Την περασμένη εβδομάδα, η κυβέρνηση της ΝΔ έφερε στη Βουλή ένα ακόμη νομοσχέδιο που φέρνει σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία και τους σκοπούς του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το τρίτο κατά σειρά αν συμπεριλάβουμε και το ιδρυτικό, και το δεύτερο κατά τη διάρκεια της θητείας της.
Να υπενθυμίσουμε στους αναγνώστες μας ότι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) είναι ο δημόσιος φορέας, μέσω του οποίου στα χρόνια των μνημονίων πέρασαν στις τέσσερις πλέον ελληνικές τράπεζες (Εθνική Τράπεζα, Alpha Bank, Eurobank και Τράπεζα Πειραιώς) 44,5 δις ευρώ δημόσιου χρήματος, είτε για διαδοχικές ανακεφαλαιοποιήσεις είτε ως χρηματοδοτικές στηρίξεις (π.χ. στην Πειραιώς όταν απορρόφησε την Αγροτική): 42,5 δις ευρώ δηλαδή τα οποία εγγράφηκαν στο δημόσιο χρέος και αποπληρώνονται και θα αποπληρώνονται από τους φόρους του ελληνικού λαού.
Με βάση τον ιδρυτικό νόμο του ΤΧΣ, οι θεμελιώδεις του στόχοι ήταν να διασφαλίσει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος (ή με απλά λόγια να μη χαθούν οι καταθέσεις) και το δημόσιο συμφέρον.
Εν όψει της ιδιαίτερα προβληματικής αύξησης μετοχικού κεφαλαίου που πραγματοποίησε η Τράπεζα Πειραιώς τον Μάρτιο – Απρίλιο 2021, με όρους ληστρικούς σε βάρος του Δημοσίου και των μικρομετόχων, η κυβέρνηση της ΝΔ άλλαξε πρώτη φορά τον ιδρυτικό νόμο του ΤΧΣ, δίνοντάς του τη δυνατότητα να συμμετέχει σε ΑΜΚ τραπεζών που γίνονταν για αναπτυξιακούς σκοπούς, αλλά και θεσπίζοντας ειδικό ακαταδίωκτο για τα μέλη του ακόμη κι αν έπαιρναν αποφάσεις που οδηγούσαν σε ζημία του Δημοσίου. Έτσι κατέστη δυνατό να αντλήσει η Πειραιώς άλλα 2,4 δις ευρώ δημόσιου χρήματος στα τέλη Δεκεμβρίου 2021, μέσω της μετατροπής των περίφημων Cocos σε μετοχές, και μέσα σε τρεις μήνες να μηδενίσει την αξία των μετοχών που πήρε το Δημόσιο με τα λογιστικά τερτίπια που προηγήθηκαν της ΑΜΚ που όφελος κάποιων νέων ιδιωτών μεγαλομετόχων.
Και πριν λίγες μέρες η ίδια κυβέρνηση άλλαξε για δεύτερη φορά τον ιδρυτικό νόμο του ΤΧΣ, αφενός παρατείνοντας τη λειτουργία του ως το 2025, αφετέρου ορίζοντας ως τρίτο στόχο του – μαζί με τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και το δημόσιο συμφέρον – την αποεπένδυση από τις τράπεζες ως το τέλος του 2025.
Αυτό σημαίνει ότι το ΤΧΣ που ακόμη σήμερα κατέχει το 40,3% της Εθνικής Τράπεζας, το 27% της Τράπεζας Πειραιώς, το 9% της Alpha Bank και το 2,34% της Eurobank αλλά και το 62,93% της Attica Bank η οποία ανακεφαλαιοποιήθηκε ξανά το 2021, με μεγάλες ζημιές για το ΤΣΜΕΔΕ (που αποτελεί πλέον κομμάτι του ΕΦΚΑ, δηλαδή ξανά του Δημοσίου) θα πρέπει να πουλήσει το σύνολο των μετοχών που κατέχει – και μέσω αυτού που κατέχει το ελληνικό Δημόσιο ως το 2025.
Αυτό προβλέπεται από τον ίδιο νόμο να γίνει συγκεκριμένα με placement σε κάποια εύλογη τιμή που θα ορίσει ένας επενδυτικός οίκος που θα επιλεγεί από το ΤΧΣ για να κάνει τη δουλειά και η οποία εύλογη τιμή είναι δυνατό να είναι χαμηλότερη ακόμη και της τρέχουσας χρηματιστηριακής τιμής.
Τέλος το νομοσχέδιο που αναμένεται να ωηφιστεί το βράδυ της Τρίτης μόνο από τους κυβερνητικούς βουλευτές ανοίγει το δρόμο για την επαναφορά των bonus και γενικά των υψηλών αμοιβών για τις τραπεζικές διοικήσεις και τα κορυφαία τραπεζικά στελέχη – που σήμερα αμείβονται με βάση τις αποδοχές του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας – ορίζοντας ότι οι τράπεζες μπορούν να επανέλθουν στις παλιές τους πρακτικές να «χρυσώνουν» τα στελέχη τους εφόσον πετύχουν τη μείωση του δείκτη κόκκινων δανείων κάτω του 10% (επίδοση που έχουν πιάσει ήδη η Εθνική Τράπεζα και η Eurobank, με δείκτες κόκκινων δάνειών στο 6,7% και 6%, άρα μπορούν από φέτος να δώσουν μπόνους, και θα πιάσουν η Alpha και η Πειραιώς με δείκτες κόκκινων δανείων στο 13%, από το 2023).
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν:
Πρώτον, πως πλησιάζει η ώρα μηδέν κατά την οποία το Δημόσιο που έσωσε τις τράπεζες με 44,5 δις από τα χρήματα του ελληνικού λαού θα υποχρεωθεί να γράψει οριστικά ζημιές τουλάχιστον 42, 5 δις ευρώ, καθώς με τις σημερινές τιμές των μετοχών των τραπεζών (που δεν υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να αναμένουμε να αυξηθούν σημαντικά μέσα στην επόμενη διετία), η αποεπένδυση του Δημοσίου από τις τράπεζες θα του αποδώσει μόλις 2 δις ευρώ.
Δεύτερον, ειδικά για την Εθνική Τράπεζα, υπάρχει το θέμα της διατήρησης της στρατηγικής πλειοψηφίας του Δημοσίου που θέτει ο ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να απομείνει ένα εργαλείο για αναπτυξιακές παρεμβάσεις του Δημοσίου στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα που άλλωστε δεν φημίζεται για τις βέλτιστες πρακτικές σε ότι αφορά τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Υπάρχει επίσης ένα ειδικό θέμα για την Τράπεζα Αττικής, στην οποία έχει διαθέσει τεράστια κεφάλαια το πρώην ΤΣΜΕΔΕ (και νυν ΕΦΚΑ) και τις ζημιές που θα γράψει τελικά ο ΕΦΚΑ. Τουλάχιστον, για την τύχη της Τράπεζας Αττικής θα έπρεπε να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις.
Τρίτον, η κυβέρνηση Μητσοτάκη χρυσώνει και πάλι με bonus τους τους τραπεζίτες.
