Μια κατηγορία ευρέως συνταγογραφούμενων φαρμάκων, οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων, που χορηγούνται για τις καούρες που προκαλούν τα υπερβολικά οξέα του στομαχιού, μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου, σύμφωνα με νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι ίσως είναι ώρα να περιορισθεί η χρήση -ιδίως η διάρκειά της- αυτών των δημοφιλών φαρμάκων.
Ο κίνδυνος είναι τόσο μεγαλύτερος, όσο πιο μακρόχρονη είναι η χρήση τους. Όσοι τα παίρνουν για περισσότερο από ένα έτος, έχουν 51% μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, όσοι τα παίρνουν έξι μήνες έως έτος, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατά 31%, ενώ ο κίνδυνος είναι αυξημένος κατά 17% για τους χρήστες από τρεις έως έξι μήνες. Για χορήγηση έως ένα τρίμηνο δεν φαίνεται να αυξάνεται ο κίνδυνος.
Τα εν λόγω φάρμακα έχουν στο παρελθόν συνδεθεί με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως σοβαρά προβλήματα στα νεφρά, κατάγματα οστών σε άτομα με οστεοπόρωση, άνοια κ.α. Η νέα έρευνα συνδέει πλέον τη μακρόχρονη χρήση τους και με αυξημένο κίνδυνο για την ίδια τη ζωή.
Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παίρνουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων -που μπλοκάρουν τα ένζυμα τα οποία παράγουν γαστρικά οξέα- για να αντιμετωπίσουν τις καούρες, το έλκος και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα, όπως γαστρική αιμορραγία, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, καρκίνο του οισοφάγου κ.α.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή ιατρικής Ζιγιάντ Αλ-Άλι της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο βρετανικό ιατρικό περιοδικό «BMJ Open», ανέλυσαν ιατρικά δεδομένα για περίπου 276.000 χρήστες των συγκεκριμένων φαρμάκων, καθώς και για 73.400 άτομα που έπαιρναν μια άλλη κατηγορία φαρμάκων για τη μείωση των γαστρικών οξέων, τους Η2-ανταγωνιστές.
Διαπιστώθηκε ένας αυξημένος κατά 25% κίνδυνος θανάτου για όσους έπαιρναν αναστολείς αντλίας πρωτονίων, σε σχέση με όσους έπαιρναν Η2-ανταγωνιστές. Για κάθε 500 άτομα που παίρνουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων επί ένα έτος, συμβαίνει ένας παραπάνω θάνατος, ο οποίος θα αλλιώς δεν θα είχε συμβεί. Λαμβάνοντας υπόψη τα εκατομμύρια των ανθρώπων που παίρνουν αυτά τα φάρμακα τακτικά, αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, «μεταφράζεται» σε αρκετές χιλιάδες πρόσθετους θανάτους κάθε χρόνο.
Αν κανείς παίρνει τα φάρμακα αυτά για χρονικό διάστημα έως ενός μήνα, ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου δεν εμφανίζει διαφορές ανάμεσα σε όσους παίρνουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων και σε όσους παίρνουν Η2-ανταγωνιστές. Όμως μετά από ένα έως δύο έτη χρήσης, ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου είναι σχεδόν 50% μεγαλύτερος για τους πρώτους σε σχέση με τους δεύτερους.
Αν και η συνιστώμενη θεραπεία με αναστολείς αντλίας πρωτονίων συνήθως είναι σύντομη (π.χ. δύο έως οκτώ εβδομάδες σε περίπτωση έλκους), στην πραγματικότητα πολλοί άνθρωποι καταλήγουν να παίρνουν τα φάρμακα αυτά επί μήνες ή και χρόνια.
Γι αυτό, όπως είπε ο δρ Αλ-Άλι, «πρέπει να γίνεται περιοδική επαναξιολόγηση από το γιατρό κατά πόσο όντως ένας άνθρωπος είναι ανάγκη να παίρνει αυτά τα φάρμακα. Τις περισσότερες φορές είναι περιττή η χορήγησή τους για ένα ή δύο χρόνια».
«Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων σώζουν ζωές. Αν χρειαζόμουν, ασφαλώς θα έπαιρνα. Αλλά δεν θα το έκανα, αν δεν το είχα πραγματικά ανάγκη. Και θα ήθελα ο γιατρός μου να με παρακολουθεί προσεκτικά και να μου κόψει αυτά τα φάρμακα, από τη στιγμή που δεν τα χρειάζομαι πια» πρόσθεσε.
Μάλιστα, σκευάσματα που περιέχουν αναστολείς αντλίας πρωτονίων -αν και σε χαμηλότερη δοσολογία- πωλούνται και εκτός φαρμακείων, πράγμα που αυξάνει τους δυνητικούς κινδύνους, σε περίπτωση που κάποιος δεν συμβουλεύεται το γιατρό.