Ειδικό αφιέρωμα με άρθρο του έχει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα «Politico» για την ιστορική περιοχή των Εξαρχείων στην Αθήνα. Όπως αναφέρει πρόκειται για την περιοχή που είναι η σκηνή εναλλακτικής κουλτούρας και διαμαρτυρίας «που είχε μια θέση στις καρδιές των ανθρώπων για δεκαετίες».
Το άρθρο δίνει το στίγμα του από τον τίτλο του: «Ο βίαιος θάνατος μιας γειτονιάς που ενσάρκωνε το πολιτικό πνεύμα της Ελλάδας»
«Στην καρδιά της ελληνικής πρωτεύουσας, η γειτονιά των Εξαρχείων – ιστορικό κέντρο της ριζοσπαστικής αριστερής πολιτικής, που λατρεύεται εξίσου από διανοούμενους ακτιβιστές και ατημέλητους ξενύχτηδες – δέχεται επίθεση», αναφέρει το άρθρο του Politico.
Περιγράφει την καθημερινότητα, την ιδιαιτερότητα των Εξαρχείων αλλά και την αλλοίωση της περιοχής που επιχειρείται. Δίνει το μικρόφωνο στους κατοίκους για να καταγράψει:
«Πρόκειται για μια πλήρη αλλοίωση του χαρακτήρα της γειτονιάς – η οποία ήταν πάντα ριζοσπαστική, ένας τόπος ζύμωσης και ανταλλαγής ιδεών από όλα τα κομμάτια της κοινωνίας: φοιτητές, εργάτες και μετανάστες» για να προσθέσει πως τώρα γίνεται «μια Ντίσνεϋλαντ για τους τουρίστες».
Μιλά για την εξέγερση του Πολυτεχνείου αλλά και για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.
Δεν κρύβει πως για ορισμένους είναι μια θετική αλλαγή αλλά για πολλούς ντόπιους δεν είναι έτσι. «Ο σημερινός πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, έχοντας θέσει τον νόμο και την τάξη στο επίκεντρο της προεκλογικής του εκστρατείας το 2019, δεσμεύτηκε να καθαρίσει τον τόπο» αναφέρει για να δώσει το μικρόφωνο σε κάτοικο που σημειώνει πως «Πρόκειται για μια βεντέτα που ξεκίνησε ο πρωθυπουργός πριν από τις εκλογές. Από τότε, συμπεριφέρεται τιμωρητικά απέναντι στους ντόπιους».
Όλο το άρθρο όπως δημοσιεύθηκε στο Politico:
Ο βίαιος θάνατος μιας γειτονιάς που ενσάρκωνε το πολιτικό πνεύμα της Ελλάδας
Στην περιοχή Εξάρχεια της Αθήνας, ο εξευγενισμός απειλεί να δώσει τέλος σε μια σκηνή εναλλακτικής κουλτούρας και διαμαρτυρίας που είχε μια θέση στις καρδιές των ανθρώπων για δεκαετίες.
ΑΘΗΝΑ – Στην καρδιά της ελληνικής πρωτεύουσας, η γειτονιά των Εξαρχείων – ιστορικό κέντρο της ριζοσπαστικής αριστερής πολιτικής, που λατρεύεται εξίσου από διανοούμενους ακτιβιστές και ατημέλητους ξενύχτηδες – δέχεται επίθεση.
Ξεκινά λίγο μετά την ανατολή του ηλίου. Φορτηγά έρχονται μεταφέροντας εργάτες που ανεβαίνουν σε σκαλωσιές και αρχίζουν να κόβουν δέντρα, προστατευμένοι από συρματοπλέγματα και μεταλλικά οδοφράγματα ύψους τεσσάρων μέτρων, καλυμμένα με γκράφιτι. Οι ντόπιοι φωνάζουν, χτυπούν τους φράχτες, βάζουν δυνατή μουσική όλη μέρα. Η αστυνομία των ΜΑΤ παρακολουθεί, έτοιμη να επιτεθεί.
Εκ πρώτης όψεως, το ξήλωμα της πλατείας -που είναι και ένας από τους λίγους χώρους πρασίνου της περιοχής- γίνεται για να ανοίξει ο δρόμος για την κατασκευή σταθμού του μετρό, μια απόφαση που έλαβε η συντηρητική ελληνική κυβέρνηση και ο δήμος. Αλλά για πολλούς ανθρώπους που ζουν στα Εξάρχεια, φαίνεται ότι υπάρχει κάτι περισσότερο από αυτό.
«Η επιλογή της πλατείας ως τόπου εγκατάστασης του μετρό ήταν μια πολιτική απόφαση», λέει η 36χρονη Νίκη, η οποία ζει λίγα μέτρα πιο πέρα και παρακολουθεί το δράμα που εκτυλίσσεται πίνοντας καφέ στο Καφενείο, ένα όνομα που σημαίνει απλώς “καφενείο” – που σας λέει όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την έλλειψη επιτήδευσης αυτού του μέρους. «Πρόκειται για μια πλήρη αλλοίωση του χαρακτήρα της γειτονιάς – η οποία ήταν πάντα ριζοσπαστική, ένας τόπος ζύμωσης και ανταλλαγής ιδεών από όλα τα κομμάτια της κοινωνίας: φοιτητές, εργάτες και μετανάστες».
Τώρα, είπε, κινδυνεύει να γίνει «μια Ντίσνεϋλαντ για τους τουρίστες».
Αυτή δεν είναι η Ελλάδα της Ακρόπολης, που απέχει μόλις 40 λεπτά με τα πόδια, όπου πηγαίνουν σμήνη χρηματικών παραθεριστών για να χορτάσουν αρχαίο πολιτισμό. Είναι ακόμη πιο μακριά από τα λαμπερά νησιά του Αιγαίου με τις παρθένες παραλίες και τα λαμπερά κοκτέιλ μπαρ.
Τα Εξάρχεια, πιο γήινα, πιο φασαριόζικα και πολύ πιο χαοτικά, είναι εξίσου μέρος της ψυχής της Ελλάδας.
Εξέγερση και διαμαρτυρίες
Ήταν εδώ το 1973 που μια μαζική φοιτητική εξέγερση οδήγησε στην ανατροπή της στρατιωτικής χούντας – της δεξιάς δικτατορίας που ηγήθηκε της Ελλάδας από το 1967 και η πτώση της οποίας έδωσε τελικά τη θέση της στην πορεία της χώρας προς τη δημοκρατία.
Και πριν από 15 χρόνια, η δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στην περιοχή από αστυνομικό προκάλεσε μαζικές διαμαρτυρίες που εξαπλώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα.
Στη δεκαετία που ακολούθησε, καθώς η οικονομική κρίση της Ελλάδας έγινε υπαρξιακή, η πλατεία έγινε δημοφιλής τόπος διαμαρτυρίας κατά των καπιταλιστικών δυνάμεων που πίεζαν τη χώρα να αποδεχτεί δρακόντειους όρους λιτότητας σε αντάλλαγμα για τα πακέτα διάσωσης. Και μετά την εισροή σχεδόν ενός εκατομμυρίου μεταναστών στην Ελλάδα το 2015, στο αποκορύφωμα των συγκρούσεων στη Συρία και τη Λιβύη, δεκάδες χιλιάδες βρήκαν στέγη σε καταλήψεις γύρω από την περίπου.
Ακόμη και πριν από τις προετοιμασίες για το μετρό, είχε αρχίσει μια ριζική μεταμόρφωση του χαρακτήρα της Εξαρχείων. Η έξωση των καταληψιών ξεκίνησε επί θητείας της προηγούμενης αριστερής κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Ο σημερινός πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, έχοντας θέσει τον νόμο και την τάξη στο επίκεντρο της προεκλογικής του εκστρατείας το 2019, δεσμεύτηκε να καθαρίσει τον τόπο. «Η ανομία και η παραβατικότητα τελειώνει», είπε χαρακτηριστικά.
«Είναι προφανές ότι η γειτονιά αλλάζει με βίαιο τρόπο», δήλωσε ο 40χρονος Νίκος Παπακώστας, ο οποίος ζει και εργάζεται εκεί εδώ και χρόνια. «Πρόκειται για μια βεντέτα που ξεκίνησε ο πρωθυπουργός πριν από τις εκλογές. Από τότε, συμπεριφέρεται τιμωρητικά απέναντι στους ντόπιους».
Η εκκαθάριση των καταλήψεων έχει επιταχυνθεί, και δύο νέα έργα, που υποστηρίχθηκαν από τον απερχόμενο συντηρητικό δήμαρχο, Κώστα Μπακογιάννη, η κατασκευή του σταθμού του μετρό και η αποκατάσταση του κοντινού λόφου Στρέφη, ενός φυσικού πάρκου, έχουν φουντώσει ακόμη περισσότερο τις φλόγες.
Cool Hellenica
Για ορισμένους, ο εξευγενισμός υπήρξε μια θετική εξέλιξη. Η γειτονιά έχει γίνει όλο και πιο δημοφιλής στους τουρίστες, οι οποίοι συρρέουν στην περιοχή για μια εναλλακτική εμπειρία της Αθήνας. Έχει ήδη αρχίσει να γεμίζει με ακίνητα Airbnb και hipster καφέ. Το Time Out τη συμπεριέλαβε στις 40 πιο cool γειτονιές του πλανήτη για το 2023.
Αλλά για πολλούς ντόπιους φαίνεται σαν να ανεβαίνει κάθε μέρα μια νέα σκαλωσιά. Οι διαδηλωτές συχνά τους επιτίθενται με μπογιά ή τις σπάνε. Οι συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας, καθώς και οι συλλήψεις, έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο.
«Η πλατεία είναι ο μόνος δημόσιος, ελεύθερος χώρος στη γειτονιά και πρόκειται να καταστραφεί», δήλωσε ο Παπακώστας, ο οποίος, μαζί με άλλους κατοίκους, δημιούργησε μια δημόσια συνέλευση για να οργανώσει διαμαρτυρίες και να κινηθεί νομικά κατά του έργου. «Αυτό είναι το σημείο αναφοράς μας».
Οι μεταλλικές μπάρες και τα ΜΑΤ μετακινήθηκαν για πρώτη φορά στην πλατεία τον Αύγουστο του 2022, όταν πολλοί κάτοικοι είχαν ξεφύγει από τη ζέστη της πόλης. Έκτοτε δεν έχουν γίνει πολλές κατασκευές, αλλά η αποψίλωση των δέντρων συνεχίστηκε νωρίτερα αυτό το μήνα.
Ο σοσιαλιστής εκλεγμένος δήμαρχος Χάρης Δούκας, ο οποίος αναλαμβάνει τον Ιανουάριο, ζήτησε να σταματήσουν αμέσως οι εργασίες κοπής των δέντρων και εξέφρασε την ανησυχία του για τις συγκρούσεις. «Ένα έργο φιλικό προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο, όπως το μετρό, δεν πρέπει να γίνει αντικείμενο συγκρούσεων», δήλωσε. «Θέλω ένα μετρό, αλλά θέλω και δέντρα στα Εξάρχεια».
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ήταν αμετανόητος. «Το έργο θα συνεχιστεί όπως έχει προγραμματιστεί», είπε, απορρίπτοντας τις ανησυχίες ως «ξαφνικό πόνο για τα δέντρα».
Η κατασκευαστική εταιρεία δήλωσε ότι τα δέντρα θα κλαδευτούν και στη συνέχεια θα μεταφυτευτούν αλλού, αλλά οι ειδικοί λένε ότι πιθανότατα δεν θα επιβιώσουν από τη μεταφορά. Η εταιρεία δήλωσε επίσης ότι όταν ολοκληρωθούν οι εργασίες, λιγότερο από το 10% της πλατείας θα καλύπτεται από την είσοδο του σταθμού, ενώ ένα μεγάλο μέρος της θα έχει παρτέρια.
Fancy coffee
Όμως τα Εξάρχεια, όπως ήταν εδώ και δεκαετίες, είχαν να κάνουν με αυτό που έκανε αυτό το μέρος της Ελλάδας τόσο ελληνικό. «Τέτοιες αλλαγές έχουν ήδη γίνει σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εδώ και χρόνια και οι δήμοι προσπαθούν τώρα να τις αντιστρέψουν», δήλωσε ο Παπακώστας. «Αυτό που συμβαίνει στα Εξάρχεια, εκτός από καταστροφικό, είναι τρομερά πρωτόγονο».
Για τη Μαριάννα, που πίνει τον καφέ της στο προσγειωμένο Καφενείο, η αλλαγή μπορεί να συνοψιστεί πιο απτά. «Σύντομα δεν θα έχει μείνει καφετέρια που να μην σερβίρει λάτε με γάλα αμυγδάλου ή αρακά ή κάτι εξεζητημένο και ανέγγιχτο», λέει.
