Είναι ίσως γεγονός πως ο άνθρωπος αναζητά καταφύγιο για τη συνείδησή του μέσα σε απόλυτες αλήθειες.
Αλήθειες τις οποίες πλειστάκις ο ίδιος πλάθει με τα υλικά που έχει στη διάθεσή του, τη φύση και την κοινωνία, τα μάτια και τις αισθήσεις, τον φόβο και την ελπίδα. Ενίοτε δε, όταν παραδίδεται απόλυτα μέσα σ’ αυτές χωρίς την αίσθηση του μέτρου γίνεται δέσμιος μιας τυραννίας που έχει επιβάλει στον εαυτό του ακρωτηριάζοντας την ελευθερία της σκέψης, με αποτέλεσμα να μεταβιβάζει τους κανόνες με τους οποίους λαμβάνει αποφάσεις σε κάποια υπερβατική κι επίπλαστη αλήθεια. Μικρά και μεγάλα επικίνδυνα δόγματα που απειλούν τις ανθρώπινες κοινωνίες βρίσκουν απέναντί τους τον πολιτισμό ως αντιστάθμισμα στις επιβουλές τους και στη ροπή για καταστροφή, πολιτισμό που στις μέρες μας δυστυχώς αργοπεθαίνει. Βυθισμένοι σε μια βαθιά κρίση ελευθερίας, που ελέω κορονοϊού αγγίζει τα όρια της συνταγματικής εκτροπής, γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες της στυγερής αδιαφορίας απέναντι στους τίμιους ανθρώπους και τους θεσμούς τού ασθμαίνοντος πια πολιτισμού μας. Και ποιος θα μας φυλάξει τώρα από τις χίμαιρες;
Η Αντιγόνη του Σοφοκλή συμβολίζει το πρόταγμα της συνείδησης και του χρέους απέναντι στην εξουσία και στον ανθρώπινο νόμο, ενδεχομένως κι απέναντι στην αιώνια αυταπάτη τής ανθρωπότητας τη δικαιοσύνη, που μεταβάλλεται ανάλογα με τους καιρούς και την ανηθικότητα που αυτοί κρύβουν πίσω τους. Η Αντιγόνη χρειάστηκε να πεθάνει για να μπορέσει η Ιστορία να αποκτήσει δυνατή φωνή κι από το παρελθόν μέχρι τις εσχατιές του μέλλοντος να ψιθυρίζει τις νύχτες στα καθαρά μυαλά των ανθρώπων πως αν η εξουσία δηλητηριάζει τον κοινό τους βίο, τότε οι άνθρωποι απλώς πρέπει να την αγνοήσουν. Απλώς πρέπει να την αγνοήσουν!
Εχουμε αναλογιστεί τι είναι η Ιστορία; Είναι προϋπολογισμοί, ισολογισμοί και απολογισμοί ή μήπως είναι έργα του πνεύματος που δεν αφήνουν την ελπίδα να νυχτώσει στο πένθος και στην κυριαρχία της ύλης; Τι βλέπει αλλά κυρίως τι νιώθει ο επισκέπτης στο μουσείο, το θέατρο, στην πινακοθήκη, τη συναυλία, αν όχι μια ιδανική σύγκρουση ανάμεσα στο επιθυμητό και το πραγματικό; Η Ιστορία ταυτίζεται με τον πολιτισμό που δυστυχώς στις μέρες μας τον έχουμε αφήσει να αργοπεθαίνει εξαιτίας τής περιορισμένης εμβέλειας της πολιτικής σκέψης. Σαφώς και ο πολιτισμός δεν είναι το παν, αλλά χωρίς αυτόν τα υπόλοιπα χάνουν την αξία και την ομορφιά τους. Κι όταν χάνεται η ομορφιά χάνεται και κάθε ερέθισμα δημιουργίας.
Οι εποχές των εκστασιασμένων οπαδών που έδιναν δύναμη στην πολιτική έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί, οι όροι διεκδίκησης και άσκησης εξουσίας δεν μπορούν πια να κρύβουν μέσα τους ως εργαλείο συσπείρωσης σειρήνες διασποράς φόβου. Κι επειδή η φύση κάθε πράγματος καθορίζεται από τον σκοπό που επιδιώκει να επιτύχει, ίσως πρέπει να αναρωτηθούμε αν η πολιτική του πολιτισμού που ασκείται στη χώρα μας είναι ταυτόχρονα και πολιτισμός στην πολιτική! Χιλιάδες άνθρωποι στην Ελλάδα, δημιουργοί πολιτισμού που έχουν αφεθεί στη μοίρα τους ελέω της κυβερνητικής πολιτικής κι εν μέσω σοβαρών σκανδάλων που έχουν πλημμυρίσει την επικαιρότητα, ίσως πρέπει να θυμηθούν τούτο: η δύναμη προέρχεται από μέσα ενώ η ισχύς επιβάλλεται απέξω. Η δύναμή τους λοιπόν θα πρέπει ενδεχομένως να μετουσιωθεί σε ισχύ πίεσης και υπενθύμισης σε κάθε φιλέραστο της εξουσίας πως η Αντιγόνη δεν χρειάζεται να πεθάνει ξανά για να μην πληγωθεί και πάλι ο πολιτισμός στη χώρα μας. Να πεθάνει επειδή απλώς κάποιοι έχουν απολέσει τη φρόνησή τους κι έχουν ξεχάσει τι θα πει ευθιξία. Απλώς πρέπει να τους αγνοήσουν!
Ο Κώστας Θερμογιάννης είναι διαχειριστής του ιστότοπου tovivlio. net, αρθρογράφος