Η παρουσίαση του σχεδίου για το αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών στην Ακαδημία Πλάτωνος εξελίχτηκε σε επικοινωνιακή φιέστα Μενδώνη – Μπακογιάννη
Το σχέδιο για το νέο μουσείο της πόλης των Αθηνών στην Ακαδημία Πλάτωνος παρουσιάστηκε πανηγυρικά σε εκδήλωση στην οποία παρέστησαν η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης. Αρκετά ερωτήματα, ωστόσο, έμειναν αναπάντητα σε σχέση με την επικείμενη «οικοπεδοποίηση» του αρχαιολογικού χώρου, την κοπή εκατοντάδων δέντρων και την ανάπλαση που θα αλλοιώσει τον δημόσιο χαρακτήρα του πάρκου.
Κάτοικοι, συλλογικότητες, επιστημονικοί φορείς και κόμματα της αντιπολίτευσης έχουν εκφράσει τις εμπεριστατωμένες ενστάσεις τους σε σχέση με τη χωροθέτηση του μουσείου εκεί όπου σήμερα βρίσκονται γήπεδα και ζωτικός χώρος πρασίνου και έχουν καταθέσει εναλλακτικές προτάσεις, οι οποίες δεν έχουν τεθεί ποτέ σε διάλογο και διαβούλευση. Πάγιο αίτημα είναι η δημιουργία του μουσείου στο γειτονικό πρώην οικόπεδο της Reds και η άμεση αναβάθμιση των υποδομών του πάρκου όχι με περισσότερο τσιμέντο αλλά με ζωντανούς χώρους κοινωνικοποίησης και άθλησης.
Προεκλογικές μακέτες
Τίποτε από τα παραπάνω δεν απαντήθηκε στην παρουσίαση για το νέο μουσείο. Αντιθέτως, ακούστηκαν μόνο χειροκροτήματα, ευχαριστίες και ευχολόγια μεταξύ των παρευρισκόμενων. Η Λίνα Μενδώνη μίλησε για παρεμβάσεις που πρόκειται να αλλάξουν την πολιτιστική φυσιογνωμία της Αθήνας σε συνδυασμό με την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Ο Κώστας Μπακογιάννης υποσχέθηκε ότι το μουσείο, οι αρχαιολογικές εκσκαφές και η ανάπλαση του πάρκου θα προχωρήσουν με γρήγορους ρυθμούς τους επόμενους μήνες, αφού πρώτα εξασφαλιστεί η απαραίτητη χρηματοδότηση. Σύντομα αναμένεται να υπάρξει και δεύτερος «χρυσός χορηγός» –οι πρώτες πληροφορίες κάνουν λόγο για 900.000 ευρώ– μετά το Ιδρυμα Λεβέντη που χρηματοδότησε τη μελέτη του γραφείου doxiadis+.
Ο δήμαρχος Αθηναίων μίλησε για ένα μουσείο που θα γίνει μια «αγκαλιά» για την πόλη και θα βρίσκεται σε διάδραση με τους κατοίκους της. Δεν απάντησε όμως στα πάγια αιτήματά τους. Κάτοικοι που συμμετέχουν στην Πρωτοβουλία Αγώνα για το Πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνα τονίζουν σε σχετική ανακοίνωση: «Γύρω από το πάρκο και τον αρχαιολογικό χώρο υπάρχουν δεκάδες μεγάλοι αδόμητοι χώροι τους οποίους θα μπορούσε η υπουργός Πολιτισμού και ο δήμος να αξιοποιήσουν για το δημόσιο κοινό συμφέρον και να ανεγερθεί εκεί το Μουσείο. Η υποβαθμισμένη περιοχή συνεχίζει 40 χρόνια τώρα να βιώνει την εγκατάλειψη χωρίς όμβρια ύδατα, χωρίς διάνοιξη δρόμων, χωρίς εφαρμογή του Σχεδίου Πόλης, χωρίς την εφαρμογή της μελέτης του ίδιου του δήμου του 2014». Σε σχέση με την παρουσίαση του νέου μουσείου προσθέτουν: «Οι δημοσιευμένες μακέτες είναι κατανοητό πως λειτουργούν ως “προεκλογικός λαγός” της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και της δημοτικής αρχής Μπακογιάννη. Μήπως στοχεύουν στη διευκόλυνση των φίλια μεγαλοσυμφερόντων χορηγών τους και στις υπεραξίες του real estate;».
Mε «γκρίζες ζώνες»
Κενά σημεία προκύπτουν και από τον τρόπο με τον οποίο διενεργήθηκε και παρουσιάστηκε ο διαγωνισμός. Στις 19 Αυγούστου 2022 δημοσιεύτηκε η περίληψη του «αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την κατασκευή του αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών» στο αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος από την Ανάπλαση Αθήνας ΑΕ. Στις 7 Νοεμβρίου 2022 ο διαγωνισμός ολοκληρώθηκε. Εκτοτε δεν υπήρξε καμιά ανακοίνωση από κάποιον επίσημο φορέα για τα αποτελέσματα. Τελικά, το αποτέλεσμα έγινε γνωστό μέσω ανάρτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (!) από το αρχιτεκτονικό γραφείο Tsolakis Architects του Γιώργου Τσολάκη. Το συγκεκριμένο αρχιτεκτονικό γραφείο είχε αναλάβει και την εκπόνηση προμελέτης για το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων –με απευθείας ανάθεση του Ιδρύματος Λασκαρίδη– ενώ το 2012 είχε προκηρυχτεί διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός από τον ΟΛΠ και το ΥΠΠΟΑ που είχε λάβει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις και περιέργως πάγωσε.
Οι πρώτες εικόνες της μακέτας που δημοσιεύτηκαν στα κοινωνικά δίκτυα –προτού ακόμη παρουσιαστούν επίσημα– προκάλεσαν σχόλια και τοποθετήσεις αρχιτεκτόνων, αρκετοί από τους οποίους υποστηρίζουν ότι η τελική όψη του χώρου μετά την ολοκλήρωση της ανάπλασης ενδέχεται να είναι εντελώς διαφορετική. Την ίδια στιγμή που η υπουργός Πολιτισμού μίλησε για έναν αρχιτεκτονικό διαγωνισμόυπόδειγμα, οι αρχιτέκτονες εκφράζουν αρκετές ενστάσεις. «Με βάση τα τεύχη του διαγωνισμού, 30 περίπου στρέμματα του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου (άλσος, αθλητικές εγκαταστάσεις) μετατρέπονται σε χώρο προς δόμηση, με κτηριολογικό πρόγραμμα για 17.000 τ.μ. κλειστού χώρου, κάλυψη της έκτασης κατά 50% και ύψος μέχρι 10,50 μ.» τονίζει ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών/Πανελλήνια Ενωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ/ΠΕΑ) σε σχετική ανακοίνωση.
Αρκετά ερωτήματα έμειναν αναπάντητα: θα παραμείνει το κατάφυτο κομμάτι του πάρκου; Οι χάρτες που δόθηκαν πριν από τον διαγωνισμό αποτύπωσαν όντως την πραγματική εικόνα του χώρου; Ο Δήμος Αθηναίων και η υπουργός Πολιτισμού οφείλουν να απαντήσουν και να προχωρήσουν σε πραγματική διαβούλευση. Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα πάρκα ανήκουν στους πολίτες, όχι στους «χορηγούς».
