Τα_x000D_
μέλη της ομάδας political stencil πιστεύουν στην_x000D_
αποδόμηση της γλώσσας και των εικόνων που παράγει ο κυρίαρχος λόγος.
Ο τοίχος είναι γι’ αυτούς πολιτικός, ενώ ο δρόμος αποτελεί ανοιχτό πεδίο συλλογής εμπειριών, κοινωνικών σχέσεων και βιωμάτων. Η ομάδα υποστηρίζει ότι έρχεται «από τα κάτω» και βάφει για τους «από τα κάτω». Το προηγούμενο διάστημα το γκράφιτι με τον Θανάση Βέγγο στην οδό Δημητρίου Γούναρη στην Πάτρα ξεχώρισε και έφερε τη δουλειά τους στο προσκήνιο. Η δραστηριοποίησή τους όμως μέσα από το γκράφιτι και την τεχνική του στένσιλ έχει ξεκινήσει από το 2014 και έχει αφήσει έντονο αποτύπωμα στην πόλη όλα αυτά τα χρόνια. Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα, η υπόθεση του Βαγγέλη Γιακουμάκη, οι κινητοποιήσεις ενάντια στα μνημόνια και τη λιτότητα, η καταστολή είναι μόνο μερικά από τα ζητήματα που έχουν αναδείξει. Αυτό το διάστημα προετοιμάζουν ένα βιβλίο με τις δράσεις τους από το 2014 μέχρι το 2018, για το οποίο θα δημιουργηθεί πλατφόρμα crowdfunding με σκοπό την έκδοσή του το φθινόπωρο.
Το γκράφιτι με τον Θανάση Βέγγο στην Πάτρα κέρδισε τις εντυπώσεις. Γιατί διαλέξατε αυτό τον χαρακτήρα από την ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση»;
Mitsos kyklaminos (m.k): Ο Θανάσης Βέγγος στην ταινία του Ντίνου Κατσουρίδη εξέφρασε ένα συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου, ο οποίος συνέπλεε με ό,τι θέλαμε κι εμείς να μεταδώσουμε σαν μήνυμα. Αυτόν του κατατρεγμένου μεροκαματιάρη που σε καθεστώς κατοχής προσπαθεί να επιβιώσει. Δεν είναι ήρωας, αλλά δεν ξεπουλιέται ούτε γίνεται δωσίλογος. Γίνεται άθελά του διακινητής απελευθερωτικού υλικού, φυλακίζεται και συντάσσεται εξ ανάγκης με τις αντιφασιστικές δυνάμεις. Δεν είναι μια απλή αναφορά στον παλιό καλό ελληνικό κινηματογράφο. Ο καλός μας άνθρωπος βλέπει τον απλό Γερμανό φαντάρο Χανς να σκοτώνεται από τους δικούς του και βιώνει το δράμα του κάθε θύματος, ασχέτως εθνικότητας. Η προσθήκη της κάμερας συσχετίζει το τότε με το τώρα. Δυστυχώς υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με το σήμερα.
Τι σας γοήτευσε στην προσωπικότητα του Θανάση Βέγγου; Εκτός από εξαιρετικός ηθοποιός, για αρκετούς ήταν και ένα αντισυμβατικό σύμβολο λαϊκής κουλτούρας.
Mitsos kyklaminos (m.k): Ο Βέγγος διέτρεξε μέχρι το τέλος έναν ωκεανό ρόλων. Δεν άφησε στη μνήμη μας μόνο τον σουρεαλιστή φαλακρό πράκτορα Θου-Βου. Να θυμίσουμε μόνο τον γεμάτο συμπόνια Βέγγο στο «Ησυχες μέρες του Αυγούστου» και τον θηροφύλακα στο «Ολα είναι δρόμος», που είναι και η μοναδική φορά που ο Βέγγος σκοτώνει εν ψυχρώ. Στήριξε όλους τους ρόλους του και η επιλογή τους κατέδειξε τόσο το ήθος του όσο και το ταλέντο του. Να παραθέσω και ένα βιωματικό κομμάτι. Οταν ήμουν παιδάκι η απλή ενθύμηση από τη μάνα μου ότι «σήμερα έχει Βέγγο» ασχέτως της ταινίας ήταν αρκετή για να με κρατήσει σπίτι. Και σε αυτή την ηλικία ελάχιστα πράγματα μπορούσαν να με κρατήσουν μέσα. Σε θυμόμαστε, παππού Θανάση, οικογενειακώς.
Averel: Αυτό ακριβώς, ότι ήταν ένας αδιαμφισβήτητα καλός ηθοποιός και σύμβολο αντισυμβατικότητας. Ηταν ο άνθρωπος που μέσα από την «τελειότητά» του βλέπαμε όλοι (σαν λαός) τον μέτριο εαυτό μας. Οσο για τη λαϊκή κουλτούρα ανέκαθεν ήταν μέσα στη φιλοσοφία μας.
Γιατί δημιουργήθηκε η ομάδα political stencil; Ποιες είναι οι βασικές αξίες γύρω από τις οποίες συγκροτείται η δράση σας;
Ψυχώ μελαχρινό αγόρι (ψ.μ.α.): Η ομάδα του political stencil δημιουργήθηκε το 2014 για να καλύψουμε δικαστικά έξοδα για σύλληψη μέλους μας το 2011 σε επιχείρηση «σκούπα» στα Εξάρχεια, μετά από διαδήλωση ενάντια στα μέτρα λιτότητας. Ηταν μια από τις περίπου 3.000 συλλήψεις που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα 2010-2013 κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων εναντίον των μνημονίων και των «διαρθρωτικών μέτρων» που εφαρμόστηκαν με πρωτοφανή βιαιότητα στην ελληνική κοινωνία. To political stencil είναι μια ομάδα ανθρώπων που έρχεται «από τα κάτω» και βάφει για τους «από τα κάτω», μακριά από ευαγή ιδρύματα, γκαλερί, χορηγούς και κρατικές επιχορηγήσεις.
Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε στις γειτονιές τους τοίχους της πόλης να… πολιτικοποιούνται με αφορμή σημαντικά κοινωνικά γεγονότα. Μπορούν κατά τη γνώμη σας αυτές οι εικόνες να αφυπνίσουν και να κινητοποιήσουν;
Ψυχώ μελαχρινό αγόρι (ψ.μ.α.): Είμαστε οργανικό κομμάτι των περισσότερων απεργιών και διαδηλώσεων διαμαρτυρίας. Ημουν και εγώ μια φωνή απο τις πολλές που «μίλησαν» μέσα από το γκράφιτι και την τεχνική του στένσιλ την ταραγμένη περίοδο 2008-2013 (Δεκέμβρης 2008, μνημόνια, δολοφονία Φύσσα κ.λπ.). Φυσικά και τα γκράφιτι μπορούν να λειτουργήσουν συνθετικά, στο πλαίσιο ευρύτερων δράσεων, ώστε να αφυπνίσουν αυτό το κομμάτι κόσμου που αγωνίζεται και διεκδικεί. Ενα πολύ πρόσφατο παράδειγμα είναι ο τρόπος που πυροδοτήθηκε η εξέγερση στην Συρία το 2011 στην Χομς: δώδεκα έφηβοι συνελήφθησαν και βασανίστηκαν άγρια απο τις αρχές για ένα αντικαθεστωτικό γκράφιτι που έκαναν στους τοίχους. Μου έχει μείνει στην καρδιά το σύνθημα «η δράση αντικαθιστά τα δάκρυα» γραμμένο σε κάποιον τοίχο στα Εξάρχεια.
Mitsos kyklaminos (m.k): Μπορούν να κινητοποιήσουν και να αφυπνίσουν στον βαθμό που υπάρχει η σχετική βούληση. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να μεταστρέψουν ήδη παγιωμένες πεποιθήσεις κι αντιλήψεις. Τους νοσταλγούς της επταετίας και τους απολογητές της εθνικής ανωτερότητας μάλλον τους ενοχλεί η δράση μας, όσο ενοχλεί και η δική τους οποιονδήποτε άνθρωπο. Σε κάθε περίπτωση, ένα χαμόγελο κι ένα στιγμιαίο συνειδησιακό «σκούντημα» σίγουρα το προσφέρει ο τοίχος, ο οποίος ανέκαθεν ήταν τόσο πολιτικός όσο και ερωτικός. Ο τοίχος είχε τη δική του ιστορία… «Εμπρός στο έτσι που χάραξε ο τέτοιος».
Averel: Σίγουρα ναι, αυτός είναι άλλωστε και ο ρόλος της street art. Και εμείς σαν ομάδα έχουμε κατά καιρούς βάλει τις πινελιές μας σε τέτοιου είδους κινητοποιήσεις.
Ποια σημεία της πόλης επιλέγετε συνήθως για τις παρεμβάσεις σας;
Averel: Εγκαταλειμμένα παλιά διαφημιστικά μπάνερ και οπουδήποτε κυριαρχεί το γκρι.
Mitsos kyklaminos (m.k): Σεβόμαστε χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος και ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας, όπως επίσης την Βαρβάκειο αγορά και κάποια ρακάδικα που μας «χορηγούν» τα βράδια. Οι μάντρες, οι βιομηχανικές εγκαταστάσεις, τα μπάνερ, οι κολόνες, τα καφάο και τα μεγάλα εμπορικά δεν μας περιμένουν, μας ψάχνουν.
Πιστεύετε ότι η τέχνη δρόμου μπορεί να εμπορευματοποιηθεί και να γίνει μόδα; Διατηρεί την ελευθερία και την ανεξαρτησία της από τις κυρίαρχες εικόνες;
Ψυχώ μελαχρινό αγόρι (ψ.μ.α.): Η street art προσομοιάζει στην εξέλιξη του λύκου σε σκύλο. Κάποιοι λύκοι, κάποτε, αποφάσισαν για λόγους περιέργειας και συμφέροντος να ανοίξουν αλισβερίσια με το είδος μας, με τίμημα να εξημερωθούν και να γίνουν σκύλοι, άρα και άμεσα εξαρτώμενοι απο τον άνθρωπο. Ετσι και αρκετοί καλλιτέχνες της street art, ενώ ξεκίνησαν «από τα κάτω» βάφοντας στο αστικό πολεοδομικό δάσος, εξημερώθηκαν όταν μπήκαν σε γκαλερί, συλλογές συλλεκτών και ιδρύματα παντός είδους, καταλήγοντας να βάφουν και να τους έχουν στο σαλόνι τους οι «από τα πάνω». Εμείς ευτυχώς παραμένουμε λύκοι.
Mitsos kyklaminos (m.k): Το καθετί μπορεί και πρέπει να εμπορευματοποιηθεί, αυτή είναι και η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας (και δεν περιμέναμε τον κύριο Λουίς Μπουνιουέλ να μας το πει). Ευελπιστούμε και αναμένουμε τη στιγμή που πλήρως εξαρτημένοι από την κυρίαρχη εικόνα και αφήγηση θα απολαμβάνουμε σε ρευστό την ανταμοιβή των κόπων μας και τις φτυσιές των πρώην φίλων μας. Αλλά έτσι όπως πάμε μάλλον θ’ αργήσει πολύ αυτό.
Ψυχώ μελαχρινό αγόρι (ψ.μ.α.): Οι τοίχοι της πόλης είναι απο τα λίγα πεδία όπου μπορείς να έχεις την ελευθερία να ασκείς κριτική στον κυρίαρχο λόγο, να απευθύνεσαι σε όλους και να κρίνεσαι από όλους, αδιαμεσολάβητα. Η αποδόμηση της γλώσσας και των εικόνων που παράγει ο κυρίαρχος λόγος μέσω των μίντια και όχι μόνο είναι μία απο τις βασικές μας δουλειές.
Τι σας συνδέει με τον δρόμο;
Averel: Από την πρώτη κιόλας μέρα της ενασχόλησής μας με το κομμάτι της δημόσιας παρέμβασης είχαμε μια αμφίδρομη σχέση με τον δρόμο, αντλούσαμε έμπνευση από αυτόν, ήταν ο βασικός λόγος που ασχοληθήκαμε με αυτό που κάνουμε μέχρι σήμερα και μας πρόσφερε εμπειρίες τις οποίες αποτυπώναμε τις νύχτες πάνω του.
Ψυχώ μελαχρινό αγόρι (ψ.μ.α.): Εν αρχή ην ο δρόμος: μεγαλώσαμε σε αλάνες και πλατείες, τα πιο σημαντικά μαθήματα τα μάθαμε στο διάλειμμα και στις κοπάνες, περπατήσαμε και τρέξαμε σε διαδηλώσεις. Ο δρόμος για μας δεν είναι ένα εξωγενές στοιχείο του περιβάλλοντος, έχει ενσωματωθεί μέσα μας ως στοιχείο χαρακτήρα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ την επικίνδυνα οικειοθελή απόσυρση των «από τα κάτω» από τον δρόμο και της άνευ όρων παράδοσής τους στα smartphones, τα social media και την τεχνολογία. Η επαναοικειοποίηση του δημόσιου χώρου δεν είναι απλώς ένα φετίχ, είναι το ξελάσπωμα του μέλλοντος.
Info:
politicalstencil.com
