Είναι μικροκαμωμένη, με ευγενικό παρουσιαστικό και χαμηλό προφίλ. Οταν όμως ανεβαίνει στη σκηνή η Φωτεινή Μπάνου ψηλώνει, η απίστευτη φωνή της γίνεται κραυγή που σου σφίγγει την καρδιά και παρασέρνει το κοινό σε ένα ταξίδι πίσω στην ιστορία, την εποχή του εμφυλίου.
Η παράσταση “Πόλεμος Τοπίων” που παρουσιάζεται αυτή την περίοδο στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων στην Κυψέλη, καταπιάνεται με ένα θέμα που είναι παράλληλα ταμπού, αλλά και πολυσυζητημένο. Ομως εδώ, η ιστορία ζωντανεύει με τρόπο διαφορετικό, οι μουσικοί επί σκηνής γίνονται ένα με την φωνή της αφηγήτριας, που αλλάζει συνεχώς πρόσωπα, πεθαίνει, ξαναζεί, ξαναπεθαίνει…
Λίγο μετά την παράσταση, η Φωτεινή Μπάνου μίλησε στο Documentonews.gr για την ιδιαίτερη αυτή παράσταση.
Γιατί αυτό το θέμα; Γιατί τώρα;
Κατά έναν τρόπο, δεν αποφασίσαμε ακριβώς να ασχοληθούμε με αυτό το “θέμα”. Καθοριστικό ρόλο έπαιξαν σε αυτή τη συνεργασία οι συναντήσεις. Έγινε κάτι σαν ένα… ντόμινο ή μια παραλαβή σκυτάλης, μια συναρπαστική διαδικασία για μένα: Μια μέρα, πριν δύο περίπου χρόνια, ο Ηλίας Πούλος έδωσε το βιβλίο του Τασκένδη / Εξόριστες μνήμες στον Δημήτρη Αλεξάκη, ο Δημήτρης στη συνέχεια σε μένα, ύστερα κι οι δυο μας φροντίσαμε να πέσει το βιβλίο στα χέρια της Irène Bonnaud, για να συνεχίσει το ταξίδι του με τον ίδιο τρόπο σε όλη την ομάδα… Αυτές οι 50 λακωνικές, πολύ ανθρώπινες μαρτυρίες των ανταρτών του δημοκρατικού στρατού, σε συνδυασμό με τα πορτραίτα τους, νομίζω ότι μας μαγνήτισαν, έτσι ώστε να μη μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτές… Είναι συγκλονιστικό να αποκαλύπτονται εικόνες και ιστορίες που έζησαν οι γενιές των γονιών και των παππούδων μας και που ήρθε η ώρα τους πια να βγουν απ΄το σεντούκι…
Ο συνδυασμός της φωνής σου και των μουσικών επί σκηνής δονεί… Κάνεις κάτι πολύ ιδιαίτερο και δύσκολο συνάμα. Πώς ξεκίνησε η ιδέα;
Η ιδέα μιας μουσικής παράστασης – και όχι μιας παραδοσιακής σκηνικής αναπαράστασης – ανήκει στην Irène Bonnaud, τη σκηνοθέτιδα του έργου. Καθοριστικό ρόλο στην απόφαση αυτή έπαιξε το πρωταρχικό υλικό της παράστασης, το βιβλίο του Ηλία Πούλου με τις μαρτυρίες και το διήγημα του Δημήτρη Αλεξάκη Πόλεμος Τοπίων: Κανένα από τα δύο κείμενα δεν είναι αυτό που λέμε “θεατρικό”. Επιπλέον, και τα δύο κείμενα βρίθουν από εικόνες και τοπία… Η ιδέα λοιπόν ήταν η μεταφορά των εικόνων και των τοπίων μέσω του ήχου. Μέσα από τις πρόβες μας με τους δύο μουσικούς της παράστασης, τον Μιχάλη Καταχανά και τον Βασίλη Τζαβάρα, δημιουργήσαμε στην ουσία ένα μουσικό τρίο, όπου συχνά ο λόγος κλέβει στοιχεία από τη μουσική και η μουσική από το λόγο, σε κάποιες στιγμές γίνονται ένα, ή εκεί που το ένα στοιχείο αδυνατεί να εκφράσει κάτι, δίνει τη θέση του στο άλλο.
Ως προς την αίσθηση της δόνησης, νιώθω κι εγώ ότι είναι κυρίαρχη και προσωπικά ζω πολύ σωματικά την όλη διαδικασία επί σκηνής.
Το θέμα του εμφυλίου είναι ταυτόχρονα ταμπού αλλά και πολυσυζητημένο. Τι σου λέει ο κόσμος βγαίνοντας από την παράσταση;
Νομίζω ότι η γενιά μας νιώθει πια την ανάγκη να αναπληρώσει αυτό το μεγάλο κενό συλλογικής / οικογενειακής / ατομικής μνήμης που έχει για την περίοδο αυτή και ότι είτε πλησιάζει, είτε έχει έρθει πια η ώρα να ερευνήσουμε τον εμφύλιο με μεγαλύτερη γενναιότητα.
Μμμ…είναι μια ευαίσθητη στιγμή η στιγμή που μόλις έχει τελειώσει μια παράσταση, και για τον ηθοποιό και για το θεατή…Τι να πρωτοπείς όταν έχεις μόλις βγει από ένα ταξίδι, μέσα από δεκάδες τοπία που σε ανεβάζουν και σε κατεβάζουν σε βουνά και πεδιάδες, ανάμεσα σε όνειρα και καθημερινά περιστατικά, ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν; Ενώ πρόκειται για μια συλλογική εμπειρία, είναι και πολύ προσωπικό… Οι περισσότεροι θεατές μπαίνουν μέσα στο ταξίδι αυτό…
Θα συνεχιστεί και του χρόνου ο “Πόλεμος Τοπίων”;
Ειλικρινά, δεν ξέρω. Ξέρω μόνο ότι του χρόνου θα ταξιδέψουμε στη Γαλλία, τουλάχιστον για λίγες παραστάσεις…
Λίγα λόγια για την παράσταση
Βασισμένο σε συνεντεύξεις μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού που μεταφέρθηκαν τον Οκτώβριο του 1949, μετά το τέλος του ελληνικού εμφυλίου, στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, το βιβλίο του Ηλία Πούλου, Τασκένδη / Εξόριστες μνήμες χαράζει μια ψυχογεωγραφία μέσα από φωνές και πρόσωπα, όπου αναμειγνύονται η μικρή με τη μεγάλη Ιστορία, η προσωπική με την πολιτική ζωή, το ενδόμυχο με το συλλογικό.
Με αφετηρία το βιβλίο του Ηλία Πούλου και το αφήγημα του Δημήτρη Αλεξάκη, Πόλεμος Τοπίων, δύο κείμενα που πρώτη φορά παρουσιάζονται επί σκηνής, η Γαλλίδα σκηνοθέτις Irène Bonnaud αποδίδει αυτή την ευαίσθητη γεωγραφία μέσα από μια μουσική παράσταση, ανάμεσα στην προφορική ποίηση, τη συναυλία και το θέατρο-ντοκουμέντο, παραπέμποντας τόσο στο ίδιο το γεγονός του εμφυλίου όσο και στη μνήμη του.
Επί σκηνής, οι πρωταγωνιστές διασχίζουν ένα χώρο που βρίσκεται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, συναντώντας τα φαντάσματα και τις μουσικές της εποχής, μελωδίες ηπειρώτικες, ρεμπέτικες, ρώσικες… Αυτοσχεδιάζοντας, επιστρέφουν πάντα στον εαυτό τους, στους ήχους και στην πραγματικότητα του παρόντος.
ΙNFO
Μέχρι τις 17 Ιουνίου – Κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 9.00
Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων | Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, Κυψέλη
Με τους: Φωτεινή Μπάνου (ερμηνεία/τραγούδι), Μιχάλη Καταχανά (βιόλα), Βασίλη Τζαβάρα (κιθάρα, loops).
Φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος | φωτογραφίες: Ηλίας Πούλος | κατασκευή σκιών: Άθως Δανέλλης | τεχνικός παράστασης: Γιάννης Ζέρβας | video art: cοm.odd.or | φωτογραφίες παράστασης: Δημήτρης Αλεξάκης
Διάρκεια παράστασης: 80 λεπτά
Πληροφορίες / Κρατήσεις: Τηλ.: 213 00 40 496 | 69 45 34 84 45 | polychorosket.gr
Μια συμπαραγωγή του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων, της Comédie de Reims (Festival Scènes d’Europe) και της La Commune CDN d’Aubervilliers. Με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος.
