Τον τελευταίο χρόνο, η Ελληνική Αστυνομία επιχειρεί με μια τακτική έντονης χρήσης χειροβομβίδων κρότου-λάμψης. Οι επιθέσεις με αυτές τις χειροβομβίδες έχουν απρόβλεπτα αποτελέσματα, καθώς συχνά προσγειώνονται καθώς εκρήγνυνται σε σώματα διαδηλωτών και δημοσιογράφων προκαλώντας σοβαρούς τραυματισμούς και απώλεια ακοής.
Σύμφωνα με δημοσιευμένη μελέτη του ινστιτούτου IDA (Institute Defense Analyses) [1] οι χειροβομβίδες κρότου λάμψης δημιουργούν θόρυβο πολύ πιο ισχυρό από αυτόν που είναι συνηθισμένο το ανθρώπινο αυτί, με αποτέλεσμα έστω και μια μικρή έκθεση σε αυτόν να μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη. Σχετικά με την ένταση του ήχου, η επιστημονική μελέτη σημειώνει ότι ενόχληση του αυτιού γίνεται αισθητή κοντά στα 110 dΒ, ενώ ο πόνος είναι έντονος στα 120-140 dB. Οι χειροβομβίδες κρότου-λάμψης που χρησιμοποιεί η ΕΛ.ΑΣ. δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερη έκρηξη που ανέρχεται στα 170 dB.
Συγκεκριμένα, το ελληνικό κράτος προμηθεύεται χειροβομβίδες κρότου λάμψης τύπου MK 13 BTV από τη γερμανική αμυντική εταιρεία Rheinmetall. Οι χειροβομβίδες αυτές προκαλούν δυο κρότους των 170 dB, ενώ μεσολαβεί διάστημα 1.5 δευτερολέπτου μεταξύ των εκρήξεων. Mάλιστα, η έκδοση που ενδείκνυται για τις πολεμικές επιχειρήσεις διαφέρει μόλις κατά 10 dB και ανέρχεται στα 180 dB. Η Rheinmetall παρουσίασε επίσης, στις αρχές Μαρτίου, πρόταση στους επιτελείς του ΓΕΣ σχετικά με τη δημιουργία μιας ελληνικής «ψηφιακής» Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας που επιθυμεί να αναπτύξει η Ελλάδα στον Έβρο, μέσω μη-επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV drone).
Ο σοβαρότερος τραυματισμός που έχει σημειωθεί στην Ελλάδα από χειροβομβίδα κρότου-λάμψης είναι αυτός του δημοσιογράφου Μανώλη Κυπραίου, ο οποίος έχασε την ακοή του το 2011, μετά από επίθεση των ΜΑΤ σε μια στοά στην οποία βρισκόταν μόνος του. Ο επικεφαλής της διμοιρίας, παρότι ο δημοσιογράφος γνωστοποίησε εξαρχής την ιδιότητά του, του επιτέθηκε στην αρχή φραστικά και ακολούθως πέταξε μια χειροβομβίδα κρότου-λάμψης μέσα στη στοά. Η ένταση του ήχου πολλαπλασιάστηκε λόγω της στοάς, με αποτέλεσμα την απώλεια της ακοής του κατά 90%. Τον Νοέμβριο του 2022, έντεκα χρόνια μετά, ο δημοσιογράφος δικαιώθηκε καθώς το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών (4055/14-11-2022) απέρριψε την έφεση που είχε ασκήσει το Δημόσιο.
Μερική απώλεια ακοής για δυο φωτορεπόρτερ
Τα πιο πρόσφατα καταγεγραμμένα περιστατικά αφορούν τον τραυματισμό τριών φωτορεπόρτερ στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, στην απεργιακή διαδήλωση της περασμένης Πέμπτης, και καθώς είχαν ξεκινήσει τα επεισόδια μεταξύ των δυνάμεων των ΜΑΤ και μερίδας διαδηλωτών δυο φωτορεπόρτερ, ο Νίκος Χριστοφάκης και ο Γιάννης Λιάκος, δέχθηκαν επάνω τους δυο χειροβομβίδες κρότου λάμψης. Ο Νίκος περιγράφει το γεγονός στο documentonews: «Βρισκόμουν σε απόσταση από τους διαδηλωτές και δεν είχα δει κάποιον δεξιά ή αριστερά μου. Τηρούσαμε όλα τα μέτρα που μπορούμε να τηρούμε, κρατούσαμε κάμερες και φορούσαμε τον εξοπλισμό ενός φωτορεπόρτερ. Eεπομένως ήταν εμφανές ότι είμαστε επαγγελματίες φωτορεπόρτερ. Έγιναν δύο ρίψεις, η μία έσκασε μπροστά μου και η άλλη στο ύψος του κεφαλιού μου κάτι που απαγορεύεται για να μην εκραγεί πάνω σε διαδηλωτή και τον τραυματίσει. Αυτό που προβλέπεται κανονικά είναι να τις πετάνε κάτω στο δρόμο. Μετά την ρίψη της χειροβομβίδας ένιωσα έναν έντονο ήχο εσωτερικά στο αυτί μου ωστόσο συνέχισα να καλύπτω τα γεγονότα. Μετά το πέρας της διαδήλωσης ένιωσα μια ενόχληση στο δεξί μου αυτή, αλλά δεν έδωσα σημασία. Τη Δευτερά, τέσσερις ημέρες μετά, η ενόχληση συνέχιζε και έτσι αποφάσισα να πάω για εξέταση. Από την εξέταση και το ακουόγραμμα προέκυψε ότι έχω απώλεια ακοής 55% στο ένα μου αυτί». Για το περιστατικό έχει υποβληθεί μήνυση και ο συνάδελφος εξετάστηκε από ιατροδικαστή, με την ΕΣΗΕΑ να εκδίδει ανακοίνωση καταγγέλλοντας το περιστατικό και κάνοντας λόγο για αλόγιστη χρήση χειροβομβίδων κρότου λάμψης. Παράλληλα, η Ένωση Φωτορεπόρτερ Ελλάδος εξέδωσε καταγγελία για τον τραυματισμό του φωτορεπόρτερ Γιάννη Λιάκου.
Σοβαρά εγκαύματα από την κρότου λάμψης
Την προηγούμενη εβδομάδα, η ΕΦΕ είχε εκδώσει μια δριμύτατη ανακοίνωση σχετικά με άλλο αντίστοιχο περιστατικό. Στη διαδήλωση της 5ης Μαρτίου στην Αθήνα, ο φωτορεπόρτερ Κωνσταντίνος Ζήλος ενώ κάλυπτε τα επεισόδια που ακολούθησαν μετά την απεργιακή συγκέντρωση, τραυματίστηκε σοβαρά στην περιοχή της κάτω κοιλίας από χειροβομβίδα κρότου-λάμψης. Όπως αναφέρει στο documentonews, η σοβαρότητα της επίθεσης τον ανάγκασε να διακομιστεί στο νοσοκομείο: «Περίπου στη 13:40, και καθώς κάλυπτα την απεργιακή συγκέντρωση βρισκόμενος στην Πανεπιστημίου δέχθηκα μια κρότου-λάμψης. Αυτή κατέληξε στο αριστερό τμήμα της κοιλιακής μου χώρας. Από την έκρηξη κάηκε το μπουφάν της μηχανής που φορούσα, το οποίο είναι πολύ χοντρό, και μου δημιούργησε έγκαυμα. Ζαλίστηκα για κάποια δευτερόλεπτα, και ένιωσα έναν έντονο ήχο. Ήρθαν να με βοηθήσουν κάποιοι συνάδελφοι, βρήκαμε εφημερεύον φαρμακείο και έπειτα μεταφέρθηκα στο Λαϊκόν. Εκεί μου χορήγησαν αντιβίωση, αντιτετανικό και περιέθαλψαν το τραύμα. Τις επόμενες δέκα μέρες είχα έντονους πόνους όταν περπατούσα.»
Ανάλογα περιστατικά στη Θεσσαλονίκη το 2022
Τον Μάιο του 2022 και ενώ στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης υπήρχαν συνεχείς συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για την παρουσία της αστυνομίας στο ίδρυμα, καταγράφηκαν αντίστοιχα περιστατικά. Συγκεκριμένα, σημειώθηκαν αρκετή τραυματισμοί φοιτητών, ενώ ο σοβαρότερος ήταν αυτός του φοιτητή Πληροφορικής, Γιώργου Μαύρου, καθώς μια κρότου λάμψης εξερράγη πάνω στο κεφάλι του προκαλώντας του μερική απώλεια ακοής και εγκαύματα στο κεφάλι. Τα γεγονότα εκείνων των ημερών είχαν οδηγήσει το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας να ζητήσει έρευνα για περιστατικά υπερβολικής ή παράνομης χρήσης βίας.
Παράλληλα, η έφοδος των ΜΑΤ στη Σχολή Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ λίγες ημέρες αργότερα, είχε συνοδευτεί με τη ρίψη δυο χειροβομβίδων κρότου λάμψης στο εσωτερικό της σχολή που βρίσκονταν δεκάδες συγκεντρωμένα άτομα. Το περιστατικό, λαμβάνοντας υπόψιν ότι ήταν κλειστός χώρος, θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό αν η χειροβομβίδα είχε καταλήξει πιο μέσα στο εσωτερικό του κτηρίου.
[1] Madhavan, P., & Dobbins, C. (2018). Path Analysis of Human Effects of Flashbang Grenades. IDA.
