Η επικράτηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος στην Πορτογαλία αιφνιδίασε τους αναλυτές ανά τον κόσμο καθώς οι δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια του προεκλογικού έτους απεικόνιζαν ένα εντελώς διαφορετικό εκλογικό τοπίο. Η εκλογική μάχη αναμενόταν να έχει περισσότερο σασπένς, ενώ τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν ένας θρίαμβος για τον Αντόνιο Κόστα, τηρουμένων των αναλογιών.
Ένα ντέρμπι που δεν έγινε ποτέ
Στις εκλογές της Κυριακής, το 41,65% των πορτογάλων πολιτών ψήφισαν το Σοσιαλιστικό κόμμα του Αντόνιο Κόστα, δίνοντας του πλειοψηφία μίας μόλις έδρας (117 στις 230). Σε μια χώρα που δεν φημίζεται για τις μονοκομματικές της κυβερνήσεις αυτό αποτελεί σπάνια επιτυχία. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, έλαβε το 27,8% των ψήφων διατηρώντας το ποσοστό του στο ίδιο επίπεδο, χάνοντας όμως 8 βουλευτές (από 79 στους 71), με αποτέλεσμα ο επικεφαλής του, Ρουί Ρίο, να θέσει επί τάπητος την αποχώρησή του από το τιμόνι του κόμματος.
Δείτε επίσης: Ιστορική νίκη του Αντόνιο Κόστα στην Πορτογαλία – Όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ισοπαλία
Όμως η δημοσκοπική πορεία προς τις κάλπες προοιώνιζε μια διαφορετική εικόνα. Οι δημοσκοπήσεις δεν προέβλεψαν σχεδόν σε καμία περίπτωση την αυτοδυναμία του Κόστα, ενώ έδιναν πολύ μικρότερη διαφορά από αυτήν που τελικά καταγράφηκε στις κάλπες.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του τελευταίου έτους πριν από τις εκλογές της 30ης Ιανουαρίου, το Σοσιαλιστικό κόμμα δεν είχε πέσει ποτέ από την πρώτη θέση μεν, όμως υποεκτιμόταν συστηματικά το ποσοστό του. Από τις 68 δημοσκοπήσεις που έγιναν στο διάστημα από τον Ιανουάριο του 2021 μέχρι τον Ιανουάριο του 2022, μόνο οι δέκα απέδιδαν στο Σοσιαλιστικό κόμμα ένα ποσοστό που προέβλεπε με ακρίβεια το ποσοστό του στις εκλογές, μέσα στο περιθώριο λάθους. Σε όλες τις υπόλοιπες δημοσκοπήσεις, το κόμμα του Αντόνιο Κόστα έπαιρνε αρκετά κάτω από 40%.
Δημοσκοπικό «ντόπινγκ» του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος
Από την άλλη πλευρά, παρατηρείται μια δημοσκοπική προώθηση του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, ειδικά από το Νοέμβριο του 2021 και έπειτα. Το Νοέμβριο του περασμένου έτους, επανεξελέγη ο Ρουί Ρίο στην θέση του επικεφαλής του κόμματος. Μάλιστα, σε δύο δημοσκοπήσεις μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές, το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα φαίνεται να έχει καλύψει μια διαφορά άνω των έντεκα μονάδων και να προηγείται με βραχεία κεφαλή του Σοσιαλιστικού κόμματος.
Ρόλο στην δημοσκοπική άνοδο του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος είχαν παίξει και οι δημοτικές εκλογές που έγιναν στην Πορτογαλία τον Σεπτέμβριο του 2021, αφού σε αυτές είχε μειώσει την διαφορά των προηγούμενων εθνικών εκλογών από το Σοσιαλιστικό κόμμα, που έλαβε 37,1%, στις πέντε μονάδες, παίρνοντας 32,1%. Στις προηγούμενες εθνικές εκλογές του 2019, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 27,76% για το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα και 36,34% για το Σοσιαλιστικό.
Ένας από τους λόγους που οι δημοσκόποι έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους ίσως να είναι και το γεγονός ότι πολλοί από όσους απείχαν από τις προηγούμενες εκλογές πήγαν αυτή τη φορά να ψηφίσουν αφού η αποχή 42% που σημειώθηκε σε αυτές τις εκλογές είναι η μικρότερη που έχει καταγραφεί στις τελευταίες πέντε εκλογικές αναμετρήσεις.
