Ραντεβού με τον Βλαδίμηρο Κυριακίδη στην πλατεία του Ζίνα και συζήτηση μαζί του για την παράδοξη συνθήκη που ζούμε
Οι όροι «εγκλεισµός» και «άρση περιοριστικών µέτρων» εναλλάσσονται το τελευταίο χρονικό διάστηµα – µάλλον ο καιρός ζήλεψε αυτή την περίοδο ταχύτατης εναλλαγής, καθώς µε ήλιο µπήκαµε και µε καταιγίδα βγήκαµε από το θέατρο Ζίνα στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ο Βλαδίµηρος Κυριακίδης µας περίµενε για να συζητήσουµε πριν από τη συνάντησή του µε τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές της παράστασης «Προσοχή, ο φίλος δαγκώνει», στην οποία υπογράφει και τη σκηνοθεσία, λίγες ηµέρες πριν από την καλοκαιρινή περιοδεία.
Καθίσαµε στην πλατεία του θεάτρου και ξεκινήσαµε ρωτώντας σχετικά µε το πόσο επηρεάζεται η καλλιτεχνική δηµιουργία από τη νέα τάξη πραγµάτων. «Αυτή η δουλειά έχει µια αίσθηση µοναστική καθώς αν και απευθυνόµαστε στο κοινό, η πορεία που ακολουθούµε είναι µοναχική. Σκοπός είναι ο θεατής να προσλάβει µε τον δικό του τρόπο αυτό που έρχεται από τη σκηνή και απαιτούνται πολλές ώρες δουλειάς µόνοι µας». Προσπαθώντας να προσεγγίσουµε το κεφάλαιο «γεµάτα και άδεια θέατρα», ο Βλαδίµηρος µας είπε: «Πολλά χρόνια έχουµε παίξει και σε γεµάτα και σε άδεια θέατρα και πάντα δίνουµε το 100% των δυνατοτήτων µας. Ειδικά όταν είναι λίγοι οι θεατές θεωρούµε µεγάλη τιµή να παίξουµε γι’ αυτό τον µικρό αριθµό ανθρώπων. Το ζητούµενο είναι να δίνουµε το παρών και να λέµε ότι είµαστε εδώ, ότι το θέατρο είναι εδώ. Η κοινωνία χρειάζεται τον πολιτισµό και πολιτισµός σηµαίνει γνώση, υπαρξιακή αγωνία και ψυχαγωγία».
Παίζοντας απέναντι σε µάσκες χωρίς µάσκες
Μπορεί οι ηθοποιοί επί σκηνής να µη φορούν µάσκα, αλλά οι θεατές των παραστάσεων είναι πλέον υποχρεωµένοι να προσέρχονται µασκοφόροι. Πώς φαντάζεται λοιπόν αυτήν τη συνθήκη; «∆ιαχειρίζοµαι κωµωδία και ευτυχώς το γέλιο ακούγεται. Ελπίζω και πρέπει να έρθει ο κόσµος µε µάσκες, γιατί όλοι πρέπει να φροντίσουµε για το µέλλον µας. Νοµίζω ότι θα νιώσω πως βρίσκοµαι στο πλανητάριο κοιτάζοντας τα αστέρια και πιστεύω να το απολαύσω. Είναι µια νέα διάσταση που θα την αντιµετωπίσουµε στην καλοκαιρινή µας περιοδεία». Οπως νέα διάσταση είναι και η τάση να ανεβαίνουν έργα σε drive-in. «∆εν µπορώ να φανταστώ θεατρική παράσταση µε τέτοιες συνθήκες, εκτός αν µιλάµε για κάποιο φαντασµαγορικό σόου».
Η κουβέντα προχώρησε στα της σκηνής και σε όσα έχουν να κάνουν µε τους ηθοποιούς και τη σωµατική επαφή µεταξύ τους σε στιγµές ερωτικές ή πιο βίαιες. «Ο ηθοποιός µεταβιβάζει µια πράξη και ένα γεγονός στον θεατή, άρα η µάσκα κόβει πολλά από τα µέσα που χρησιµοποιούµε στην υποκριτική και κυρίως δηµιουργεί πρόβληµα στην αναπνοή, καθώς λειτουργούµε χρησιµοποιώντας τη διαφραγµατική µας. ∆ηµιουργούµε κύκλο ασφαλείας µεταξύ µας, καθώς οι τέσσερις συντελεστές που είµαστε εδώ έχουµε ήδη κάνει τεστ. Με τη νέα τάξη πραγµάτων δυστυχώς δεν θα επιτρέπονται οι επισκέψεις στα καµαρίνια για τις αγαπηµένες σε όλους φωτογραφίες µε τους θεατές».
Ο Βλαδίµηρος ήταν ξεκάθαρος στο θέµα της ασφάλειας. «Αν είχα ένα έργο ερωτικής φύσης, ίσως να µην µπορούσα να το στήσω και φυσικά η πιθανή λύση του αναλογίου θα ήταν περίεργη για τους περισσότερους θεατές. Ευτυχώς στη συγκεκριµένη παράσταση είναι πιο εύκολα τα πράγµατα. Ο στόχος είναι η προστασία όλων δίνοντας το παράδειγµα σε όλους. Είναι δύσκολες οι νέες συνθήκες, αλλά τηρώντας τα µέτρα ασφαλείας η δουλειά γίνεται όπως πρέπει. Αυτό το ζω και στα γυρίσµατα του σίριαλ, όπου παίζουµε χωρίς µάσκες, αλλά έχουν προηγηθεί τα απαραίτητα. Οι περισσότεροι ηθοποιοί έχουµε παίξει ασθενείς στο παρελθόν, αλλά στις παρούσες συνθήκες θα πρέπει να έχουµε διευκρινίσει τα ακριβή αίτια µιας αδιαθεσίας, γιατί πάνω από όλα πρέπει να είµαστε ρεαλιστές. Ευτυχώς στην Ελλάδα έχουµε ελάχιστες απώλειες συγκριτικά µε άλλες χώρες και αυτός είναι ο λόγος που ακόµη µπορούµε να κάνουµε θέατρο».
∆ιαδίκτυο, ο αργός θάνατος του θεάτρου
Αλλο ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των περίεργων αυτών ηµερών είναι οι θεατρικές παραστάσεις µέσω διαδικτύου. «Οι παραστάσεις στο διαδίκτυο δεν εκπροσωπούν αυτό που είναι η ζωντανή παράσταση. Το θέατρο είναι ο αντίλαλος της ζωής και όχι η αναπαράστασή της. Είναι µια θνησιγενής τέχνη και αυτό που δηµιουργείται τη µια στιγµή αυτοµάτως πεθαίνει. Το διαδίκτυο δηµιουργεί µια ευκολία και ο χρήστης νιώθει βασιλιάς µε το πληκτρολόγιο. Μπορεί στα δέκα λεπτά της παράστασης να βαρεθεί και να αλλάξει παράθυρο για να δει µια συνταγή µε κολοκυθάκια, στη συνέχεια να κάνει µια βόλτα στο YouPorn, να επιλέξει ενηµέρωση για τις πολιτικές εξελίξεις και πάει λέγοντας. Το θέατρο είναι µια συρραφή δευτερολέπτων αλήθειας και αυτό δεν µπορεί να µεταφερθεί στο διαδίκτυο. Πρέπει να προσέξουµε να µην επεκταθεί αυτό το φαινόµενο. Ακουσα διάφορα αρνητικά σχόλια για διαδικτυακές παραστάσεις και το χειρότερο είναι ότι η άσχηµη κριτική κάνει επίσης τη διαδικτυακή της βόλτα. Είναι διαφορετικά πράγµατα και πρέπει το θέατρο να προστατευτεί. ∆εν υπάρχει θέατρο από το σπίτι, όπως δεν πρέπει να υπάρχει και η νέα µάστιγα της εποχής, η εργασία από το σπίτι. Χάνεται η επικοινωνία µεταξύ των ανθρώπων σε καθεµία από αυτές τις περιπτώσεις».
Ρωτήσαµε τον Βλαδίµηρο πώς φαντάζεται τον θεατρικό χειµώνα. «Η καλοκαιρινή περιοδεία είναι ένα test drive. Αν δούµε ότι το κοινό θα µας ακολουθήσει, θα σωθεί ο χειµώνας. Αν ισχύσουν τα τωρινά µέτρα, απλώς θα καταστραφούµε – φυσικά ελπίζουµε όλοι στην επιστήµη και στις ανακαλύψεις για την καταπολέµηση της πανδηµίας. Με προσοχή όλα µπορούν να γίνουν και φυσικά όλοι θα συνεχίσουµε να ονειρευόµαστε. Επίσης δεν πρέπει να σταµατήσουµε να κάνουµε σχέδια, καθώς η δηµιουργία είναι κοµµάτι της ζωής και τα όνειρα είναι η ίδια η ζωή».
Θελήσαµε να µάθουµε πώς βίωσε την περίοδο της καραντίνας. «Κατάφερα να ξεκουραστώ αρκετά και βρήκα ελεύθερες ώρες για το σπίτι µου και για µελέτη. Υπήρχε ο φόβος για το αύριο, αλλά δεν νοµίζω να άλλαξα ως άνθρωπος. Εχω πεινάσει πολύ και έχω καρπωθεί και πολλά οφέλη στη ζωή µου και δεν άφησα τον πανικό να µε κυριεύσει. Στο σύνολό του ο κόσµος στερήθηκε πολλά· η απάντηση στην ερώτηση πώς καθένας βίωσε την παρούσα κατάσταση είναι πάντα υποκειµενική».
Ο πολιτισµός δεν αφορά αυτήν τη χώρα
Ηταν λογικό η κουβέντα µας να περάσει στη στήριξη των καλλιτεχνών από το κράτος. «Εχει αποδειχθεί επί σειρά ετών ότι τη χώρα δεν την αφορά ο πολιτισµός, παρόλο που όλοι οι καλλιτέχνες πονάµε πραγµατικά. Οι εποχές µας είναι καθαρά εµπορευµατικές και έχουν χαθεί οι αξίες και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Μας ενδιαφέρει µόνο αν είναι γεµάτη η τσέπη µας και όχι το µέσα µας. Καµία κυβέρνηση δεν έχει σκύψει πάνω από τον πολιτισµό, γιατί απλώς δεν προλαβαίνει. Σαν χρεωµένη χώρα που είµαστε, το ζητούµενο είναι καθαρά το χρηµατοοικονοµικό. Στο εξωτερικό κάποιοι ζούνε από τα έργα του Μπαχ – εµείς πάλι έχουµε την αρχαία τραγωδία που θα µπορούσε να είναι το καλύτερο εξαγώγιµο προϊόν µας. Υπάρχουν άνθρωποι που πηγαίνουν στο Λονδίνο µόνο και µόνο για να παρακολουθήσουν µία παράσταση και εδώ δεν µπορούµε να στηρίξουµε κανένα σηµείο του πολιτισµού. Η Αθήνα είναι µια άσχηµη πόλη µε µετρηµένα όµορφα σηµεία και σαφώς θα µπορούσε ο τοµέας του τουρισµού, ο οποίος στηρίζεται από το κράτος, να κατευθύνει τον κόσµο στις πηγές του πολιτισµού – και δεν µιλάω µόνο για την Επίδαυρο. Με τα µέτρα που πάρθηκαν κάποιοι αδικήθηκαν και κάποιοι όχι, αλλά το πρόβληµα σοβεί πολλά χρόνια πριν από την πανδηµία. ∆εν υπάρχουν θεόσταλτοι υπουργοί Πολιτισµού και Οικονοµίας και όσες προσπάθειες έχουν γίνει από ορισµένους διάφορων παρατάξεων έπεσαν στο κενό για τους γνωστούς οικονοµικούς λόγους».
Η πρόταση του Βλαδίµηρου για την κάλυψη της θέσης του πολιτικού προϊσταµένου στον πολιτισµό είναι ριζοσπαστική. «Πρέπει να υπάρχει δυαρχία: να συναποφασίζουν δύο συναρµόδιοι υπουργοί, ένας καλλιτέχνης και ένας τεχνοκράτης. Ο καλλιτέχνης δεν έχει γνώση των οικονοµικών παραµέτρων, ενώ αντίστοιχα ο τεχνοκράτης των ζητηµάτων που άπτονται της τέχνης. Θα πρέπει όσοι συναποφασίζουν να έχουν την απαραίτητη γνώση του αντικειµένου τους».
Η συζήτησή µας τελείωσε καθώς ήρθαν στο θέατρο η Ευαγγελία Μουµούρη, η Ναταλία ∆ραγούµη και ο Μέµος Μπεγνής και έπρεπε να ξεκινήσει η συνάντηση των τεσσάρων επί σκηνής. Το γέλιο είναι πάντα το δραστικότερο φάρµακο και οι τέσσερις ηθοποιοί ίσως αποδειχτούν από τους καλύτερους γιατρούς του είδους αυτό το περίεργο καλοκαίρι.
INFO
Η παράσταση «Προσοχή, ο φίλος δαγκώνει» της Κάρολ Κριπ σε σκηνοθεσία Βλαδίμηρου Κυριακίδη ξεκινά την περιοδεία της στις 15/7 από το Θέατρο Πέτρας
Οι φωτογραφίες είναι της Τατιάνας Μπόλαρη (Eurokinissi)