Όταν τρώμε, η τροφή περνά από το στόμα στο στομάχι μέσω του οισοφάγου. Ένας μυϊκός δακτύλιος στο κάτω μέρος του οισοφάγου εμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το στομάχι πίσω στον οισοφάγο. Αυτός ο δακτύλιος που λειτουργεί σαν μια ανεπίστροφη βαλβίδα ονομάζεται κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ). Όταν αυτή η βαλβίδα για κάποιο λόγο δεν κλείνει εντελώς, το περιεχόμενο του στομάχου μπορεί να επιστρέψει στον οισοφάγο. Αυτό ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
Τι συμπτώματα προκαλεί;
Η παλινδρόμηση μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα. Αυτά είναι κυρίως:
- Το κάψιμο ή ο πόνος στο στήθος
- Οι αναγωγές φαγητού ή όξινων υγρών από το στομάχι
- Τα ρεψίματα
- Η δυσκολία να καταπιούμε.
Υπάρχουν και λιγότερα συχνά συμπτώματα όπως είναι:
- Ο βήχας ή ένας συριγμός στην αναπνοή
- Η βραχνάδα ή μια αλλαγή στη χροιά της φωνής,
- Η αίσθηση ότι το φαγητό έχει κολλήσει πίσω από το στήθος
- Ο λόξιγκας
- Ο πόνος στον λαιμό.
Ποιο είναι το περιεχόμενο του υλικού που παλινδρομεί από το στομάχι;
Φαγητό, αέρας αλλά κυρίως υγρά. Τα τελευταία είναι κυρίως οξέα που παράγει το στομάχι για την πέψη της τροφής. Σε αυτά οφείλεται η αίσθηση κάποιες φορές της ξινής γεύσης στο στόμα. Τα ισχυρά οξέα του στομάχου μπορούν επίσης να βλάψουν την εσωτερική επιφάνεια του οισοφάγου δημιουργώντας πληγές (οισοφαγίτιδα).
Χρειάζεται να κάνω κάποιες εξετάσεις εάν έχω γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;
«Αυτό θα το κρίνει ο γαστρεντερολόγος σας αφού πάρει ένα καλό ιστορικό από εσάς. Η συνηθισμένη εξέταση είναι η οισοφαγογαστροσκόπηση. Με τα σύγχρονα ενδοσκόπια που σήμερα διαθέτουμε, η διαδικασία είναι ολιγόλεπτη και απλούστατη, γίνεται με μέθη και δεν ενοχλεί καθόλου τον ασθενή», επισημαίνει ο κ. Κωνσταντίνος Δελής, Διευθυντής Γαστρεντερολόγος στο Metropolitan Hospital, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.
Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω αποτελεσματικά την παλινδρόμηση;
Εάν δοκιμάζετε την εμπειρία των ενοχλητικών συμπτωμάτων της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης ήρθε η ώρα να κάνετε κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, ώστε να απαλλαγείτε από αυτά. Να είστε σίγουροι ότι για αρχή είναι η καλύτερη επιλογή.
Μία από τις καλύτερες αλλαγές που μπορείτε να κάνετε στον τρόπο ζωής σας είναι να χάσετε βάρος αν είστε υπέρβαροι. Ακολουθήστε αποφασιστικά ένα πρόγραμμα υγιεινής διατροφής που θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από το βάρος που χρειάζεται να χάσετε. Αυτό είναι πολλαπλά ευεργετικό γιατί θα μειώσει τον κίνδυνο και για άλλα προβλήματα υγείας που υπάρχουν ή θα προκύψουν στο μέλλον. Αποφεύγετε τα κοκκινιστά φαγητά, τις ντομάτες και τα κρεμμύδια στις σαλάτες. Τέρμα πια τα λιπαρά και τα πικάντικα φαγητά. Ελαττώστε ή καταργήστε το τηγανητό φαγητό. Τρώτε μικρά και ελαφρά γεύματα κυρίως εάν πρόκειται να ξαπλώσετε λίγο αργότερα. Ελαττώστε δραστικά όλα τα ανθρακούχα ποτά. Μειώστε την ποσότητα του οινοπνεύματος που καταναλώνετε. Το αλκοόλ έχει ένα από τα πιο επιβαρυντικά αποτελέσματα για όσους έχουν παλινδρόμηση. Όμως αυτό αξίζει να το μειώσετε και γενικότερα για την υγεία σας. Αποφεύγετε τα πολλά υγρά και τις σούπες το βράδυ. Αποφεύγετε τα όξινα υγρά (ξύδι, χυμό λεμονιού, πορτοκαλάδες).
«Αλλάξτε κάποιες συνήθειες που έχετε μετά το φαγητό. Η σοκολάτα ή ένα σιροπιαστό επιδόρπιο (π.χ. μπακλαβάς, γλυκό του κουταλιού) δεν είναι καλή επιλογή για έναν παλινδρομικό ασθενή. Μετά το γεύμα σας παραμείνετε καθισμένοι σε μια άνετη θέση ή κάνετε ένα μικρό περίπατο. Αποφύγετε να ξαπλώσετε. Δώστε στον οργανισμό σας την ευκαιρία και τον χρόνο να αφομοιώσει σωστά το φαγητό. Εάν είναι ανάγκη να ξαπλώσετε μετά το φαγητό, προσπαθήστε να κρατήσετε το πάνω τμήμα του σώματος όσο το δυνατόν πιο ψηλά. Χρησιμοποιήστε μερικά μαξιλάρια στον καναπέ ή στο κρεβάτι για να το πετύχετε. Είναι και μια ωραία δικαιολογία για να παρακολουθήσετε την αγαπημένη σας τηλεοπτική εκπομπή ή να διαβάσετε την εφημερίδα σας, ένα ενδιαφέρον βιβλίο ή να λύσετε ένα σταυρόλεξο», αναφέρει ο ιατρός.
Ένας άνετος βραδινός ύπνος είναι πάντα ευπρόσδεκτος. Φροντίστε να έχετε ξεμπερδέψει με το δείπνο σας αρκετά πιο νωρίς. Όσο πιο κοντά στο φαγητό πάτε για ύπνο, τόσο περισσότερο οξύ θα ανέβει στον οισοφάγο σας. Ο καφές μετά το βραδινό φαγητό, εκτός από την ταραχή και πιθανόν την αυπνία που μπορεί να επιφέρει, θα αυξήσει την πιθανότητα να ταλαιπωρηθείτε από παλινδρόμηση. Κρατήστε το κεφάλι και το στήθος λίγα εκατοστά ψηλότερα από το υπόλοιπο σώμα στη διάρκεια της νύχτας. Μπορείτε να το πετύχετε με ένα-δύο μαξιλάρια. Αν δεν αισθάνεστε άνετα μπορείτε να πετύχετε το ίδιο αποτέλεσμα τοποθετώντας δυο μικρούς τάκους στα επάνω πόδια του κρεβατιού. Σίγουρα δεν είναι και ο πιο άνετος ύπνος, αλλά θα το συνηθίσετε και θα αποζημιωθείτε από το γεγονός ότι δεν θα έχετε τα ενοχλητικά συμπτώματα. Αν συνηθίζετε να κοιμάστε πλάγια επιλέξτε να ξαπλώνετε στο αριστερό σας πλευρό.
Να θυμάστε ότι η άσκηση πρέπει να είναι φίλη σας. Βοηθά να χάσετε βάρος και αυτό συμβάλλει στην ελάττωση της παλινδρόμησης. Αλλά προσοχή, ποτέ αμέσως μετά το φαγητό. Αυτό θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η αναερόβια άσκηση σηκώνοντας βάρη δεν είναι ότι καλύτερο. Η πέψη θα δυσκολέψει και ίσως καταλήξετε να έχετε κράμπες στο στομάχι. Στην καλύτερη περίπτωση θα έχετε αναγωγές και θα επιδεινώσετε την παλινδρόμησή σας. Προτιμήστε ένα χαλαρό περπάτημα.
Μην φοράτε σφιχτά ρούχα. Ξεσφίξτε τη ζώνη σας. Στον ύπνο προτιμήστε μια χαλαρή πιτζάμα. Φορέστε μια άνετη φόρμα μέσα στο σπίτι. Μια κοιλιά που «αναπνέει» επιτρέπει μια πιο εύκολη πέψη.
Διακόψτε το τσιγάρο. Αυτό θα βοηθήσει βέβαια και γενικότερα στο να έχετε μια καλή υγεία.
Αν δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε φάρμακα, τη θέση τους μπορούν να πάρουν κάποια υλικά που συνήθως υπάρχουν σε κάθε σπίτι, ενώ συγχρόνως θα κάνετε και οικονομία.
Το διττανθρακικό Na (σόδα) μέσα σε νερό είναι μια ευεργετική επιλογή για την παλινδρόμηση οξέος. Ως αλκαλική ουσία εξουδετερώνει τα οξέα του στομάχου και περιλαμβάνεται στην πλειονότητα των διαθέσιμων αντιόξινων φαρμάκων. Θα μπορούσατε επίσης να κάνετε γαργάρες πριν το καταπιείτε.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα επιλογή αποτελεί ο χυμός αλόης που επίσης ανακουφίζει από το κάψιμο. Αυτή έχει μια τοπική αντιφλεγμονώδη δράση χωρίς κινδύνους. Δοκιμάστε να πιείτε ένα ποτήρι λίγο πριν πάτε για ύπνο, Πάρτε το επίσης στο κομοδίνο σας και χρησιμοποιήστε το αν ξυπνήσετε με καούρα το βράδυ ώστε να συνεχίσετε με ανακούφιση τον ύπνο σας. Να γνωρίζετε ότι ο χυμός αλόης λειτουργεί και ως υπακτικό οπότε θα σας βοηθήσει εάν πάσχετε από δυσκοιλιότητα.
Επίσης, γιατί δεν δοκιμάζετε να μασάτε λίγη μαστίχα Χίου; Αυτό το εξαιρετικό ελληνικό προϊόν έχει ευεργετική δράση στο στομάχι σας. Συγχρόνως προάγει τη δημιουργία σάλιου. Το σάλιο έχει μια φυσική ιδιότητα εξουδετέρωσης των οξέων και επίσης συμβάλλει στην απομάκρυνσή τους από τον οισοφάγο.
Τι είδους φάρμακα χρησιμοποιούμε για την αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης;
Αυτά είναι κυρίως:
- Τα αντιόξινα. Είναι φάρμακα που παίρνουμε μετά τα γεύματα ή πριν τον ύπνο, αλλά η ανακούφιση που προσφέρουν μπορεί να μη διαρκέσει πολύ. Μπορεί να εμφανίσουν ως ανεπιθύμητες ενέργειες διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Φάρμακα αυτής της κατηγορίας είναι τα Maalox, Aludrox κ.λπ.
- Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs) μειώνουν την ποσότητα οξέος που παράγεται στο στομάχι σας. Αλλιώς λέγονται πραζόλες. Τέτοια φάρμακα είναι τα Losec, Pariet, Zurcazol, Laprazol, Nexium και άλλα.
- Οι Η2 ανταγωνιστές μειώνουν επίσης την ποσότητα οξέος που απελευθερώνεται στο στομάχι (Peptan).
- Τα προκινητικά ή αλλιώς φάρμακα που προάγουν την κινητικότητα του οισοφάγου και του στομάχου.
Ο ιατρός σας θα σας πει πώς να πάρετε αυτά τα φάρμακα.
Τελικά μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση;
«Και βέβαια. Σήμερα έχουμε τους τρόπους για να το κάνουμε με επιτυχία. Μιλήστε με τον ιατρό σας. Θα σας υποδείξει τους καταλληλότερους τρόπους για να το πετύχετε γιατί κανένας και σε καμιά περίπτωση δεν υποκαθιστά τις συμβουλές και οδηγίες του ιατρού σας», καταλήγει ο κ. Δελής.
