Σοβαρές ανησυχίες ότι ο νέος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, σκοπεύει να τηρήσει τις προεκλογικές εξαγγελίες του και να προχωρήσει σε αυξήσεις δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να βρίσκεται σε εγρήγορση, σύμφωνα με το Politico.
Οι σχεδιαζόμενες κινήσεις περιλαμβάνουν όχι μόνο την επιβολή δασμών, αλλά και την πιθανή παράκαμψη των Βρυξελλών υπέρ διμερών διαπραγματεύσεων με τις ηγεσίες των κρατών-μελών, σύμφωνα με πρώην αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ, που μίλησαν στο Politico.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν πρέπει να υποθέτουν ότι οι απειλές για τους δασμούς του Τραμπ είναι «απλώς μια μπλόφα ή ότι δεν πρόκειται να συμβεί», δήλωσε ο Έβερετ Άισενστατ, αναπληρωτής βοηθός του προέδρου για διεθνείς οικονομικές υποθέσεις κατά τα πρώτα χρόνια της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ.
«Το γεγονός ότι ο Τραμπ κέρδισε τη λαϊκή ψήφο και κάθε πολιτεία που ταλαντεύτηκε πριν τις εκλογές κάνοντας εκστρατεία για τους δασμούς σημαίνει σίγουρα ότι είναι πιθανότερο να δώσουν σεβασμό στους στόχους της πολιτικής του οι νομοθέτες», τόνισε.
Ο Τραμπ, κατά την προεκλογική του εκστρατεία, είχε εκφράσει επανειλημμένα την επιθυμία του να επιβάλει έναν «βασικό δασμό» σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ.
Η λογική πίσω από αυτήν την πολιτική, όπως εξηγεί η Κέλι Αν Σο, πρώην σύμβουλος για διεθνή οικονομικά θέματα, βασίζεται στην αντίληψή του ότι οι ΗΠΑ υστερούν στους δασμούς σε σχέση με την ΕΕ και άλλους εμπορικούς εταίρους.
«Ο πρόεδρος Τραμπ μίλησε επανειλημμένα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για αυτήν την ιδέα ενός ενιαίου δασμού σε όλες τις εισαγωγές από όλους τους εμπορικούς μας εταίρους», δήλωσε η Κέλι Αν Σο, προσθέτοντας: «Τώρα που είδαμε τα αποτελέσματα των εκλογών, με τη συντριπτική νίκη η ομάδα του Τραμπ πιστεύει ότι έχει εντολή να προχωρήσει σε αυτήν την κίνηση».
Ο Τραμπ θέλει να σταματήσει την «αφελή πολιτική των ΗΠΑ»
Παρότι η διαφορά στις μέσες δασμολογικές επιβαρύνσεις δεν είναι τεράστια — 3,3% στις ΗΠΑ έναντι 5% στην ΕΕ — ο Τραμπ επικεντρώνεται σε συγκεκριμένα προϊόντα, όπως τα αυτοκίνητα (με δασμό 10% από την ΕΕ έναντι 2,5% στις ΗΠΑ) και τα αγροτικά προϊόντα (11,3% έναντι 4,8% αντίστοιχα).
Παράλληλα, οι ΗΠΑ καταγράφουν μεγάλο εμπορικό έλλειμμα με την ΕΕ, το οποίο το 2024 αναμένεται να φτάσει τα 230 δισ. δολάρια. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ είναι αποτέλεσμα κυρίως μακροοικονομικών παραγόντων, όπως οι εθνικές δαπάνες και τα ποσοστά αποταμίευσης, και λιγότερο των εμπορικών φραγμών.
Ωστόσο ο Τραμπ πιστεύει ακράδαντα ότι οι εμπορικές ανισορροπίες προέρχονται από πρακτικές εξωτερικού εμπορίου, όπως οι δασμοί και τα πρότυπα προϊόντων, που εμποδίζουν άδικα τις αμερικανικές εξαγωγές, ενώ οι ΗΠΑ, σύμφωνα με τη λογική Τραμπ, διατηρούν αφελώς μια από τις πιο ανοιχτές αγορές στον κόσμο.
Δασμοί έως και 20%
Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι εξετάζει την επιβολή δασμού έως και 20% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων όπως αυτοκίνητα, φαρμακευτικά, μηχανήματα και άλλα. Παρότι μια τέτοια κίνηση θα παραβίαζε τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, ενδέχεται να επικαλεστεί λόγους εθνικής ασφάλειας για τη δικαιολόγηση της απόφασης.
Παράλληλα, ο Τραμπ, με αυτόν τον τρόπο, σκοπεύει να ασκήσει πίεση όχι μόνο στις Βρυξέλλες, αλλά και σε συγκεκριμένα κράτη-μέλη, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία και η Ιταλία, προκαλώντας ρήγματα στην ενότητα της ΕΕ. Είναι ενδεικτικό πως ο κορυφαίος εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ και πρώην εμπορικός εκπρόσωπος, Ρόμπερτ Λάιτχιζερ, στο βιβλίο του «No Trade is Free» το 2023, προσδιορίζει τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία και την Ιταλία, ως προβληματικές χώρες.
Συναγερμός από Κομισίον
Η ΕΕ, σύμφωνα με τον Ignacio García Bercero, πρώην επικεφαλής διαπραγματευτή της Κομισιόν, οφείλει να είναι έτοιμη να απαντήσει με αντίποινα, διατηρώντας ταυτόχρονα μια στρατηγική προσέγγιση. «Δεν πρέπει να είμαστε αφελείς», υπογραμμίζει. «Ας μην πάμε σε αυτή τη συζήτηση χωρίς να έχουμε ήδη μια επιλογή αντιποίνων. Διότι, εάν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις και εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αισθάνονται ότι δεν έχουμε αξιόπιστη επιλογή αντιποίνων, τότε δεν πρόκειται να πάμε πουθενά», τόνισε σε εκδήλωση του Politico.
Ωστόσο υπογραμμίζει πως αυτό δεν σημαίνει πως η Ευρώπη θα πρέπει να απαντήσει με το ίδιο νόμισμα. Αν οι ΗΠΑ επιβάλουν ευρείς δασμούς, η ΕΕ πρέπει να αποφύγει τη δημιουργία ενός οικονομικού φαύλου κύκλου που θα πλήξει και τις δύο πλευρές.
Η ΕΕ, όπως σημείωσε, δεν πρέπει να αντιδράσει απλώς επιβάλλοντας αντίστοιχους δασμούς, αλλά να υιοθετήσει πιο ευφυείς στρατηγικές που θα προστατεύουν τα ευρωπαϊκά συμφέροντα χωρίς να επιβαρύνουν περαιτέρω τους ευρωπαίους καταναλωτές και επιχειρήσεις. «Αν υποθέσουμε ότι οι ΗΠΑ επιβάλλουν 10% δασμούς σε όλες τις εισαγωγές από την ΕΕ, αυτό θα ήταν οικονομική αυτοκτονία, γιατί υπάρχουν πολλά πράγματα που εξάγουμε στις ΗΠΑ και τα οποία χρειάζονται». Και πρόσθεσε: «Επομένως, αν οι Αμερικανοί θέλουν να πυροβολήσουν τα πόδια τους, δεν πρόκειται να το κάνουμε και εμείς».
Σε κάθε περίπτωση, η προεδρία Τραμπ δείχνει αποφασισμένη να ταράξει τα νερά στο διεθνές εμπόριο. Η εκτίμησή της Κέλι Αν Σο από τη γνώση και την εμπειρία της δίπλα στον Τραμπ είναι ότι «ο πρόεδρος θα κινηθεί πολύ γρήγορα». «Δεν μπορώ να πω αν είναι η πρώτη μέρα ή η 30ή ή η 90ή μέρα, αλλά πιστεύω ότι ο πρόεδρος θέλει να προχωρήσει γρήγορα με αυτές τις πολιτικές».
