«Εχω φρικάρει» είπε ο νεαρός στην ουρά στο αεροδρόµιο Μπόρισπολ του Κιέβου. Ηµουν απέναντί του, µε ένα τούβλο λεφτά, προσπαθώντας να αγοράσω ένα από τα τελευταία εισιτήρια σε µια πτήση για Κωνσταντινούπολη. Αυτό έγινε πριν από 36 ώρες.
Στις 3 τα ξηµερώµατα της Πέµπτης 24 Φεβρουαρίου Ρώσοι αλεξιπτωτιστές εισέβαλαν σε αυτό το αεροδρόµιο. Οι ευγενικοί νεαροί συνοριοφύλακες που έλεγξαν το εισιτήριό µου µπορεί τώρα να είναι νεκροί ή αιχµάλωτοι πολέµου. Ολοι οι άνθρωποι που συνάντησα στην πενθήµερη επίσκεψή µου στην Ουκρανία –οι πολιτικοί, οι ανθρακωρύχοι, οι εργαζόµενοι στους σιδηροδρόµους, οι ακτιβιστές των ανθρώπινων δικαιωµάτων– αντιµετωπίζουν τον κίνδυνο θανάτου, τραυµατισµού, απαγωγής, βασανιστηρίων και του τραύµατος που ακολουθεί.
Η κήρυξη πολέµου από τον Πούτιν µαγνητοσκοπήθηκε το βράδυ της ∆ευτέρας. Αυτή είναι λοιπόν η ακύρωση διά σεναρίου της κυριαρχίας µιας ολόκληρης χώρας – µιας χώρας 41 εκατοµµυρίων κατοίκων, που δεν είχε καν κινητοποιήσει τον στρατό της ούτε είχε τοποθετήσει ένοπλους φρουρούς στα υπουργεία της. Προειδοποίησε: «Προς οποιονδήποτε θα σκεφτόταν να παρέµβει απέξω: αν το κάνετε, θα αντιµετωπίσετε συνέπειες µεγαλύτερες από όσες έχετε αντιµετωπίσει στην ιστορία. Εχουν ληφθεί όλες οι σχετικές αποφάσεις. Ελπίζω να µε ακούσετε».
Εκ µέρους όλων των ανθρώπων που συνάντησα, πιστεύω ότι οι δηµοκρατικές χώρες της ∆ύσης και τα αριστερά και προοδευτικά κινήµατα στην κοινωνία των πολιτών πρέπει να παρέµβουν – όχι πολεµώντας, αλλά µε τεράστιες κυρώσεις και µε πολιτική και συστηµική αντεπίθεση.
Στα κεντρικά γραφεία της ανεξάρτητης συνδικαλιστικής οµοσπονδίας άκουσα µια συνδικαλίστρια να αναφέρεται στις συνθήκες που επικρατούν στα εδάφη που κατείχαν επί οκτώ χρόνια οι αυτονοµιστές που υποστηρίζονται από τη Ρωσία. Είπε: «Το σωµατείο µας απαγορεύτηκε στις κατεχόµενες περιοχές του Ντονµπάς· τα µέλη µας βασανίστηκαν, απήχθησαν και κάποιοι σκοτώθηκαν. Οι ανθρακωρύχοι που κατέφυγαν σε κοντινές πόλεις στην ουκρανική πλευρά µάς λένε: “Τρέξαµε µία φορά, αυτήν τη φορά θα πολεµήσουµε”».
Θα πολεµήσουν, παρόλο που έχουν απέναντί τους µια ουκρανική κυβέρνηση που έχει εκτελέσει πλήρως τη συνταγή των νεοφιλελεύθερων µεταρρυθµίσεων, εµπνευσµένων από την ΕΕ. Το ίδιο ισχύει και για τους εργαζόµενους στα ανθρώπινα δικαιώµατα, τα κοινωνικά κινήµατα, τους Τάταρους της Κριµαίας, που έχουν ήδη αντιµετωπίσει σοβαρή φυλετική καταπίεση µετά την προσάρτηση της περιοχής από τον Πούτιν.
Το ίδιο ισχύει και για τη νεολαία. Οι περισσότεροι από αυτούς «χέστηκαν» [sic] αν η Ουκρανία είναι εντός ή εκτός ΝΑΤΟ. Αυτό που θέλουν είναι το δικαίωµα να είναι Ευρωπαίοι, να ζουν σε µια κοινωνία όπου µπορείς να διαµαρτυρηθείς, να εκδώσεις µια εφηµερίδα που επιτίθεται στην κυβέρνηση, να οργανώσεις µια ΜΚΟ για να βοηθήσει ανθρώπους που έχουν βασανιστεί, να οργανώσεις µια πανκ συναυλία – χωρίς να µπουν φυλακή για δύο χρόνια.
Καθώς βγαίνουν τα βίντεο θα δείτε πώς µοιάζει ο σύγχρονος πόλεµος. Ή µάλλον θα δείτε σύντοµες τακτικές αναλαµπές: φλεγόµενα τανκς, φλεγόµενα σώµατα, αεροδιάδροµοι µε κρατήρες, νοσοκοµεία σε χάος.Οσον αφορά τη µεγάλη εικόνα, ένας συνταγµατάρχης των ουκρανικών στρατιωτικών πληροφοριών που µας ενηµέρωσε το πρωί της ∆ευτέρας είπε ότι αναµένουν τετραπλή επίθεση κατά του Κιέβου από τον βορρά, του Χάρκοβο από τη Ρωσία, της Μαριούπολης από την κατεχόµενη πλέον δηµοκρατία του Ντόνετσκ και της Οδησσού από την Κριµαία και τη θάλασσα.
Μου είπε ότι ο στρατηγικός κίνδυνος για τον ουκρανικό στρατό είναι ότι, υπερασπιζόµενος τη Μαριούπολη, µπορεί να περικυκλωθεί από ρωσικά στρατεύµατα που επιτίθενται από τα βορειοανατολικά και από την Κριµαία. Εκτιµώ ότι τις επόµενες ηµέρες θα δούµε µια µάχη περικύκλωσης στη νοτιοανατολική Ουκρανία, την πολιορκία του Χάρκοβο και µια αστραπιαία επίθεση νότια από τη Λευκορωσία προς το Κίεβο.
Εξίσου σηµαντικός µε τον συµβατικό πόλεµο είναι και ο ασύµµετρος πόλεµος που θα κάνει ο Πούτιν. Πηγές της βρετανικής κυβέρνησης µας είπαν να περιµένουµε τη δολοφονία και την απαγωγή σηµαινόντων πολιτικών προσωπικοτήτων της Ουκρανίας από τις ρωσικές ειδικές δυνάµεις.
Η δυτική πολιτική ελίτ έχει καταστεί ανίσχυρη εξαιτίας της ανοχής της απέναντι σε µια απάνθρωπη δικτατορία στη Μόσχα, επιτρέποντας σε έναν δεξιό πολιτισµικό πόλεµο να καταστρέψει την ανθεκτικότητα των δηµοκρατιών µας και παίρνοντας τεράστια χρηµατικά ποσά από τους Ρώσους ολιγάρχες.
Αυτό είναι το τέλος της µεταπολεµικής τάξης. Οχι της µεταψυχροπολεµικής τάξης, αλλά της µεταπολεµικής, µετά τον Β΄ Παγκόσµιο Πόλεµο. Ο Πούτιν το διευκρίνισε. Το Μνηµόνιο της Βουδαπέστης του 1994, που εγγυόταν την επιβίωση της Ουκρανίας σε αντάλλαγµα της απόσυρσης των πυρηνικών της όπλων, διαλύθηκε µονοµερώς από το µακάβριο κέρινο έργο στο Κρεµλίνο. Εάν ο πόλεµος στο Ιράκ ήταν παράνοµος σύµφωνα µε το διεθνές δίκαιο, αυτός προχωρά ένα βήµα παραπέρα: είναι ένας πόλεµος για τον τερµατισµό του διεθνούς δικαίου.
Αν πράγµατι είναι έτσι τα πράγµατα, τότε πρόκειται για κοινή επιχείρηση Μόσχας και Πεκίνου. Το όραµα πίσω από αυτήν τη βάρβαρη ενέργεια διατυπώθηκε στο υπόµνηµα Πούτιν – Σι Τζινπίνγκ της 4ης Φεβρουαρίου 2022. Τώρα θα αποφασίζουν εκείνοι τι είναι δηµοκρατικό, τι είναι τα ανθρώπινα δικαιώµατα και ποια είναι η αλήθεια. Θα υπάρχουν πολλαπλοί νεωτερισµοί. Το πλήθος των αυτόνοµων «αλτ-αριστερών» που µας έλεγαν να µην προβάλλουµε την Κίνα ενάντια στα δυτικά πρότυπα ανθρώπινων δικαιωµάτων θα είναι ενθουσιασµένο.
Το ρωσικό οικονοµικό µοντέλο είναι αυτό της άντλησης πλούτου από φυσικούς πόρους, της χρηµατοπιστωτικής κερδοσκοπίας και της διαφθοράς και ως πελατειακό κράτος της Κίνας. Η ∆ύση µπορεί να προκαλέσει µεγάλη ζηµιά, αρκεί να κατανοεί τον στόχο: την αποµάκρυνση του Βλαντίµιρ Πούτιν από την εξουσία είτε µε πραξικόπηµα ελίτ είτε µε µια δηµοκρατική επανάσταση.
Αντιµέτωπος µε κυρώσεις, ο Πούτιν θα µπορούσε να σταµατήσει τις προµήθειες φυσικού αερίου στη Γερµανία και πιθανώς να σταµατήσει τη συµµετοχή της BP στη Rosneft. Εποµένως, είναι λογικό να ρωτήσουµε: Θα µπορούσαµε να βγούµε από αυτό µέσω ενός συµβιβασµού;
Η απάντηση είναι όχι. Ο Πούτιν κήρυξε πόλεµο όχι µόνο στους 41 εκατοµµύρια ανθρώπους της Ουκρανίας, αλλά σε ολόκληρο το σύστηµα νόµων και δοµών στο οποίο ζήσαµε τη ζωή µας.
Το ΝΑΤΟ δεν µπορεί να πάει σε πόλεµο µε τη Ρωσία και δεν πρέπει. Αυτό θα σήµαινε πυρηνική αντιπαράθεση, στην οποία αυτό το µηδενιστικό µάτσο απατεώνων είναι απολύτως έτοιµο να αυτοπυρποληθεί. Ούτε το ΝΑΤΟ έχει τη δύναµη πυρός να διώξει τη Ρωσία από την Ουκρανία. Και µε τον Ερντογάν να διεκδικεί το Αιγαίο, δεν έχει καν τη στρατηγική ενότητα για να το κάνει.
Αλλά οι λαοί της Ευρώπης πρέπει να κινητοποιηθούν, να µεταµορφώσουν τις δικές µας δηµοκρατίες και να υποστηρίξουν τους εργαζόµενους, τη νεολαία και τις µειονότητες της Ουκρανίας.
∆εν πρόκειται να ξοδέψω λόγια για τους απολογητές του Πούτιν που υποστήριξαν τους ισχυρισµούς του δικτάτορα ότι η ουκρανική εθνότητα ήταν ψευδής, ότι το ΝΑΤΟ περικύκλωσε τη Ρωσία, ότι ο ουκρανικός λαός είναι ένα µάτσο ναζί. Αντιµετωπίζουν την καταστροφή της φήµης τους σήµερα – τόσο στην Ελλάδα όσο και στο Ηνωµένο Βασίλειο.
Συµπάσχω µε τους γνήσιους αριστερούς που άκουσαν τον Πούτιν. Μια ολόκληρη γενιά τραυµατίστηκε από τις επιδιώξεις της ∆ύσης σε έναν παράνοµο και δολοφονικό πόλεµο στο Ιράκ, ενώ το ΝΑΤΟ επέβλεπε ένα φιάσκο 20 ετών στο Αφγανιστάν. Κατανοώ γιατί ακούστηκαν οι γελοίοι ισχυρισµοί των απολογητών του Πούτιν.
Αλλά ζητάω από τους αριστερούς να βάλουν τους εαυτούς τους εκεί όπου ήµουν εγώ –ανάµεσα σε συνδικαλιστές, εφέδρους, ακτιβιστές ανθρώπινων δικαιωµάτων στο Κίεβο πριν από 48 ώρες– και να σκεφτούν πώς ακούγεται να τους πεις: «∆εν έχετε σκύλο σε αυτήν τη µάχη», ότι «ο κύριος εχθρός είναι ο πρώην κωµικός Ζελένσκι, όχι ο βασανιστής Βλαντίµιρ Πούτιν».
Η εργατική τάξη της Ουκρανίας θα κάνει τώρα ό,τι έκανε η ελληνική εργατική τάξη το 1940: απρόθυµα και µε λίγη εµπιστοσύνη στην κυβέρνησή τους πολεµούν τον επιτιθέµενο.
Οπως δήλωσαν την Τρίτη οι ακτιβιστές του Sotsialny Rukh, ενός αριστερού κοινωνικού κινήµατος: «Μόνο µια σοσιαλιστική και δηµοκρατική Ουκρανία µπορεί να αντισταθεί στον ολιγαρχικό αυταρχισµό της Ρωσικής Οµοσπονδίας. Η διατήρηση της ανεξαρτησίας της χώρας µας εξαρτάται από την εγκατάλειψη του µοντέλου του ολιγαρχικού καπιταλισµού. Αυτά περιλαµβάνουν την εθνικοποίηση του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος και των στρατηγικών επιχειρήσεων, τη δήµευση των πολυτελειών και την απαγόρευση εκροής κεφαλαίων».
Το διεθνές εργατικό κίνηµα θα πρέπει να τους στηρίξει σε αυτόν τον αγώνα. Και αν είστε πραγµατικά ακόµη φιλοσοφικά αντίθετοι µε το ΝΑΤΟ, δεν έχει σηµασία, γιατί ο ουκρανικός στρατός δεν είναι στο ΝΑΤΟ.
Ολοι µας –από τους Boomers µέχρι τη γενιά Z, από τους συντηρητικούς µέχρι τη ριζοσπαστική Αριστερά–προσπαθήσαµε να κάνουµε το σύστηµα κανόνων µετά το 1945, το διεθνές δίκαιο, τα παγκόσµια ανθρώπινα δικαιώµατα να λειτουργήσουν. Αποτύχαµε.
Το µέλλον δεν θα κριθεί από τα τανκς. Θα αποφασιστεί στο πεδίο της κοινωνικής µάχης, όπως ακριβώς συνέβη στην Ευρώπη µεταξύ 1942 και 1945. Στην πραγµατικότητα ο χρόνος µεταξύ της «νικηφόρας φάσης του blitzkrieg (αστραπιαίου πολέµου)» έως τον απαγχονισµό των δικτατόρων και τη δίωξή τους σε µια δεύτερη Νυρεµβέργη θα είναι πολύ πιο σύντοµος.
Είναι όφελος για τον ρωσικό λαό να ανατραπεί ο Πούτιν. Είναι όφελος για τους λαούς της ΕΕ και των χωρών του ΝΑΤΟ να απαιτήσουν εκδηµοκρατισµό, κοινωνική δικαιοσύνη, κράτος δικαίου και το τέλος της κλεπτοκρατίας.
Ο Πολ Μέισον είναι Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας
Μετάφραση: Αντώνης Ρηγόπουλος
