Η ΝΔ προετοιμάζει γύρο επαφών με τα άλλα κόμματα ώστε να βρεθεί η μέση οδός για να αποκτήσουν το δικαίωμα να ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές οι εκτός επικρατείας Έλληνες.
Δεν είναι μόνο ότι απαιτούνται 200 ψήφοι στη Βουλή για να γίνει νόμος μια πρόταση για την ψήφο του εξωτερικού. Έχει ήδη συμπληρώσει 18 χρόνια η συνταγματική πρόβλεψη και παραμένει χωρίς εφαρμογή. Και τώρα η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει να αναμετρηθεί με ένα έτοιμο νομοσχέδιο που άφησε πίσω της η κυβέρνηση Τσίπρα. Βρίσκεται στα χέρια της νέας ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών υπό τον υπουργό Τάκη Θεοδωρικάκο και τον υφυπουργό Θόδωρο Λιβάνιο.
Είναι η νομοθετική πρόταση η οποία προέκυψε από επιστήμονες εγνωσμένου κύρους και ευρύτερης πολιτικής αποδοχής. Υπήρξε ένα σημείο ουσιαστικής διαφοροποίησης μεταξύ των ειδικών. Από τους έξι κορυφαίους νομικούς και πολιτικούς επιστήμονες που μετείχαν στη διαμόρφωση του πορίσματος, το οποίο έλαβε μορφή νομοσχεδίου επί ΣΥΡΙΖΑ, δύο διαφώνησαν με το ότι δεν θα προσμετράται η ψήφος των αποδήμων στο συνολικό ποσοστό των κομμάτων: ο Νίκος Αλιβιζάτος, ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών, και ο Σπυρίδων Βλαχόπουλος, καθηγητής επίσης στη Νομική Αθηνών.
Είναι και το σημείο-κόκκινη γραμμή της ΝΔ αλλά και του ΚΙΝΑΛ. Στο πόρισμα Πουλάκη οι εκλογείς του εξωτερικού έχουν τρεις έδρες που δυνητικά μπορεί να φτάσουν έως και τις 13 στην επικράτεια. Κι αυτό επειδή υπάρχει η πρόβλεψη για μία επιπλέον έδρα όταν οι εγγεγραμμένοι για να μετέχουν στην ψηφοφορία ξεπερνούν τις 60.000 στην επικράτεια. Η ψήφος δεν προσμετράται στο εκλογικό ποσοστό.
Σύμφωνα με πληροφορίες, με εξαίρεση αυτή την πρόβλεψη, η νέα ηγεσία του ΥΠΕΣ αντιμετωπίζει με δεκτικότητα το υπόλοιπο περιεχόμενο του πορίσματος, που φέρει την υπογραφή του πρώην γενικού γραμματέα του ΥΠΕΣ Κώστα Πουλάκη ως προέδρου της επιτροπής για την ψήφο εξωτερικού. Από την Πειραιώς κρίνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνυπολογίσει αυτή την ανοιχτή προσέγγιση και θα κάνει κι εκείνος ένα βήμα πίσω.
Βέβαια, προσχώρηση στη θέση ότι θα προσμετράται η ψήφος του εξωτερικού σημαίνει υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ από τη θέση ότι δεν μπορεί να έχει την ίδια βαρύτητα η ψήφος των Ελλήνων εκλογέων που ζουν σε άλλες χώρες και δεν βιώνουν την ελληνική πραγματικότητα.
Μόνο οι εγγεγραμμένοι
Πάντως, κοινός τόπος για ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι το δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές θα δοθεί στους Έλληνες που κατοικούν στο εξωτερικό και είναι ήδη εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους στην Ελλάδα – θα ψηφίζουν σε καθορισμένα σημεία στο εξωτερικό (προξενεία, πρεσβείες). Η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών που θα ανοίξει τη συζήτηση θα προτείνει σε όλα τα εκλογικά κέντρα εξωτερικού να υπάρχουν τα ψηφοδέλτια επικρατείας των κομμάτων, στα οποία εναπόκειται η ευθύνη να περιλάβουν και απόδημους υποψηφίους. Η ψήφος θα προσμετρηθεί στο συνολικό εκλογικό ποσοστό του κάθε κόμματος. Στην προσπάθεια να υπάρξει σύγκλιση οι «γαλάζιοι» έχουν και εναλλακτικές επί μέρους προτάσεις, όπως να δοθεί ως κριτήριο επαφής των εκτός Ελλάδας εκλογέων με τη χώρα μας η φορολογική ενημερότητα ή η ύπαρξη (ή άνοιγμα) τραπεζικού λογαριασμού κ.λπ.
Οι επιτελείς του υπουργείου Εσωτερικών επιδιώκουν να διαμορφώσουν την πρότασή τους έτσι ώστε να εξασφαλιστεί, αν μη τι άλλο, πλειοψηφία από ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ – ΚΙΝΑΛ που αθροιστικά συγκεντρώνουν 266 ψήφους (158, 86 και 22 έδρες αντίστοιχα).
Το ζήτημα της επιστολικής ψήφου δεν έχει προσώρας προωθηθεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αναθεώρηση του συντάγματος του 2001 προβλέπεται ότι «νόμος που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών μπορεί να ορίζει τα σχετικά με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τους εκλογείς που βρίσκονται έξω από την επικράτεια. Ως προς τους εκλογείς αυτούς η αρχή της ταυτόχρονης διενέργειας των εκλογών δεν κωλύει την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος με επιστολική ψήφο ή άλλο πρόσφορο μέσο…».
Σύνθετες διεργασίες
Στην κυβέρνηση βρίσκεται, και μάλιστα σε επιτελική θέση ως υπουργός Επικρατείας, ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος έχει βαθιά γνώση των ζητημάτων και έχει ασχοληθεί με το θέμα. Ο ρόλος του είναι σημαντικός στην όλη διαδικασία για να βρεθεί λύση που να οδηγήσει να γίνει πράξη το δικαίωμα των εκτός επικρατείας εκλογέων να ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές. Η ενεργοποίηση της σχετικής συνταγματικής πρόβλεψης είναι επί θύραις, αν και είναι σύνθετη διαδικασία στην οποία ισορροπούν όχι μόνο νομικές προσεγγίσεις αλλά και πολιτικές επιλογές. Μένει να φανεί πώς θα εξελιχτεί η υπόθεση με δεδομένο ότι, εκτός άλλων, στην κυβέρνηση Μητσοτάκη περιλαμβάνεται ως υφυπουργός Εξωτερικών με χαρτοφυλάκιο για τον απόδημο ελληνισμό, το οποίο άπτεται του θέματος, ο πάλαι ποτέ εκδότης του «Εθνικού Κήρυκα» Αντώνης Διαματάρης.
Παράλληλα, μένει να φανεί τι κράμα τελικά θα προκύψει από την προ διετίας πρόταση της ΝΔ και την πρόσφατη της επιτροπής Πουλάκη, στην οποία μετείχαν και οι Δημοσθένης Δώδος, συνταξιούχος αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Ανάλυσης στο ΑΠΘ, Ηλίας Νικολακόπουλος, ομότιμος καθηγητής Εκλογικής Κοινωνιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Δημήτρης Χριστόπουλος, καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Δανάη Κολτσίδα, δικηγόρος, πολιτική επιστήμονας. Οι διαφορετικές αντιλήψεις και επιδιώξεις κάνουν έτσι κι αλλιώς σύνθετο το ζήτημα.
