Σήμα κινδύνου εξέπεμψε διακεκριμένος Τούρκος ακαδημαϊκός, Ιλμπέρ Ορταϊλί, για την Αγία Σοφία, υποστηρίζοντας ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο κατάρρευσης, εάν δεν προχωρήσουν άμεσα εργασίες αποκατάστασης.
Σε δηλώσεις του σε κανάλι της τουρκικής τηλεόρασης, αναφέρθηκε στον μεγάλο αριθμό επισκεπτών και τις φθορές που έχουν προκληθεί. «Μπορεί να επιτραπεί η είσοδος τόσων ανθρώπων σε ένα κτίριο 1.500 ετών; Τι θα συμβεί αν δεν κλείσει; Φυσικά και δεν μπορεί να επιτραπεί η είσοδος. Γι’ αυτό πρέπει να κλείσει και να αποκατασταθεί. Αέναη αποκατάσταση. Αν είναι έξυπνοι, θα την κλείσουν. Αν δεν κλείσει θα καταρρεύσει», σημείωσε ο ακαδημαϊκός και ιστορικός.
Ο Ορταϊλί (επίτιμο μέλος της Τουρκικής Ιστορικής Εταιρείας, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Διεθνούς Επιτροπής Οθωμανικών Σπουδών, σύμβουλος του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, πρώην διευθυντής στο Μουσείο Τοπκαπί), είχε επισημάνει εκ νέου τον κίνδυνο κατάρρευσης με άρθρο του στην εφημερίδα Hurriyet στις 17 Σεπτεμβρίου. «Η Αγία Σοφία δεν είναι ένας δρόμος από τον οποίο όλοι μπορούν να περάσουν ελαφρά τη καρδία, καθώς τα υπόγεια κτίσματα, και οι κατασκευές για τη διασφάλιση της ροής των υδάτων, των αποβλήτων, η υγρασία αλλά και το σύστημα εξαερισμού δεν είναι τόσο ανθεκτικά στην παρουσία τόσο πολυάριθμων επισκεπτών και πρέπει να επισκευαστούν, να καθαριστούν και να αποκατασταθούν επειγόντως. Πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία που αφορά το ίδιο το κτίριο», τονίζει χαρακτηριστικά. Κατά τον καθηγητή ακόμα και ο αριθμός των 20-30 χιλιάδων ανθρώπων ετησίως, από επιστήμονες, ιστορικούς, αρχαιολόγους, εκπρόσωπους της μουσουλμανικής θρησκείας, πολιτικούς και δημόσιους λειτουργούς θα μπορούσε να θεωρηθεί υπερβολικός για την αντοχή του μνημείου», είχε γράψει χαρακτηριστικά.
Παράλληλα, ήταν ιδιαίτερα επικριτικός στις παρεμβάσεις που αφορούν τη λειτουργία της Αγίας Σοφίας ως τεμένους. «Δεν μπορούν να εγκατασταθούν τουαλέτες και κρήνες που άπτονται των καθημερινών αναγκών ενός τεμένους, στην Αγία Σοφία. Χώροι που διανέμουν νερό όπως μεγάλα σιντριβάνια δεν μπορούν να υφίστανται. Το νερό που καταναλώνεται και διαρρέει από την κλασική οθωμανική κρήνη και τις σημερινές τουαλέτες δεν είναι το ίδιο. Η Αγία Σοφία υφίσταται εδώ και 1.500 χρόνια. Δεν είναι λογικό να χρησιμοποιούνται οι τουαλέτες της Αγίας Σοφίας για αφόδευση. Εάν κάθε επισκέπτης χρησιμοποιεί τα σιντριβάνια και τις τουαλέτες, πώς θα αντέξει το αποχετευτικό σύστημα κάτω από αυτό το κτίριο;», διερωτήθηκε.
Ο Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, υπουργός Τουρισμού και Πολιτισμού είχε προαναγγείλει τον Αύγουστο ότι θα ξεκινήσουν έργα ενίσχυσης της στατικότητας της Αγίας Σοφίας. Σύμφωνα με το σχέδιο, θα καθαριστεί το τσιμεντοκονίαμα, θα αφαιρεθούν οι μολύβδινες επιφάνειες στους θόλους και θα πραγματοποιηθούν εργασίες για την αποκατάσταση των ρωγμών και των σχισμών κάτω από τον θόλο.
Στη συνέχεια θα επισκευαστεί και θα τοποθετηθεί στη θέση του το μολύβδινο κάλυμμα. Επίσης θα αποσυναρμολογηθεί ο πρώτος μιναρές, ο επονομαζόμενος μιναρές του Βαγιαζίτ και, αφού ολοκληρωθούν οι επισκευές, θα τοποθετηθεί ξανά στη θέση του, σύμφωνα με την ΕΡΤ.