Οι αποικιακές μέθοδοι χάραξης συνόρων με την ξιφολόγχη του στρατάρχη Μακ Μαόν –τσουβάλιαζε διαφορετικά έθνη, θρησκείες, φυλές στην ίδια επικράτεια– έδωσαν τη θέση τους σε «εκλεπτυσμένες» τεχνικές εθνικής / κρατικής κατασκευής.
Η έννοια του Nation building είναι σχετικά καινοφανής και διακινείται μεταξύ τεχνοκρατών των διεθνών σχέσεων. Κινείται όμως στην πεπατημένη των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων του περασμένου αιώνα. Στον απλό πολίτη φτάνει ο απόηχος της συμμετοχής του κράτους του σε μια …ανυστερόβουλη προσπάθεια συνδρομής σε πάσχοντες.
«Διεθνής βοήθεια, ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης χώρας, τηλεοπτικός έρανος για συγκέντρωση χρημάτων υπέρ…». Ωραία ακούγονται όλ’ αυτά και μακάρι να ήταν έτσι. Ομως αυτοί που μαρσάρουν μπουλντόζες για να την ανοικοδομήσουν είναι οι ίδιοι με αυτούς που την γκρέμισαν μ’ αεροπλάνα και κανόνια.
Όλες αυτές οι περιπτώσεις καταγράφονται, αναλύονται και αξιολογούνται στο 100σέλιδο βιβλίο του Hot.Doc History που θα βρείτε στο Documento της Κυριακής. Εξηγούμε τους τρόπους με τους οποίους κράτη ρευστοποιήθηκαν σε Fallen States.
Η ορολογία αρχικά χρωματίστηκε θετικά με τη δημιουργία νέων κρατών μετά την κατάρρευση πολυεθνικών αυτοκρατοριών (Οθωμανική, Αυστροουγγρική, Ρωσική) που ηττήθηκαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Περαιτέρω το State building νομιμοποιήθηκε στις περιπτώσεις της Γερμανίας και της Ιαπωνίας όταν οι Σύμμαχοι ανέλαβαν να τις απαλλάξουν από το ναζιστικό και μιλιταριστικό καθεστώτα τους. Όμως οι ΗΠΑ δεν οικοδόμησαν κάποιο ιαπωνικό έθνος, όταν εφάρμοσαν ένα αμερικανικής κατασκευής μεταπολεμικό Σύνταγμα.
Ο μεταποικιακός κόσμος βρέθηκε αντιμέτωπος με το κουβάρι εθνών, κρατών και συνόρων που άφησαν πισω τους οι Δυτικοί και το οποίο αποτέλεσε το προσάναμμα αιματηρών πολέμων και γενοκτονιών που τους έφεραν πίσω σαν «ειρηνοποιούς». Στον περίπλοκο και αυτοκαταστρεφόμενο κόσμο μας ακόμη και η πιο ιδεαλιστική προσπάθεια εκφυλίζεται σε άσκηση ισχύος πάνω στα ερείπια. Ένας εξωτερικός «παίκτης» αναλαμβάνει, αυτόκλητος, να χτίσει βασικούς διοικητικούς θεσμούς μέσα σε ένα άλλο έθνος.
Η περίπτωση της Ν.Α. Ασίας είναι η χαρακτηριστικότερη. Σε Φιλιππίνες, Κορέα και Βιετνάμ οι Αμερικανοί είτε εγκατέστησαν παλιούς συνεργάτες των Ιαπώνων, υπάκουους που αρνήθηκαν κάθε ιδέα αγροτικής μεταρρύθμισης είτε διχοτόμησαν οριζόντια τις χώρες, κρατώντας τα αντικομμουνιστικά προπύργια του νότου και προκαλώντας πολέμους με εκατομμύρια νεκρών.
Οι ΗΠΑ, η δύναμη με τις περισσότερες επεμβατικές επιχειρήσεις διεθνώς, παλιότερα χρησιμοποιούσε όρους όπως «ειρήνευση» (περίπτωση Βιετνάμ) ή «σταθεροποίηση». Αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας χώρας που λειτουργεί στη θέση μιας όπου η παλιά τάξη πραγμάτων έχει καταρρεύσει (Λιβύη), ή καταστράφηκε από τον πόλεμο (Ιράκ) ή δεν λειτούργησε ποτέ πραγματικά εξαρχής (Αφγανιστάν). Μια σειρά εφήμερα και «αόρατα» κράτη αναζητούν μοίρα στον ήλιο της αναγνώρισης και γίνονται έρμαια μια συζητήσιμης «Κρατικής Οικοδόμησης» στη βάση των αξιών της Δύσης.
Διαβάστε επίσης
Τροπολογία – πραξικόπημα για ύποπτα πόθεν έσχες
Εκλογές στη Βενεζουέλα: Ο Μαδούρο ανακηρύσσεται νικητής – «Θρίαμβος της ειρήνης το αποτέλεσμα»