Σε πολυτελή bunker, που πιθανόν να τα είχαν ετοιμάσει για την πιθανότητα έκρηξης πυρηνικού πολέμου, αλλά είναι χρήσιμα και σε κάθε είδους απειλή, βρίσκουν την... καραντίνα τους οι πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου. Εκεί δεν είναι μόνοι, καθώς έχουν φροντίσει να πάρουν μαζί τους και τους προσωπικούς τους γιατρούς, πολύ χρήσιμοι για την πανδημία.
Οι κοινωνικές ανισότητες πλούσιων και φτωχών στην πρόσβαση στο σύστημα υγείας καλά κρατούν σε πολλές χώρες, ειδικά σε εκείνες που το σύστημα είναι στα όριά του από οικονομικές κυρώσεις όπως το Ιράν ή από πολιτικές επιλογές, όπως στην Ιταλία –έχει περάσει στους δήμους– και άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης.
Το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο – οι κοινωνικές ανισότητες πάντα υπήρχαν, αλλά σε περιόδους δύσκολες οι πλούσιοι είχαν κάποια πλεονεκτήματα. Παρακολουθώντας σεμινάρια του καθηγητή Ιστορίας του ΕΚΠΑ Κώστα Γαγανάκη, μαθαίνει κανείς ότι τους πρώιμους νεότερους χρόνους (1500-1700) ένας από τους παράγοντες από τους οποίους αυξήθηκαν τα ποσοστά θνησιμότητας ήταν οι επιδημίες – μαζί με σιτοδείες, πείνα και πολέμους. Οι κυριότερες επιδημίες της εποχής, οι οποίες μάλιστα ευθύνονταν για το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων στην Ευρώπη, εκείνης ήταν η πανώλη, ο τύφος και ο τυφοειδής πυρετός. Μετά την απομόνωση (καραντίνα) και τη διακοπή του εμπορίου ένα από τα μέτρα που λαμβάνονταν ήταν η μεταφορά – μετακίνηση σε ασφαλές σημείο των μελών της υψηλής αριστοκρατίας – είχαν κοινωνικό status όπως οι σύγχρονοι μεγιστάνες. Τα περισσότερα θύματα ήταν, όπως καταλαβαίνει κανείς, οι φτωχοί των πόλεων.
«Στην πράξη, για τους περισσότερους ανθρώπους το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν ήταν μία συνεχής πηγή θνησιμότητας, σπάνια όμως είχαν συνείδηση αυτού του γεγονότος. Οι φόβοι τους εστιάζονταν κυρίως στις ξαφνικές εξάρσεις θνησιμότητα εξαιτίας επιδημικών ασθενειών» γράφει ο Henry Kamen στο βιβλίο του «Πρώιμη Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία» (εκδ. Μεταίχμιο). Εδώ βρίσκουμε και μια πτυχή που θυμίζει τη σημερινή εξάπλωση του Covid-19 στην Ελλάδα, καθώς σε πείσμα του κυβερνητικού εκπροσώπου και άλλων στελεχών του κυβερνώντος κόμματος, η επιδημία δεν ήρθε από τους «φτωχοδιάβολους» μετανάστες, αλλά, όπως πάντα στην ιστορία, ακολούθησε τους εμπορικούς δρόμους, όπως έγινε με την πανώλη – από την Ιταλία και το Μιλάνο ήρθαν τα πρώτα κρούσματα που ταυτοποιήθηκαν στην Ελλάδα, μια ιδιοκτήτρια μπουτίκ και μία γυναίκα τραπεζικό στέλεχος.
Αναφέρει λοιπόν ο Kamen στο βιβλίο του: «Παρόλο που η πανώλη ήταν η πλέον λοιμώδης από όλες τις επιδημίες, άλλες ασθένειες όπως η γρίπη, ο τύφος, ο τυφοειδής πυρετός και η ευλογιά ίσως ήταν υπεύθυνες για περισσότερους θανάτους στη μακρά διάρκεια. Η γρίπη για παράδειγμα ίσως ήταν υπεύθυνη για την αγγλική αναφορά του 1588, σύμφωνα με την οποία “στην αρχή αυτού του έτους πέθαναν πολλοί από τους πλουσιότερους άντρες της Αγγλίας από έναν περίεργο πυρετό”: επρόκειτο για μία σοβαρή επιδημική κρίση (1557-9) στη διάρκεια της οποίας χάθηκε έως και το ένα δέκατο του αγγλικού πληθυσμού. Οι “πυρετοί” ήταν ένα συχνό φαινόμενο, ενώ η πανώλη αναγνωριζόταν πιο εύκολα εξαιτίας των βαρύτατων συμπτωμάτων της».
