«Να συμμορφωθεί η Τουρκία με όσα προβλέπουν οι συνθήκες και το διεθνές δίκαιο και να αφήσει κατά μέρος αυτές τις προκλήσεις», δήλωσε ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας.
Αυτή ήταν η απάντηση του σε ερώτηση για την ανάγνωση του Κορανίου και την τέλεση προσευχής στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ.
Ο πρωθυπουργός επισήμανε πως πρόκειται για μία προσπάθεια να αξιοποιηθεί η Αγία Σοφία με τρόπο που δεν αρμόζει στην ιστορία και τον χαρακτήρα του μνημείου και παρατήρησε πως «η σταθερή και σθεναρή αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης βρήκε ανταπόκριση από την Unesco και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ».
Ο πρωθυπουργός έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο Κυπριακό, σημειώνοντας πως έθεσε το ζήτημα αυτό χθες, χαρακτηρίζοντας τη συζήτηση ουσιαστική.
Ειδικότερα, ανέφερε πως τόνισε ότι πρόκειται για ένα κατεξοχήν ευρωπαϊκό ζήτημα και σημείωσε πως «ίσως το πιο κρίσιμο διακύβευμα για την αναβάθμιση του περιφερειακού και διεθνούς ρόλου της ΕΕ αποτελεί σήμερα η προοπτική δίκαιης και βιώσιμης επίλυσης του Κυπριακού και η εξασφάλιση του σεβασμού καλής γειτονίας στο Αιγαίο, όπου δυστυχώς το τελευταίο διάστημα – παρά το γεγονός ότι από την ελληνική πλευρά γίνονται βήματα προσέγγισης του διαλόγου και της καλής γειτονίας- από την πλευρά των γειτόνων μας είχαμε μια ένταση της αεροναυτικής δραστηριότητας και παραβατικότητας στο Αιγαίο».
Σε αυτό το πλαίσιο, προσέθεσε πως «υπογραμμίσαμε πως μπορούμε να δώσουμε νέα ώθηση στις ευρω-τουρκικές σχέσεις και να εργαστούμε για μια πραγματικά στρατηγική συνεργασία, στη βάση της ενταξιακής πορείας της γείτονος, στο βαθμό που και από την άλλη πλευρά θα δούμε τη διάθεση για βήματα καλής γειτονίας, αλληλοσεβασμού, και κυρίως σεβασμού των διεθνών συνθηκών και του διεθνούς δικαίου».
Στο σημείο αυτό ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο που μπορεί να έχει η ΕΕ, σε συνεργασία με τον ΟΗΕ, στις εν εξελίξει συνομιλίες, στην πορεία για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο Κυπριακό. «Πιστεύω ότι η ΕΕ δοκιμάζεται σε αυτές τις διαπραγματεύσεις, τις δυνατότητες της να στηρίξει το δίκαιο αίτημά μας για κατάργηση του αναχρονιστικού πλαισίου των εγγυήσεων και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από το νησί».
Επισήμανε επίσης πως σε συντονισμό με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη εξέφρασε την ελπίδα ότι οι επικείμενες συνομιλίες στην Ελβετία θα θέσουν τις βάσεις για τη δίκαιη και βιώσιμη λύση, ότι θα αποτελέσουν ένα βήμα προς τα μπροστά και διαμήνυσε ότι η Ελλάδα θα καταβάλει κάθε προσπάθεια ώστε να σημειωθεί πρόοδος στο κεφάλαιο της ασφάλειας, στο οποίο εμπλέκεται.Το Κυπριακό δεν είναι ένα ελληνοτουρκικό ζήτημα, αλλά ένα κατεξοχήν ευρωπαϊκό ζήτημα, είπε ο Αλέξης Τσίπρας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνεργασία με τον ΟΗΕ, μπορούν να έχουν καθοριστικό ρόλο στις διαδικασίες για εξεύρεση δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό, με κατάργηση του καθεστώτος των εγγυήσεων και αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων κατοχής από την Κύπρο.
Το χρονικό της έντασης με την Άγκυρα για την Αγία Σοφία
Τον «ασκό του Αιόλου» άνοιξε εκπομπή που μεταδόθηκε την Πέμπτη από την κρατική Τηλεόραση της Τουρκίας, κατά την οποία αναγνώσθηκε το Κοράνι εντός της Αγίας Σοφίας, εξέλιξη που, σύμφωνα με την ελληνική πλευρά, παραβιάζει τον διεθνώς αναγνωρισμένο χαρακτήρα του ιστορικού αυτού χώρου ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ενέργεια αυτή οδήγησε στην έκδοση, χθες, καταδικαστικής ανακοίνωσης από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, στην οποία απάντησε σήμερα το τουρκικό ΥΠΕΞ κάνοντας λόγο για ελλείμματα στο σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, δηκτική ήταν η δήλωση του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Στράτου Ευθυμίου, όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο αναφορικά με πρόσφατη ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, η οποία είχε εκδοθεί σε συνέχεια επικρίσεων, από ελληνικής πλευράς, ως προς την ανάγνωση του Κορανίου εντός της Αγίας Σοφίας.
«Όταν χάνεις το μέτρο ως προς την προστασία των θρησκευτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» είπε ο κ. Ευθυμίου, «τότε δυστυχώς κοιτάζεις στο εσωτερικό σου και βλέπεις γείτονες. Η Τουρκία κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια».
Διαβάστε την προκλητική ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, που προκάλεσε την αντίδραση της Αθήνας:
«Καταδικάζουμε τη δήλωση του υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας για την απαγγελία του Κορανίου και το κάλεσμα για προσευχή στην Αγιά Σοφιά.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας, αντί να δώσει συγχαρητήρια στον τουρκικό λαό για τον ιερό μήνα του Ραμαζανιού και τη “Νύχτα της Δύναμης”, επέλεξε να διαστρεβλώσει την ανάγνωση του Κορανίου και το κάλεσμα για προσευχή στην Αγιά Σοφιά.
Το ιστορικό της Ελλάδας στο πεδίο της θρησκευτικής ελευθερίας, η οποία είναι μεταξύ των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είναι καλά γνωστό.
Αναφέρουμε μόνο μερικά παραδείγματα: Οι Ελληνικές αρχές υποβάλουν την τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα σε αυξανόμενη πίεση, υποβάλουν νόμους κατά των εκλεγμένων μουφτήδων σχετικά με τα καθήκοντά τους και απέρριψαν, φέτος, για άλλη μια φορά το αίτημα των μουσουλμάνων για προσευχή κατά τη διάρκεια της γιορτής του Ραμαζανιού σε ένα από τα ιστορικά τζαμιά στη Θεσσαλονίκη, όπου δεν υπάρχει ανοιχτό τζαμί.
Γι’ αυτό, μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τι αντιλαμβάνεται η Ελλάδα, η οποία ακόμα δεν έχει τζαμί ούτε στην πρωτεύουσά της, από τον διαθρησκευτικό διάλογο που ανέφερε η ανακοίνωση.
Καλούμε την Ελλάδα να γίνει μια μοντέρνα και δημοκρατική χώρα και να σέβεται όλες τις θρησκείες».
Το μήνυμα του Προκόπη Παυλόπουλου
Κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, Ρούμεν Ράντεφ, στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Προκόπης Παυλόπουλος τόνισε πως δεν είναι δυνατόν να μη σέβεσαι μνημεία όπως η Αγία Σοφία και να θεωρείς ότι η ευρωπαϊκή σου προοπτική είναι ανοιχτή.
Ειδικότερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δήλωσε: «Ο σεβασμός της Ιστορίας και του Πολιτισμού αποτελεί αμάχητο κριτήριο ως προς την θέληση του καθενός για φιλία και καλή γειτονία. Αντιθέτως, η έλλειψη σεβασμού προς την Ιστορία και προς τον Πολιτισμό, αποτελεί επίσης ένα πολύ ισχυρό τεκμήριο ότι κάποιος δεν επιθυμεί αυτή την φιλία και καλή γειτονία. Ιδίως, μάλιστα, όταν έχουμε φαινόμενα, τα οποία προσβάλουν την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά, όπως αυτά που παρατηρούμε τον τελευταίο καιρό. Αυτά δείχνουν, από χώρες στις οποίες η ευρωπαϊκή προοπτική είναι ανοιχτή, ότι δεν είναι δυνατόν να μην σέβεσαι Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως π.χ την Αγία Σοφία, και από εκεί και πέρα να θεωρείς ότι η ευρωπαϊκή προοπτική είναι ανοιχτή. Και η ευρωπαϊκή προοπτική είναι ανοιχτή προς όλους, αλλά εξίσου πρέπει να τονίσω ότι η προοπτική αυτή εξαρτάται από τον πλήρη σεβασμό του Διεθνούς Δικαίου, του ευρωπαϊκού κεκτημένου, της Ιστορίας, καθώς και του ευρωπαϊκού Πολιτισμού».
Η στάση του Στέιτ Ντιπάρμεντ
Νωρίτερα, σαφές μήνυμα στην Τουρκία να σεβαστεί την ιστορία της Αγιάς Σοφιάς έστειλε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Μαρκ Τόνερ, αποφεύγοντας πάντως να καταδικάσει ευθέως την ανάγνωση του Κορανίου στην ιστορική εκκλησία της Κωνσταντινούπολης.
Η Ουάσιγκτον “θα ενθάρρυνε την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει την Αγιά Σοφιά με τρόπο που σέβεται τις παραδόσεις της και τη σύνθετη ιστορία της”, ανέφερε ο Τόνερ κατά την ενημέρωση των δημοσιογράφων.
Είχε προηγηθεί η έντονη αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών στην προκλητική κίνηση της Άγκυρας.
“Καταδικάζουμε την ανάγνωση του Κορανίου και την τέλεση προσευχής παρουσία του επικεφαλής της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων της τουρκικής πρωθυπουργίας εντός της Αγίας Σοφίας, η οποία μεταδόθηκε τηλεοπτικά από την κρατική τηλεόραση της Τουρκίας”, τόνισε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών, υπενθυμίζοντας πως η Αγία Σοφία είναι ένα μνημείο που έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.
“Η απόπειρα μετατροπής της σε τέμενος, μέσω της ανάγνωσης του κορανίου, της τέλεσης προσευχής και σειράς άλλων ενεργειών, προσβάλει τη διεθνή κοινότητα, η οποία οφείλει να κινητοποιηθεί δεόντως και να αντιδράσει”, υπογράμμισε το ΥΠΕΞ, κάνοντας λόγο για “καταφανώς απαράδεκτη πρόκληση στο θρησκευτικό συναίσθημα των απανταχού Χριστιανών και όσων τιμούν την πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας, η οποία σημειώνεται σε μία περίοδο που θα έπρεπε να προάγεται αντί να υπονομεύεται ο διαθρησκειακός διάλογος”.
