«Τίποτα δεν λειτουργεί». Αυτή η έκφραση θα μπορούσε να ήταν εκείνη που χαρακτηρίζει την κατάσταση που επικρατεί στα αεροδρόμια παγκοσμίως, με τις εικόνες χάους να αποτελούν πλέον καθημερινή είδηση στον διεθνή τύπο. Χιλιάδες ακυρώσεις πτήσεων, καθυστερήσεις, ατελείωτες ουρές στους ελέγχους ασφαλείας και βουνά από χαμένες βαλίτσες.
Η κατάσταση θεωρείται τόσο οριακή που o εξειδικευμένος επί των αεροπορικών ζητημάτων ιστότοπος FlightAware κάνει λόγο για δεκαπλασιασμό των ακυρωμένων πτήσεων. Και τα πράγματα είναι χειρότερα όταν έρχεται κανείς στο ζήτημα των αποσκευών. Ενδεικτικό είναι πως το ποσοστό των αποσκευών που χειρίζονται με τον ένα ή άλλο τρόπο εσφαλμένα είναι σε άνοδο: αυξήθηκε κατά 24% συγκριτικά με πέρυσι, με 8.7 βαλίτσες ανά 1.000 διεθνείς επιβάτες να μην φτάνουν στον προορισμό τους στην ώρα τους.
Τις πταίει για το Air Travel Mess, όπως έχει αποκλιθεί το φετινό φαινόμενο; Μια πρώτη ερμηνεία αφορά τις επιπτώσεις της πανδημίας στην ίδια την ταξιδιωτική εμπειρία. Η κατακόρυφη πτώση των πτήσεων –άγγιξε το 70% σε σχέση με τα προ Covid νούμερα- άλλαξε καθοριστικά τις προτεραιότητες των αεροπορικών εταιριών, οι οποίες σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσουν το βραχυπρόθεσμο μέλλον τους, επέτρεψαν τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, έκαναν απολύσεις προσωπικού και πούλησαν αεροσκάφη ώστε να μειώσουν τα κόστη τους.
Ανάλογη ήταν και η στρατηγική που ακολούθησαν οι εργολαβικές εταιρίες που διαχειρίζονται σημαντικό κομμάτι της λειτουργίας των αεροδρομίων αλλά και τα ίδια τα αεροδρόμια. Η συνέπεια των περικοπών έγινε φανερή με την κατάργηση της υποχρεωτικής χρήσης μάσκας και την –εντυπωσιακή- επάνοδο του ενδιαφέροντος για αεροπορικά ταξίδια. Για παράδειγμα, η συνταξιοδότηση χιλιάδων έμπειρων πιλότων –εκτιμάται πως χρειάζονται τουλάχιστον 1.500 ώρες προτού αναληφθεί μια εμπορική πτήση- άφησε δυσαναπλήρωτο κενό και δημιούργησε την ανάγκη επανεκπαίδευσης των νεότερων συναδέλφων τους.
Υπάρχει ωστόσο και μια ακόμη διάσταση που αφορά τους οικονομικούς τριγμούς που προκάλεσε η πανδημία. Αυτή σχετίζεται με το εργασιακό καθεστώς που επικρατεί στην ταξιδιωτική βιομηχανία των αιθέρων. Το κύμα της «Μεγάλης Παραίτησης» και η απροθυμία των μέχρι πρότινος εργαζόμενων να επιστρέψουν σε απαιτητικές και υποαμοιβόμενες θέσεις εργασίας δεν άφησε απρόσβλητο τον χώρο. «Ποιος ο λόγος αν είσαι νέος στην αγορά εργασίας να ξεφορτώνεις βαλίτσες για 19 δολάρια την ώρα όταν μπορείς να δουλέψεις σε μια κλιματιζόμενη αποθήκη της Amazon για τα ίδια λεφτά; Οι αναταράξεις στην αγορά εργασίας ανέδειξαν τέτοια διλήμματα», σημειώνει ο Σκοτ Κέις, ιδιοκτήτης του ταξιδιωτικού ιστότοπου Scott’s Cheap Flights σε συνέντευξή του στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Atlantic, δίνοντας μια επιπλέον εξήγηση για την αδυναμία εύρεσης νέου προσωπικού ικανού να αναπληρώσει όσους εγκατέλειψαν τις θέσεις την προηγούμενη διετία.
Στα παραπάνω θα πρέπει να συνυπολογιστούν επίσης η εξάντληση των εργαζομένων που απέμειναν να δουλεύουν αλλά και η προτεραιότητα που θέλησαν να δώσουν οι αεροπορικές εταιρίες σε προορισμούς που οι ίδιες θεωρούν περιζήτητους, άρα και πιο επικερδής για τις ίδιες. Πικρή υπόμνηση του φαινομένου αποτελεί το εγχώριο φαινόμενο της ακύρωσης πτήσεων για χαμηλής ζήτησης προορισμούς του εξωτερικού προς όφελος των ελληνικών νησιών.
