Μέσα σε 20 μέρες έχουν αποτεφρωθεί 1,5 εκατομμύριο στρέμματα δάσους. Αν για όσους παρακολουθούμε την καταστροφή η τέφρα δημιουργεί φρίκη και ανατριχίλα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης την αντιλαμβάνεται ως φοίνικα που είναι έτοιμος να αναγεννηθεί. Εχουν βγει πυρόπληκτοι, πυροσβέστες, ειδικοί και λιγότερο ειδικοί για να πουν ότι αυτό που συμβαίνει είναι πρωτοφανές και ανήκουστο, αλλά ο πρωθυπουργός της χώρας, χαλαρός μέσα στο κοστούμι του, διαβεβαιώνει ότι η καταστροφή είναι ευκαιρία για τη χώρα.
Ως ευκαιρία είχε δει πριν από χρόνια τα μνημόνια των οποίων υπήρξε υπουργός, ως ευκαιρία είδε αργότερα την πανδημία που έχει καρφώσει 14.000 φέρετρα, ως ευκαιρία βλέπει σήμερα και την κόλαση στην οποία πρωθυπουργεύει. Δεν τα λέει μόνο, γελάει κιόλας με αυτή την άνεση που θέτει πλέον ερωτήματα για την ενσυναίσθηση που έχει για όσα συμβαίνουν γύρω του.
Κάτι τρέχει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και αυτό το αντιλαμβάνονται πρωτίστως όσοι στο κόμμα του διατηρούν συνείδηση του πολιτικού τους ρόλου. Ζούμε μια τραγωδία όπου το έγκλημα διαπράττεται –εν αντιθέσει με τις αρχαίες τραγωδίες– επί σκηνής και on camera, αλλά ο πρωταγωνιστής τρεκλίζει χαρούμενος μέσα στην ευωχία της προσωπικής του εξουσίας. Το θέμα δεν είναι πλέον τι βαραίνει τον Μητσοτάκη, αλλά πόσο καταστρέφεται η χώρα.
Ο Μητσοτάκης είχε την επιλογή να σταθεί απέναντι στις ευθύνες του, να αποπέμψει όσους άφησαν ανεξέλεγκτη την καταστροφή (ναι, αυτούς που αναβάθμισε μετά την καταστροφή στο Μάτι) και να αναθέσει σε επιστήμονες την εκπόνηση ενός σχεδίου πυροπροστασίας. Τότε όμως δεν θα ήταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης που ξέρουμε.
Τις πρώτες ημέρες της φωτιάς που επεκτάθηκε με άπνοια θριαμβολογούσε γιατί δεν υπήρχαν νεκροί. Οταν οι φλόγες έφτασαν στη θάλασσα θριαμβολογούσε γιατί «δεν κάηκε κανένας οικισμός πλήρως». Μίλησε για επιτυχία του «επιτελικού κράτους» γιατί κάηκε μεν η Εύβοια αλλά «δεν κάηκε ο δρυμός της Δίρφης και η Πάρνηθα». Στο τέλος, κυνικά και προκλητικά, βάφτισε την καταστροφή ευκαιρία για πράσινη ανάπτυξη. Ο Κυριάκος καβάλα στο πράσινο άλογό του καλπάζει με φόντο τη μαύρη χώρα, παράγοντας αισιοδοξία που οφείλουν να καταναλώσουν οι κατεστραμμένοι.
Δεν αφιέρωσε ούτε μία λέξη στις ευθύνες που τον βαραίνουν επειδή για πρώτη φορά οι φωτιές ούτε αντιμετωπίστηκαν ούτε έσβησαν. Είδε ως αιτία την κλιματική αλλαγή και βρήκε ως λύση την πράσινη μετάβαση.
Τι είναι όλα αυτά; Είναι μόνο εύηχα σχήματα και επιχειρήματα που εφευρίσκονται για να χαιρόμαστε για το μέλλον ώστε να μην κλαίμε για το παρόν; Οχι. Ο Μητσοτάκης δεν παράγει μόνο δικαιολογίες και επικοινωνία αλλά κάνει αυτό που λέει. Την καταστροφή ευκαιρία. Χρησιμοποιεί την πρωτοφανή καταστροφή για να βάλει σε εφαρμογή ένα σχέδιο φαιοπράσινης ανάπτυξης. Κατασκευάζει όνειρα βάφοντας πράσινη την καμένη γη. Είναι μια έγχρωμη εκδοχή των εργολάβων της χούντας οι οποίοι οικοδομούσαν τα συμφέροντά τους πάνω σε γκρίζο μπετό και έλεγαν ότι κάνουν ανάπτυξη. Ο Κυριάκος θα συνδέσει κάθε καμένο δέντρο και θυμάρι, αυτά που κάηκαν με ευθύνη του, με συμφέροντα και ταμεία.
Από άκρη σε άκρη της υφηλίου υπάρχει σήμερα ένας βαθύς προβληματισμός. Οι χώρες δεν μπορούν να καταναλώνουν και να παράγουν αλόγιστα. Οι άνθρωποι δεν γίνεται να έχουν τη συμπεριφορά βλαβερού ξενιστή του πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή είναι μια καταστροφική απειλή που πρέπει να ανατραπεί.
Πάνω όμως σε αυτό τον προβληματισμό και την ανησυχία συγκρούονται συμφέροντα. Η πράσινη μετάβαση δεν είναι μια αταξική έννοια βουτηγμένη στον αλτρουισμό. Είναι πεδίο συμφερόντων.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, στα οποία τόσο αναφέρεται ο Μητσοτάκης, φτάνοντας στο σημείο να κάνει τον πλασιέ τους με ένα υπερσύγχρονο Tesla ή με την προώθηση της VW στην Αστυπάλαια. Η πρόβλεψη για να υπάρχει έκπτωση στην αγορά ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, το οποίο παραμένει πανάκριβο, δεν αφορά τον μέσο πολίτη αλλά μια μικρή κατηγορία ευκατάστατων πολιτών. Δηλαδή πληρώνουμε διάφορα πράσινα τέλη και θεσμοθετούνται πράσινες εκπτώσεις, οι οποίες όμως δεν αφορούν όλους αλλά αυτούς που έχουν αρκετά για να αγοράσουν ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Οι υπόλοιποι απλώς θα αναμασούν θεωρίες για πράσινες πρωτοπορίες και τεχνολογίες.
Ο Μητσοτάκης εννοεί την πράσινη ανάπτυξη ως την άδεια που του παρέχεται και εξαιτίας της καταστροφής να ικανοποιήσει συμφέροντα που είναι στενά συνδεδεμένα με τις νέες πράσινες μορφές ενέργειας ή πράσινης κερδοσκοπίας. Η πράσινη μετάβαση δεν θα επιτευχθεί με την παράδοση της χώρας σε όποιον έχει βαφτίσει τις δραστηριότητές του «εναλλακτικές», «ανανεώσιμες» ή «πράσινες». Χώρες νέας τεχνολογίας, με πρώτη και κύρια τη Γερμανία, αντιλαμβάνονται την Ελλάδα ως καταναλωτή των πράσινων προϊόντων τους ή μπαταρία της Ευρώπης. Θα πετάξουν ακριβώς τη χώρα στο τέλος αποπαραγωγικοποιημένη και σαν άδεια μπαταρία.
Οι όροι προστασίας του πλανήτη δεν είναι κίνητρο των επιχειρηματιών. Κίνητρο του επιχειρηματία είναι το κέρδος. Στο παρελθόν οι βιομηχανίες αναγκάστηκαν να βάλουν φίλτρα για τη ρύπανση όχι επειδή το επέβαλλε η συνείδηση του βιομήχανου αλλά επειδή το επέβαλλε το κράτος. Κανένας επιχειρηματίας δεν θα επενδύσει «πράσινα» για να μας σώσει. Θα το κάνει για να κερδίσει. Και για να κερδίσει περισσότερα θα κόψει δέντρα, θα βάλει ανεμογεννήτριες δίπλα στην Αθήνα για να έχει μικρό κόστος και θα επενδύσει ασύδοτα. Είναι κανόνας του καπιταλισμού και ο «πράσινος» καπιταλιστής δεν εξαιρείται απ’ αυτόν. Αν απέναντί του βρει μια κυβέρνηση που βάζει όρους, θα συμμορφωθεί. Αν βρει τον Μητσοτάκη και τον Χατζηδάκη που νομοθετούν για δόμηση σε αιγιαλούς ή δάση, θα συμπορευτεί μαζί τους, σηκώνοντας μαζί με την μπλε σημαία της ΝΔ και μια πράσινη για τα μάτια του κόσμου.
Η μόνη αλήθεια που έχει πει αυτές τις μέρες ο Μητσοτάκης είναι ότι γύρω από την Ελλάδα υπάρχουν δισεκατομμύρια που την περιτριγυρίζουν. Η Ελλάδα θα εξασφαλίσει κάποιους φαινομενικά ευνοϊκούς όρους για να τα επενδύσει «πράσινα». Στην πραγματικότητα θα αναγκαστεί να αγοράσει προϊόντα και τεχνολογία από τη Γερμανία, για παράδειγμα, χωρίς κριτήρια και χωρίς να ικανοποιεί δικές της ιεραρχήσεις και ανάγκες. Ενδεχομένως η χώρα να δημιουργεί το νέο χρέος, που εκτός από το πράσινο του δολαρίου θα εμπεριέχει και το πράσινο των επιχειρημάτων περί κλιματικής αλλαγής. Την πράσινη μετάβαση δεν την ορίζουν ούτε τη σχεδιάζουν οι επιχειρηματίες. Την οργανώνουν τα κράτη και οι κοινωνίες. Και δεν μπορούν να την εγγυηθούν πρωθυπουργοί πλασιέ που γελάνε με φόντο το βαθύ μαύρο.
