Την εύθραυστη ισορροπία προσπαθούν να κρατήσουν όλες οι πλευρές, ενόσω αντιμετωπίζουν κρίση ταυτότητας, διαλυτικές τάσεις και θέμα κομματικής επιβίωσης
Το όλον κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναζητά μια εύθραυστη εσωκομματική συμπόρευση έχοντας βουτήξει σε έναν κυκεώνα πολιτικοϊδεολογικών διαφοροποιήσεων και συγκρούσεων με επίκεντρο αντιλήψεις που φέρνει με την εκλογή του στην προεδρία ο Στέφανος Κασσελάκης. Η αγωνία για να αποφευχθεί η ρήξη και να πρυτανεύσει η αυτοσυγκράτηση διαπερνά την πλειονότητα των μελών. Μένει όμως να φανεί αν υπάρχει περιθώριο συνύπαρξης μετά την ανταλλαγή καταιγιστικών πυρών μεταξύ της νέας ηγεσίας και της εσωκομματικής αντιπολίτευσης και την πρόταση διαγραφής των «τεσσάρων» (Στέφανος Τζουμάκας, Νίκος Φίλης, Πάνος Σκουρλέτης, Δημήτρης Βίτσας), οι οποίοι με δημόσιες δηλώσεις τους υπερέβησαν τα εσκαμμένα και σύμφωνα με την ηγετική ομάδα κινούνται κατ’ εξακολούθηση στα όρια της υπονόμευσης του κόμματος. Μάλιστα η πλευρά Κασσελάκη δεν συζητά να πάρει πίσω τις διαγραφές, ωστόσο θέτει ως εκ των ων ουκ άνευ όρο –και έγινε αποδεκτό κατά πλειοψηφία– να υπάρχει «ενιαία φωνή» του κόμματος στα ΜΜΕ. Πάντως σύμφωνα με στελέχη της αριστερής πτέρυγας, οι εξελίξεις φέρνουν συγκλίσεις μεταξύ των τάσεων της εσωκομματικής αντιπολίτευσης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ δεν διέρχεται απλώς κρίσης ταυτότητας, δεν αναζητά τη φυσιογνωμία του, αλλά πλέον και τρόπο κομματικής επιβίωσης. Δεν είναι μόνο οι χαμηλές πτήσεις –με ποσοστά δημοσκοπικής ελεύθερης πτώσης– των μετρήσεων της κοινής γνώμης που ταρακούνησαν την Κουμουνδούρου, αλλά και οι διαλυτικές τάσεις που διαπίστωσαν και δημόσια εξέπεμψαν ως κίνδυνο ακόμη και στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, όπως οι εκ της ομάδας των 6+6 Εφη Αχτσιόγλου, Νάσος Ηλιόπουλος και Αλέξης Χαρίτσης.
Αποστάσεις Τσακαλώτου
Μάλιστα η προσπάθεια εξεύρεσης ενός modus vivendi διαμηνύθηκε και από τον επικεφαλής της Ομπρέλας Ευκλείδη Τσακαλώτο, ο οποίος διαχώρισε τη θέση του από δηλώσεις άλλων στελεχών της εσωκομματικής τάσης του περί «μιντιακών τρολ» ή «παράκεντρων» ή περί πολιτικοεπιχειρηματικών κύκλων που έχουν αποστολή μέσω του Στέφ. Κασσελάκη να διαλύσουν τον ΣΥΡΙΖΑ κ.ά. Φάνηκε να υπάρχει απόσταση από την ένταση και την επιλογή αιχμηρού αντικασσελακικού λόγου όπως είχαν εκφραστεί από στελέχη τα οποία βρέθηκαν στη δίνη διαγραφής (Ν. Φίλης, Π. Σκουρλέτης) ή με αναφορές του Δ. Βίτσα, ο οποίος ουσιαστικά προανήγγειλε ότι αν δεν βρεθεί κοινός τόπος, θα ιδρυθεί άλλο κόμμα, της οικολογικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς. Κάποιου τύπου καταλλαγή επέλεξαν να δείξουν προς τα έξω πριν από τη συνεδρίαση του εκτελεστικού γραφείου το μεσημέρι της περασμένης Πέμπτης τόσο ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Στέφ. Κασσελάκης, μετά την επιστροφή του από τις ΗΠΑ, όσο και ο Ευκλ. Τσακαλώτος και η Εφ. Αχτσιόγλου, η μόνη εκ της μειοψηφίας που μετείχε στο κομματικό όργανο.
Σε τεντωμένο σχοινί
Ολα κρέμονται από μια κλωστή και το γνωρίζουν όλοι. Ετσι, από την πλευρά Τσακαλώτου τέθηκε ως όρος κοινού πεδίου συνεννόησης να αρθούν οι απειλές διαγραφών, ενώ από την πλευρά Κασσελάκη να περιοριστούν οι δημόσιες «πολεμικές» εμφανίσεις «αντιφρονούντων». Κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν τις προηγούμενες ημέρες η κατευναστική παρέμβαση του Γιάννη Δραγασάκη για πρωτοβουλίες διαμόρφωσης συνθηκών στοιχειώδους αμοιβαίας εμπιστοσύνης, αλλά και στον αντίποδά της η πιο επιθετική δημόσια παρέμβαση (Kontra TV) περί διαγραφών-οπερέτα του κορυφαίου Αριστείδη Μπαλτά, o οποίος μιλά σπάνια. Τακτική «κυανόκρανων» ανέπτυξαν με τον θεσμικό τους ρόλο η γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ Ράνια Σβίγκου και ο αναπληρωτής γραμματέας Γιώργος Βασιλειάδης, ενώ η εκπρόσωπος Τύπου Δώρα Αυγέρη κατέβασε τους τόνους, μεταφράζοντας τα των διαγραφών ως την πολιτική καταδίκη εκ μέρους του Στέφ. Κασσελάκη για συμπεριφορές που ξεπέρασαν τα όρια.
Πάντως χιλιάδες στελέχη της Ομπρέλας αλλά και μέλη που κινούνται εκτός τάσεων όπως και ανένταχτοι έχουν υπογράψει κείμενο που εκφράζει τη διαφωνία τους με την πολιτική που εκπέμπει ο Στέφ. Κασσελάκης, κρίνοντας ότι το κόμμα οδεύει σε ολοκληρωτική μετάλλαξη προς φιλελεύθερες, κεντροδεξιές απόψεις. Αναμένουν το πράσινο φως για τις επόμενες κινήσεις, με πολλούς να μην μπορούν να βρουν χώρο έκφρασης οικολογικών και ριζοσπαστικών πολιτικών στην Κουμουνδούρου.
Με άλλα λόγια, υπάρχει ένα στελεχιακό δυναμικό της αριστερής πτέρυγας που βρίσκεται με το ένα πόδι εκτός ΣΥΡΙΖΑ, με ανοιχτό το ενδεχόμενο να συγκροτηθεί πρόπλασμα –φόρουμ ή χώρος διαλόγου– για νέο κομματικό φορέα. Η ανεξαρτητοποίηση του ευρωβουλευτή Στέλιου Κούλογλου αλλά και η υπό αίρεση κοινή πορεία άλλων ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ αφήνουν ανοιχτές εξελίξεις παντός τύπου ενόψει των ευρωεκλογών του Μαΐου 2024.
Πάντως υπήρξαν προσπάθειες να έχουν κοινό βηματισμό στη δράση η ομάδα Αχτσιόγλου (6+6) και η αριστερή πτέρυγα της ομάδας Τσακαλώτου, αλλά η συνεννόηση «έσπασε» κάθετα διατασικά, με στελέχη και από τις δύο πλευρές να επιλέγουν την έξοδο και άλλα τη μειοψηφική παρουσία έκφρασης στα όργανα του κόμματος ενόψει της Κεντρικής Επιτροπής (11-12 Νοεμβρίου 2023) και στο συνέδριο του Φεβρουαρίου 2024, αν φτάσουν μέχρι εκεί.
Στοιχίσεις και ομαδοποιήσεις
Οι στοιχίσεις στην εσωκομματική αντιπολίτευση έχουν μπερδευτεί και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες.
Στην ομάδα 6+6 συσπειρώνονται στελέχη γύρω από την Εφη Αχτσιόγλου και μετέχουν μεταξύ άλλων οι Ν. Ηλιόπουλος, Αλ. Χαρίτσης, Δημήτρης Τζανακόπουλος, Δανάη Κολτσίδα κ.ά. Ομως, όπως φάνηκε και στην τελευταία Πολιτική Γραμματεία, ο Δ. Τζανακόπουλος είναι πιο μετωπικός. Είχε άλλωστε ψηφίσει κατά της εισήγησης Κασσελάκη μαζί με την αριστερή πτέρυγα (Αννέτα Καββαδία, Εφη Καλαμαρά, Κατερίνα Κνήτου, Πάνος Λάμπρου, Χάρις Ματσούκα, Ανδρέας Ξανθός, Π. Σκουρλέτης, Ευκλ. Τσακαλώτος, Ν. Φίλης). Η ομάδα 6+6 έχει τη ρίζα της στον προσυνεδριακό διάλογο τον Μάρτιο του 2022 (3ο Συνέδριο), όταν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ υπέγραψαν κείμενο με τίτλο «6 + 6 θέσεις για μια νέα αρχή».
Δεν είναι σαφές πόσοι από την εποχή εκείνη παραμένουν κοντά στην ομάδα αλλά ήταν ηχηρά τα ονόματα που είχαν υπογράψει, όπως οι Σωτήρης Αλεξίου, πρώην γραμματέας Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, Νατάσα Θεοδωρακοπούλου, μέλος Προοδευτικής Συμμαχίας και αντιπρόεδρος Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ), Δαν. Κολτσίδα, μέλος ΚΕ-ΚΕΑ και διευθύντρια του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, Γιάννα Πέπε, μέλος ΟΜ Δικηγόρων Αττικής, πρώην γενική γραμματέας πρωθυπουργού, Αντώνης Τζανακόπουλος, συντονιστής ΟΜ Ηνωμένου Βασιλείου, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Η ομάδα 6+6 είχε τονίσει στο κείμενό της ότι στοιχείο της μάχης κατά της στρατηγικής της κυβέρνησης της ΝΔ είναι και η δημιουργία ενός μπλοκ δυνάμεων ανάμεσα στον κόσμο της εργασίας και τα μεσαία στρώματα, μια συμμαχία που ως υλική βάση μπορεί να έχει τη δημιουργία ενός νέου κοινωνικού κράτους, την ενίσχυση των μισθών και την ύπαρξη δίκαιου φορολογικού συστήματος. Παράλληλα, σημειώνοντας ότι η συντροφικότητα κρίνεται στη διαφωνία, ξεκαθάρισαν ότι «η πολιτική διαφωνία και κριτική όσο αυστηρή και αν είναι, παραμένει δικαίωμα κάθε μέλους. Οι προσωπικές επιθέσεις όμως όχι. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, είναι πολύ σημαντικό ότι στο νέο καταστατικό τέτοιες συμπεριφορές θα αποδοκιμάζονται και θα οδηγούν σε κυρώσεις».
Η νέα τάση ΔΕΚΑ
Ξεχωριστή αλλά όχι μεμονωμένη είναι η περίπτωση του εργατολόγου και μέλους της ΠΓ Διονύση Τεμπονέρα, ο οποίος ιδίως μετά την εκλογική ήττα του Ιουνίου 2023 έχει αναπτύξει τη συλλογιστική του για την ανάγκη κοινωνικής γείωσης. Ο Διον. Τεμπονέρας με σαφήνεια διατυπώνει τη θέση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ διέρχεται κρίση πολιτικής ταυτότητας και κρίνει ως κομβικό στοιχείο ότι το κόμμα δεν έχει συνδεθεί με τον μαζικό χώρο και τα κινήματα. Παράλληλα, δεν διστάζει να μιλά για πατρίδα και για αγώνα που πρέπει να είναι εθνικός στη μορφή και κοινωνικός στο περιεχόμενο. Ηταν από εκείνους που υποστήριξαν ότι πρώτα θα έπρεπε να διεξαχθεί συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ για να συζητηθούν τα αίτια της «πτώσης» και να τεθούν τα πολιτικά και κοινωνικά επίδικα και μετά να γίνει εκλογή προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ. Μάλιστα ο Διον. Τεμπονέρας συμμετέχει σε νέα τάση (Δίκτυο Εναλλακτικής Κοινωνικής Αριστεράς), μεταξύ άλλων μαζί με τους Διάνα Βουτυράκου, Φωτεινή Παντιώρα, Θέμη Μουμουλίδη και Χάρη Τσιόκα.
Λευκή επιταγή ή καθαίρεση
Την άποψη ότι η εκλογή Κασσελάκη δεν ισοδυναμεί με λευκή επιταγή εκφράζει και ο βουλευτής Χρήστος Γιαννούλης.
Επίσης, έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες πολλά στελέχη, μεταξύ των οποίων και ο Ευκλ. Τσακαλώτος, κρίνουν ότι με δεδομένο πως ο Στέφ. Κασσελάκης έχει εκλεγεί στο πλαίσιο των καταστατικών κομματικών αρχών, δεν έχει βαρύτητα η προτροπή για καθαίρεση του νέου προέδρου ως μη έχοντος νομιμοποιημένη βάση. Για την άποψη της καθαίρεσης – αποπομπής επιχειρηματολογεί συνεχώς ο Νίκος Κατσαρός, χωρίς να εμφανίζεται υπό τη σκέπη κάποιας τάσης. Πάντως το φετινό καλοκαίρι (Αύγουστος 2023) είχε υπογράψει με άλλα 23 στελέχη κείμενο πρωτοβουλίας για την αναγέννηση του ΣΥΡΙΖΑ (ΠΡΩΤΑ ΣΥΡΙΖΑ) στο οποίο επισημαίνεται ότι η αναγκαία ανασυγκρότηση και αναγέννηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί παρά να στηριχθεί στην επαναφορά των ριζοσπαστικών αριστερών αξιών και ιδεών σε κάθε λειτουργία του κόμματος, στη στρατηγική, στο πρόγραμμα, στην οργάνωσή του. Το υπέγραφαν μεταξύ άλλων σημαντικά στελέχη της λεγόμενης αριστερής πτέρυγας όπως η Δέσποινα Παπαδοπούλου, καθηγήτρια Παντείου, Μάκης Σπαθής, πρώην αντιπρύτανης ΕΜΠ, Μιχάλης Σπουρδαλάκης, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, Κατέ Καζάντη, δημοσιογράφος, κ.ά.
Στον πυκνό χρόνο που κύλησε από το καλοκαίρι υπήρξαν διαφοροποιήσεις στις τακτικές των στελεχών και άλλαξαν οι συμπλεύσεις. Πάντως τις τελευταίες ημέρες η ΠΡΩΤΑ ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να συνοδεύεται από υπογραφές, εξέδωσε κείμενο με πυρά κατά του Στέφ. Κασσελάκη, στο οποίο τον καταγγέλλουν για προγραμματικές και καταστατικές παραβιάσεις. Μάλιστα επισημαίνουν ότι είναι ώρα προσωπικής ευθύνης για τους βουλευτές και ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ που εκλέχτηκαν με το πρόγραμμα του κόμματος και τώρα καλούνται να υπηρετήσουν ένα διαφορετικό σχέδιο…
Οι 10 αποχρώσεις του ΣΥΡΙΖΑ
-Δημήτρης Βίτσας
«Η ανανεωτική και οικολογική ριζοσπαστική Αριστερά μην έχετε καμία αμφιβολία ότι αν καταφέρει να εκλέξει έναν ή μια ευρωβουλευτή μπαίνουμε σε ένα άλλο στάδιο»
-Πάνος Σκουρλέτης
«Πορεία βίαιης μετάλλαξης ιδεολογικοπολιτικής και προγραμματικής του ΣΥΡΙΖΑ προς ένα κεντροδεξιό άνευρο κόμμα». «Θα είμαστε απέναντι»
-Νίκος Φίλης
«Η επιλογή Κασσελάκη είναι επιλογή μετακόμισης του ΣΥΡΙΖΑ από την Αριστερά σε έναν άλλο χώρο. Ο κ. Κασσελάκης δεν πήρε εντολή να διαλύσει τον ΣΥΡΙΖΑ»
-Αριστείδης Μπαλτάς
«Η γραμμή που ηττήθηκε στις εκλογές ήταν η γραμμή για μια άνευ όρων και ορίων διεύρυνση». «Περιμένω και εγώ τη διαγραφή μου»
-Ευκλείδης Τσακαλώτος
«Το ζήτημα είναι αν υπάρχει πια χώρος για τη ριζοσπαστική και ανανεωτική Αριστερά μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ»
-Εφη Αχτσιόγλου
«Η κατάσταση είναι διαλυτική». «Οχι σε λογικές εσωτερικού εχθρού και πρακτικές εκκαθαρίσεων»
-Γιάννης Δραγασάκης
«Αν ο ΣΥΡΙΖΑ αποτύχει να ανταποκριθεί στον ρόλο του, θα πληγεί συνολικά». «Χρειάζεται επειγόντως αλλαγή κλίματος και δημόσιας εικόνας»
-Διονύσης Τεμπονέρας
«Το αποτέλεσμα της προεδρικής κάλπης είναι σεβαστό από όλους, είναι η απόφαση των μελών, αρέσει δεν αρέσει, αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι λευκή επιταγή»
-Ολγα Γεροβασίλη
«Να σταματήσει η υπέρβαση των ορίων στη σφαίρα του δημόσιου λόγου ένθεν κακείθεν και να κυριαρχήσει η αυτοσυγκράτηση». «Επείγει η ανασύνταξη»
-Δώρα Αυγέρη
«Ολοι είναι προς κρίση και προς αξιολόγηση, ο κ. Κασσελάκης όμως αντιμετωπίστηκε, τον ένα μήνα που είναι στη θέση του προέδρου, λες και είναι σε αυτήν τη θέση τα τελευταία οκτώ χρόνια»
