Η ευρεία χρήση μετάλλων εκτιμάται ότι προκάλεσε πτώση του IQ κατά 2 έως 3 μονάδες για σχεδόν 180 χρόνια της Pax Romana, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Η βιομηχανία μετάλλου που άνθισε και διαμόρφωσε τις περιόδους ακμής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, πιθανότατα οδήγησε σε εκτεταμένη γνωσιακή παρακμή, εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων μολύβδου που παρήχθησαν.
Ερευνητές δήλωσαν ότι η μαζική επέκταση της εξόρυξης και της επεξεργασίας μεταλλευμάτων ειδικότερα προκάλεσε την εκτόξευση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από μόλυβδο κατά τη διάρκεια της ακμής της αυτοκρατορίας, οδηγώντας σε μια εκτιμώμενη πτώση του δείκτη νοημοσύνης κατά 2 έως 3 μονάδες σε όλη τη Ρωμαϊκή επικράτεια.
«Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι μπορέσαμε να ποσοτικοποιήσουμε την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια και να αξιολογήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία του αρχαίου ρωμαϊκού πολιτισμού», δήλωσε ο Δρ. Τζόζεφ Μακόνελ του Ινστιτούτου Ερευνών της Ερήμου στη Νεβάδα.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές από βιομηχανικές δραστηριότητες έχουν οδηγήσει σε εκτεταμένες βλάβες στην ανθρώπινη υγεία για πάνω από δύο χιλιετίες», πρόσθεσε.
Οι Ρωμαίοι γιατροί γνώριζαν τους κινδύνους της δηλητηρίασης από μόλυβδο, αλλά το μέταλλο εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται ευρέως για να κατασκευαστούν σωλήνες ύδρευσης, κατσαρόλες, ενώ χρησιμοποιούταν σε φάρμακα, καλλυντικά και παιχνίδια. Παράλληλα, οι Ρωμαίοι είχαν ανακαλύψει ότι τα σιρόπια που περιείχαν μόλυβδο βοηθούσαν στη συντήρηση και τη γλύκανση του κρασιού.
Ενώ η δηλητηρίαση από μόλυβδο μέσω μολυσμένου φαγητού και κρασιού ήταν πιο πιθανό να απασχολούσε τις ανώτερες τάξεις, ολόκληρος ο πληθυσμός θα εισέπνεε τον μόλυβδο στον αέρα λόγω των τεράστιων ορυχείων, ως υποπροϊόν των διυλιστηρίων αργύρου και χρυσού.
Για να εντοπίσουν τα επίπεδα ατμοσφαιρικής μόλυβδος ρύπανσης σε όλη τη ρωμαϊκή εποχή, ο Μακόνελ και μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανέλυσαν πυρήνες πάγου από την Αρκτική. Οι πυρήνες παρείχαν ένα χρονοδιάγραμμα των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων μολύβδου από το 500 π.Χ. έως το 600 μ.Χ.
Συντάσσοντας την επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, οι ερευνητές περιγράφουν πώς οι πυρήνες πάγου αποκάλυψαν μια απότομη αύξηση του μολύβδου γύρω στο 15 π.Χ. μετά την άνοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια, τα επίπεδα παρέμειναν υψηλά μέχρι την παρακμή της Pax Romana, μιας περιόδου 200 ετών σχετικής ειρήνης και ευημερίας που έληξε το 180 μ.Χ. Κατά την περίοδο αυτή, ο Μακόνελ εκτιμά ότι η αυτοκρατορία απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα περισσότερους από μισό εκατομμύριο τόνους μολύβδου.
Για να υπολογίσουν τον αντίκτυπο που είχε η ρύπανση, οι επιστήμονες στράφηκαν σε ατμοσφαιρικά μοντέλα για να χαρτογραφήσουν πώς ο μόλυβδος θα εξαπλωνόταν στην Ευρώπη. Στη συνέχεια, βασίστηκαν σε σύγχρονες μελέτες για να υπολογίσουν πόση ποσότητα από το νευροτοξικό μέταλλο θα είχε συσσωρευτεί στα παιδιά και τι αντίκτυπο θα μπορούσε να είχε στον δείκτη νοημοσύνης τους.
Κατά μέσο όρο, τα επίπεδα μολύβδου στο αίμα των παιδιών στην ακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας θα μπορούσαν να είχαν αυξηθεί κατά 2,4 μικρογραμμάρια, διαπίστωσαν οι ερευνητές, εκτιμώντας ότι οδήγησε στη μείωση του IQ τους κατά 2,5 έως 3 μονάδες.
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία αριθμούσε περισσότερους από 80 εκατομμύρια κατοίκους στο απόγειό της, πράγμα που σημαίνει ότι περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού θα μπορούσε να έχει εκτεθεί στη ρύπανση από μόλυβδο που παρήγαγε η εξόρυξη και η τήξη. Οι επιπτώσεις της δηλητηρίασης από μόλυβδο μπορεί να είναι τόσο σοβαρές που οι μελετητές έχουν συζητήσει αν συνέβαλε στην πτώση της αυτοκρατορίας.
Πηγή: Guardian
