμπει.
Με το ποδήλατό του κατά την πλέον πολύνεκρη –μέχρι σήμερα– εβδομάδα του Νοεμβρίου του 2020 και στην αυγή του δεύτερου lockdown ο πρωθυπουργός έστελνε μήνυμα μη τήρησης των μέτρων από την Πάρνηθα. Με ένα «σκαφάκι», την ώρα που το τρίτο κύμα γέμιζε εκ νέου τις ΜΕΘ τον Φεβρουάριο του 2021, παραβίαζε τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης μαζί με την κομματική κουστωδία του στην Ικαρία. Με στρατιωτικό ελικόπτερο το καλοκαίρι του 2020 μετέβη από τις διακοπές της Πάρου στην Επίδαυρο για την παράσταση του Λιγνάδη την ώρα που οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας βρίσκονταν σε επιφυλακή και στο Αιγαίο σοβούσε κρίση. Με αεροπλάνο βρέθηκε στην Κρήτη το φετινό καλοκαίρι, όπου εμφανιζόταν να φωτογραφίζεται λουόμενος στα όμορφα Φαλάσαρνα τη στιγμή που ξεσπούσαν οι καταστροφικές φωτιές που κατέκαψαν τη χώρα.
Εκκωφαντικός πολιτικός συμβολισμός
Υπό κανονικές συνθήκες το πού και πότε αποφασίζει να αναπαυτεί ο πρωθυπουργός δεν αποτελούν σημείο ουσιαστικής πολιτικής κριτικής. Εκείνα τα οποία έχουν ουσία είναι οι πολιτικές που εφαρμόζει η κυβέρνησή του και ο αντίκτυπός τους στην κοινωνία και στις ζωές των πολιτών. Οταν όμως οι πολιτικές καταρρέουν με ζοφερό αντίκτυπο για τις ζωές (και τον θάνατο) των πολιτών, και μάλιστα υπό καθεστώς έκτακτων συνθηκών, η επιλογή του πρωθυπουργού να «ξεκουραστεί» αποκτά εκκωφαντικό πολιτικό συμβολισμό. Και συνοδεύει την εικόνα διάλυσης και απόλυτης παραίτησης της κυβέρνησής του.
Το timeline των αποφάσεων και των παρεμβάσεων του Κυρ. Μητσοτάκη για την πανδημία κατά τον τελευταίο μήνα του έτους είναι αμείλικτο. Ο Δεκέμβριος ξεκίνησε με την «απόφαση ευθύνης» για την αναβολή του συνεδρίου της ΝΔ και τις ανακοινώσεις για την επιβολή υποχρεωτικότητας στον εμβολιασμό των πολιτών άνω των 60 ετών. Δύο αποφάσεις οι οποίες –παρότι υπήρχε ήδη κριτική για την ανεπάρκειά τους– θα μπορούσαν να σημαίνουν ότι η κυβέρνηση έχει συγκεκριμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης. Στην πορεία αποδείχτηκε ακόμη μία φορά πως τόσο στις παραπάνω αποφάσεις του όσο και σε εκείνες που ακολούθησαν τα κριτήρια ήταν και παραμένουν μικροπολιτικά και επικοινωνιακά.
Η εξωφρενικά αντιεπιστημονική δήλωσή του για την… ανυπαρξία ενδείξεων σχετικά με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα εκτός ΜΕΘ τον έφερε δύο εβδομάδες αργότερα αντιμέτωπο με τη μελέτη που συνυπέγραφε ο πιο στενός του επιστημονικός συνεργάτης στην πανδημία. Το σίριαλ «ποιος παρέλαβε τη μελέτη;» που στήθηκε για να καλυφθούν οι ευθύνες του ίδιου και του Μεγάρου Μαξίμου είχε –ως ήταν αναμενόμενο– αντίκτυπο στο προφίλ του Σωτήρη Τσιόδρα, ο οποίος αποδομήθηκε ακόμη και από τον ίδιο του τον εαυτό. Ανεξαρτήτως ερμηνειών, η μελέτη των καθηγητών Τσιόδρα – Λύτρα έδειξε με ευκρίνεια τα όρια του ΕΣΥ και τα σοβαρά προβλήματά του όταν οι διασωληνώσεις ξεπερνούν τις 400. Οπως και την αιτία για την οποία η χώρα έφτασε στα μέσα Δεκεμβρίου να καταλαμβάνει θέση στην πρώτη φονική δεκάδα σε διεθνές επίπεδο.
Εστειλε ακόμη ένα λάθος μήνυμα
«Αυτήν τη στιγμή δεν χρειαζόμαστε νέα μέτρα. Αρκεί –το τονίζω– να τηρήσουμε τα μέτρα τα οποία ήδη υπάρχουν» διαμήνυε στο υπουργικό του συμβούλιο στα μέσα Δεκεμβρίου, με την ανάγκη προστασίας του προφίλ του να φέρνει νέες παλινωδίες. Σε μια συγκυρία που –με όποιο κόστος– η κυβέρνηση θα έπρεπε να ρίξει βάρος στην ιχνηλάτηση, ο πρωθυπουργός έστειλε ακόμη ένα λάθος μήνυμα. Αδειασε… τον εαυτό του για την ανάγκη rapid tests στους πολίτες, προσφέροντας δύο ακόμα self tests και καθησυχαστικά ευχολόγια. Παράλληλα ομολογούσε την αδυναμία της κυβέρνησης να εξασφαλίσει τα απαραίτητα μέσα προστασίας στους πολίτες, καθώς οι κυβερνητικές διαρροές υποστήριζαν ότι η αγορά δεν θα ήταν σε θέση να υποστηρίξει ένα τέτοιο μέτρο.
Την επόμενη κιόλας ημέρα, προτού ακόμη στεγνώσει το μελάνι της απόφασης για την παροχή δύο επιπλέον αμφιβόλου αξιοπιστίας μέσων αυτοελέγχου, ήρθε άλλη μία διάψευση. Η επιτροπή των λοιμωξιολόγων συνεδρίασε και η εισήγησή της έγινε αμέσως γνωστή στα μέσα ενημέρωσης, αναγκάζοντας τον υπουργό Υγείας να σπεύσει μία ημέρα μετά να ανακοινώσει τα αυτονόητα. Μάσκες και ακύρωση μαζικών εκδηλώσεων, με τον Θάνο Πλεύρη να κάνει λόγο για δεύτερο πακέτο μέτρων από τις 3 Ιανουαρίου. Το πρόσκαιρο ρεκόρ κρουσμάτων στις αρχές της τελευταίας εβδομάδας του μήνα θα ανάγκαζε τον Θ. Πλεύρη να προχωρήσει σε ακόμη μία εξωφρενική πρωτοτυπία: την ανακοίνωση μέτρων που θα ισχύσουν μία εβδομάδα αργότερα. Αλλη μια αντιεπιστημονική προσέγγιση σε μια συγκυρία που οι εξελίξεις προκύπτουν ραγδαίες ακόμη και από ημέρα σε μέρα. Εξού και άντεξε για μόλις μία ημέρα, προτού η κυβέρνηση αναγκαστεί να «μεταθέσει» τα μέτρα για… νωρίτερα.
Ας σημειωθεί πως τόσο η αδυναμία της αγοράς να διαθέσει rapid tests σε όλο τον πληθυσμό όσο και το κύμα αισχροκέρδειας και οι ελλείψεις μασκών στην αγορά μετά την επαναφορά της υποχρεωτικότητάς τους αποκάλυψαν ακόμα μία φορά την ανεπάρκεια του υπουργού Ανάπτυξης Αδωνη Γεωργιάδη.
Ολα θυσία στο προφίλ του «ανέμελου» Μητσοτάκη
Ανεπανόρθωτη η βλάβη που έχει υποστεί η επιστημονική κοινότητα για χάρη της επικοινωνιακής κάλυψης του ίδιου και της ομάδας του
Στη μεγάλη εικόνα της πολιτικής διαχείρισης της πανδημίας θα πρέπει κάποιος να προσμετρήσει και την ανεπανόρθωτη βλάβη που έχει υποστεί η επιστημονική κοινότητα για χάρη πάντα της επικοινωνιακής κάλυψης του Κυρ. Μητσοτάκη και της ομάδας του.
Η μελέτη των δύο καθηγητών Τσιόδρα και Λύτρα αποκρούστηκε με το προσβλητικό «δεν περίμενα καμία μελέτη κανενός καθηγητή για να ενισχύσω το σύστημα υγείας και να αυξήσω τον αριθμό των ΜΕΘ». Ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης, που εδώ και μήνες προειδοποιεί με αξιοπιστία και συνέπεια, αντιμετωπίστηκε από το περιβάλλον του πρωθυπουργού με απαξίωση, καθώς «δεν είναι σύμβουλος του πρωθυπουργού και δεν συμμετέχει στην επιτροπή των λοιμωξιολόγων». Ακόμη και ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας Ηλίας Μόσιαλος, ο οποίος επιλέχθηκε με κριτήριο τις viral –πλην αξιόπιστες– αναρτήσεις του στα κοινωνικά δίκτυα για να πλαισιώσει τον Κυρ. Μητσοτάκη ως σύμβουλος για την πανδημία, δόθηκε βορά στο ακροδεξιό και θρησκόληπτο ακροατήριο από τον αντιπρόεδρο της ΝΔ και την υπουργό Παιδείας, χωρίς την παραμικρή κάλυψη από το Μέγαρο Μαξίμου. Φυσικά, η απαξίωση των επιστημόνων συνιστά την απόλυτη ακύρωση των προτάσεων πλήθους εξ αυτών για την ενίσχυση του ΕΣΥ, των μέσων μαζικής μεταφοράς, των σχολείων, της τηλεργασίας κ.ο.κ.
Ωρολογιακή βόμβα
Το 2021 κλείνει με το Εθνικό Σύστημα Υγείας να δέχεται το πέμπτο κύμα της μετάλλαξης Ομικρον προτού καν προλάβει να ανακάμψει από το τέταρτο. Η διασπορά του ιού στην κοινότητα έχει ξεφύγει σε επίπεδα που η ιχνηλάτηση πλέον μοιάζει αδύνατη, ενώ η επιστημονική κοινότητα προκύπτει απαξιωμένη. Οι αντιεπιστημονικές θεωρίες περί «πανδημίας των ανεμβολίαστων» διαψεύστηκαν οικτρά. Η διάψευση αυτή μαζί με την απαξίωση των επιστημόνων μοιάζουν με ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια του εμβολιαστικού προγράμματος, καθώς εύλογα η ματαίωση αυτή έχει μπει στη φαρέτρα των αντιεμβολιαστών.
Παράλληλα, η εξαιρετικά αποτυχημένη αντιμετώπιση των δεύτερου και τρίτου κύματος με το σχεδόν εξάμηνο lockdown και τα «έξυπνα μέτρα», τα μέτρα-ακορντεόν και τις λοιπές επικοινωνιακές παράτες του συστήματος της λίστας Πέτσα παίρνουν σήμερα την εκδίκησή τους. Η κυβέρνηση μπορεί να υπερηφανεύεται ότι έχει διαθέσει περισσότερα από 40 δισ. ευρώ για τη στήριξη πολιτών και επιχειρήσεων. Ομως όλο και περισσότερες φωνές συμφωνούν πως εάν τότε είχε επιδείξει περισσότερη σοβαρότητα και δεν τζόγαρε στο «τέλος της πανδημίας», σήμερα θα ήταν σε θέση να δώσει περαιτέρω στήριξη.
Αντ’ αυτού, στο κατώφλι μιας κρίσης που ουδείς γνωρίζει το μέγεθος του αντίκτυπου που θα έχει στις ζωές των πολιτών και στην ήδη βαριά νοσούσα οικονομία διαφημίζει ότι «σώσαμε τα Χριστούγεννα» και ομολογεί πως σηκώνει τα χέρια ψηλά.
Μες στη ζοφερή εικόνα αποσάθρωσης της κυβερνητικής πολιτικής φαίνεται ότι υπάρχει ένα πεδίο που δουλεύει… ρολόι. Αυτό δεν είναι άλλο από εκείνο της μικροπολιτικής και της προετοιμασίας της ΝΔ για τις επόμενες εκλογές, όποτε κι αν διεξαχθούν.
Μίνι «ανασχηματισμός»
Το τελευταίο επεισόδιο παίχτηκε στις αρχές της εβδομάδας με τον μίνι «ανασχηματισμό» στις γενικές και ειδικές γραμματείες.
Οσα στελέχη επιθυμούν να κατέβουν στις βουλευτικές εκλογές θα πρέπει να έχουν παραιτηθεί 18 μήνες πριν από τη συμπλήρωση της τετραετίας από τις προηγούμενες. Σοφία Νικολάου, Βίκυ Λοΐζου, Αθηνά Καλύβα φρόντισαν να κλείσουν θέση στα ψηφοδέλτια της ΝΔ, ενώ λίγες εβδομάδες νωρίτερα προεκλογικό τόνο εξέπεμψε και η ζέση του Κυρ. Μητσοτάκη να τοποθετήσει τον «εκλεκτό» Παύλο Μαρινάκη στο τιμόνι του κόμματος.
Η αγωνία του να τον εκλέξει στη θέση του γραμματέα με τους εσωκομματικούς συσχετισμούς του 2019, παρότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε στο αναβληθέν συνέδριο, έχει διπλό μήνυμα. Από τη μία δείχνει έναν προεκλογικό σχεδιασμό, από την άλλη όμως αποκαλύπτει και την ισορροπία του τρόμου εντός της γαλάζιας παράταξης. Ισορροπία την οποία στοχεύει να κρατήσει η αδερφή του πρωθυπουργού, ακυρώνοντας ακόμη μία προεκλογική δέσμευσή του.
Η Ντόρα Μπακογιάννη επιστρατεύτηκε τελικά στην κυβέρνηση του Κυρ. Μητσοτάκη, έστω και στην παραθεσμική θέση της «γέφυρας» μεταξύ Μεγάρου Μαξίμου και κοινοβουλευτικής ομάδας, μεγάλο μέρος της οποίας «βράζει» για όλα τα παραπάνω. Προς το παρόν σιωπηλά.
Σε κάθε περίπτωση, το αίτημα του Αλέξη Τσίπρα για εκλογές ρίχνει πλέον βαριά τη σκιά του πάνω από την κυβέρνηση. Η διπλή παρέμβαση του Γιώργου Γεραπετρίτη με αναφορές στη μνημονιακή συγκυβέρνηση Παπαδήμου θεωρήθηκε εκτός τόπου και χρόνου. Λαμβάνοντας όμως υπόψη την κατάσταση σε πανδημία και οικονομία και την καταγραφή τους σε κυλιόμενες δημοσκοπήσεις αλλά ακόμη και στα φίλια μέσα ενημέρωσης, οι αναφορές του «καθηγητή» μάλλον λαμβάνουν διαστάσεις τροχιοδεικτικής βολής.