Ποτέ ξανά;

Δύο άκρως ανησυχητικές μετρήσεις για τις δυτικές δημοκρατίες δημοσιεύτηκαν μέσα στην εβδομάδα. Η μία –την παρουσίασε η βρετανική εφημερίδα «Guardian»– αφορούσε την ανάλυση των πολιτικών τάσεων σε 31 χώρες από 100 ειδικούς και κατέγραφε ουσιαστικά την πολιτική πόλωση. Η δεύτερη ήταν μια έρευνα στη Γερμανία που καταγράφει αύξηση των ποσοστών της ακροδεξιάς και ένα κύμα απόρριψης της δημοκρατίας στη χώρα.

Στην πρώτη περίπτωση η PopuList, όπως λέγεται η πλατφόρμα που συλλέγει και παρουσιάζει τα στοιχεία για τις πολιτικές τάσεις, κατέγραψε συνολικά 234 κόμματα στην Ευρώπη που χαρακτηρίζονται ως «ενάντια στο κατεστημένο» (anti-establishment). Εξ αυτών τα 165 χαρακτηρίζονται λαϊκιστικά από την έρευνα, ενώ υπάρχουν 112 ακροδεξιά κόμματα (άλλα λαϊκιστικά και άλλα όχι) και άλλα 61 «ακροαριστερά» (επίσης όχι όλα λαϊκιστικά).

Στη δεύτερη περίπτωση η έρευνα που έκανε το Ιδρυμα Φρίντριχ Εμπερτ (συνδέεται με το κυβερνών Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα – SPD) αποκάλυψε ότι το 8% των Γερμανών ασπάζεται «ακροδεξιές κοσμοθεωρίες», ποσοστό αυξημένο σχεδόν τέσσερις φορές σε σχέση με μόλις τέσσερα χρόνια πριν. Εξίσου ανησυχητικά είναι και άλλα ευρήματα της έρευνας. Στη γερμανική κοινωνία παίρνουν διαστάσεις η υποβάθμιση των εγκλημάτων των ναζί, η ξενοφοβία, ο αντισημιτισμός και οι απόψεις κοινωνικού δαρβινισμού περί διακρίσεων μεταξύ «πολύτιμης» και «ανάξιας» ζωής.

Ηδη εξαιτίας της ιταλικής κυβέρνησης αλλά και της κατάστασης στη Γαλλία με Ζεμούρ και Λεπέν η ακροδεξιά ρητορική και πολιτική καταλαμβάνoυν όλο και μεγαλύτερο ζωτικό χώρο από άλλες πολιτικές δυνάμεις. Η ακροδεξιά στροφή που παρατηρείται στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες θα έχει εκ των πραγμάτων αντίκτυπο και στις μικρότερες. Το σύνθημα «ποτέ ξανά φασισμός» μάλλον δεν είναι αρκετό στις παρούσες συνθήκες.