Τη μία ανέβα, την άλλη κατέβα, την τρίτη Μαρέβα. Η τρίτη είναι και φαρμακερή. Αλλά δεν είναι μόνο η Μαρέβα. Η δήλωση περιουσιακής κατάστασης, γνωστή ως πόθεν έσχες, την οποία είναι υποχρεωμένες να υποβάλλουν συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών, είναι ο βαθμός της υποκρισίας του πολιτικού συστήματος.
Ποτέ δεν υπήρξε πραγματικός έλεγχος του πόθεν των πολιτικών παρά μόνο ένα μάτσο χαρτιά τα οποία περιγράφουν περιουσιακά τους στοιχεία που κανένας δεν ελέγχει την πραγματική τους προέλευση. Κρυμμένα από τα μάτια του κόσμου, ανεβαίνουν για μερικές ώρες στο σάιτ της Βουλής και τώρα πλέον χωρίς ουσιαστικά στοιχεία αφού καλύπτονται στο όνομα των προσωπικών δεδομένων. Μπορεί να βλέπεις με δέος έναν πρώην εφοριακό και νυν βουλευτή με 29 ακίνητα , αλλά την έκπληξή σου δεν συμμερίζεται καμιά Επιτροπή Πόθεν Έσχες και κανένας επίτροπος για να ψάξει.
Η υπόθεση της δήλωσης πόθεν έσχες του ζεύγους Μητσοτάκη, η οποία κλείνει με τρόπο που προσβάλλει ευθέως και τη νομική λογική και την απλή λογική, επαναφέρει τις ανησυχίες (για όσους φυσικά έχουν ανησυχίες) για το πόσο αυτό το σύστημα θα αυτοπροστατεύεται και κυρίως θα αυτοαμνηστεύεται.
Σύσσωμοι οι μετέχοντες στην επιτροπή, με την απόφασή τους άνοιξαν (όπως θα διαβάσετε στο πρώτο θέμα της εφημερίδας) το παράθυρο για την κατάργηση του πόθεν έσχες. Οποιος θέλει δηλώνει σε διάσταση, δηλώνει ότι έμεινε και σε έναν φίλο, για να κάνει φιλική δήλωση ατυχήματος στην προσωπική του ζωή και σίγουρα όχι δήλωση πόθεν έσχες.
Δεν είναι όμως μόνο η απόφαση της επιτροπής. Το 2015 η κυβέρνηση με κοινή υπουργική απόφαση δύο συναρμόδιων υπουργών, του Ευκλείδη Τσακαλώτου και του Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, προβλέπει πως εξαιτίας βεβαιωμένης διάστασης ο σύζυγος ή η σύζυγος του υπόχρεου δήλωσης πόθεν έσχες μπορεί να μην κάνει δήλωση. Και πώς βεβαιώνεται η διάσταση θα αναρωτηθεί κάποιος. Η κοινή υπουργική απόφαση δεν το ορίζει, αλλά το εξειδικεύει ως δεδικασμένο πλέον η απόφαση της επιτροπής της Βουλής για το ζεύγος Μητσοτάκη, η οποία το εκφυλίζει σε μια δήλωση του ενδιαφερόμενου ότι «έμενα με έναν φίλο μου».
Μια υπουργική απόφαση που αποφεύγει να προσδιορίσει τι είναι βεβαιωμένη διάσταση και ένα δεδικασμένο της Επιτροπής Πόθεν Έσχες που το προσδιορίζει με εξευτελιστικό τρόπο ανοίγουν το παράθυρο για το ρεσάλτο στο γλέντι. Ετσι ενώ είσαι υποχρεωμένος για παράδειγμα σε δήλωση πόθεν έσχες να δηλώσεις όλους τους συγγενείς πρώτου βαθμού, ακόμη και τη σύζυγο του αδερφού σου, δεν είσαι υποχρεωμένος να δηλώσεις την «εν διαστάσει σύζυγο», η οποία μπορεί αφού πλουτίσει άνομα να επιστρέψει στη συζυγική στέγη, με φορτωμένο τον λογαριασμό που κανένας δεν μπορεί πλέον να ελέγξει.
Η Μαρέβα Γκραμπόφσκι, η οποία επανασυνδέθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στη δήλωση πόθεν έσχες που θα κάνει θα δηλώσει πλέον και το σπίτι του Βολταίρου και τις offshore εταιρείες και τις εγχώριες εταιρείες, αλλά το ελληνικό κράτος πρέπει να τα αποδεχθεί όλα αυτά χωρίς έλεγχο, αφού όταν αποκτήθηκαν ήταν σε βεβαιωμένη διάσταση η οποία βεβαιώθηκε με τον τρόπο που βεβαιώθηκε. Προφανώς δεν υπονοώ ότι παρανόμως τα απέκτησε, αλλά σίγουρα εννοώ πως όλα αυτά δεν έχουν σχέση με τη διαφάνεια και τον δημόσιο έλεγχο, την πολιτική και την ηθική που πρέπει (προσχηματικά έστω) να τη διέπει.
Φυσικά όλα αυτά δεν ευνοούν μόνο πολιτικούς αλλά επεκτείνονται σε δικαστές, δημοσιογράφους, εφοριακούς και όποιον κάνει δήλωση πόθεν έσχες.
Είναι κατανοητό και απολύτως αποδεκτό σύζυγοι σε διάσταση να μπορούν να μην κάνουν κοινή φορολογική δήλωση για να μην επωμίζεται ο ένας οικονομικά και φορολογικά βάρη του άλλου, αλλά δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία ή νομική εξήγηση που να πείθει στο γιατί οι σε διάσταση έστω σύζυγοι, με κοινά παιδιά και άρα συμφέροντα, δεν πρέπει να είναι σε διαφανή έλεγχο. Από πότε ο έλεγχος είναι επιζήμιος και επιβαρυντικός όταν δεν διακυβεύεται κάποιο άδικο οικονομικό βάρος για κάποιον από τους πρώην έστω συζύγους; Η μη υποβολή δήλωση πόθεν έσχες ουσιαστικά το μόνο που αποτελεί είναι αποφυγή ελέγχου. Γιατί;
Η έτσι και αλλιώς προβληματική κοινή υπουργική απόφαση, σε συνδυασμό με την απόφαση για το πόθεν έσχες του ζεύγους Μητσοτάκη με τις παραδοχές που κάνει, ανατρέπει πλήρως τον νόμο και τον σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε. Η δήθεν νομική πρόβλεψη για την κάλυψη του νομοθετικού κενού είναι απλώς η νομιμοποίηση της ανομίας. Δεν υπάρχει κανένας λόγος οι εν διαστάσει σύζυγοι να μην καταθέτουν δήλωση πόθεν έσχες, η οποία είναι καταγραφή του πλούτου τους και όχι φορολόγηση. Η μόνη διαφορά είναι πως ο πλούτος θα μπορεί να ελεγχθεί.
Η συντήρηση των «νομικών προβλέψεων» που αυτήν τη στιγμή είναι σε ισχύ είναι ένα αισχρό παιχνίδι με τους νόμους και ένας βέβαιος εναγκαλισμός με τη μελλοντική διαφθορά. Για να το πούμε απλά, αν ο Γιάννος Παπαντωνίου δήλωνε σε διάσταση με τη σύζυγό του και βεβαίωνε πως ζει σε ένα σπίτι φίλου ή σε ένα από τα πολλά που έχει στην ιδιοκτησία του, αν δηλαδή έκανε ό,τι και ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν θα καταδικαζόταν ποτέ για τα εκατομμύρια της λίστας Λαγκάρντ, ούτε θα μπορούσε κάποιους να ψάξει αυτούς τους λογαριασμούς. Η κυβέρνηση νομοθέτησε δηλαδή για τους μελλοντικούς Γιάννους που θα ξεπηδήσουν, χάνοντας κάθε ηθικό πλεονέκτημα. Για τη Μαρέβα, ρε γαμώτο!
