Ολοι όσοι στα δεκατέσσερά μας συγκλονιστήκαμε από την ακαριαία απόφανση του Ανδρέα Εμπειρίκου «Η ποίησις είναι ανάπτυξι στίλβοντος ποδηλάτου» κι αρχίσαμε σαν παλαβοί να γράφουμε ποιήματα είμαστε πιο υγιείς κι απ’ τα ελάφια. Κάθε φορά που βρισκόμαστε, όπως από την Πέμπτη 19 έως την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου στην Πάτρα και στο Μεσολόγγι, στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης που διοργάνωσε ο Αντώνης Σκιαθάς συνεπικουρούμενος από ένα άξιο χιλίων συγχαρητηρίων επιτελείο, αντιλαμβανόμαστε, ή μάλλον νιώθουμε στο πετσί και στα 30 τρισεκατομμύρια κύτταρά μας, ότι η ποίηση είναι η άρση και, συνάμα, η πραγμάτωση του χρόνου είναι ό,τι κάνει αιώνια τα δευτερόλεπτά μας.
Η ποίηση είναι ρεπεράζ στον χρόνο, περιπλάνηση στο παρελθόν της συγκίνησης, σουλατσάρισμα στο παρόν του έρωτος, άλμα στο μέλλον της αγάπης. Είναι πύκνωση της γλώσσας και κατάφαση στην ευαισθησία.
«Μόνο η ποίηση δεν είναι για πέταμα» διατείνεται ο μέγας Ρομπέρτο Μπολάνιο. «Η ποίηση είναι ένα κεράκι στο δάσος» γλυκολαλούσε ο Αλεν Γκίνσμπεργκ· «οξυγόνο αντιδιαστολής» επέμενε ο Νίκος Καρούζος να μας λέει ότι είναι η ποίηση, ενώ για τον Αντρέ Μπρετόν η ποίηση ήταν το τραγούδι που ξεγελάει τον χρόνο.
Στην Πάτρα ανταμώσαμε ποιητές από τη Ρουμανία, που ήταν η τιμώμενη χώρα του φεστιβάλ, από τη Βουλγαρία, την Τσεχία, τη Μολδαβία, τη Γαλλία, το Γιβραλτάρ, την Ισπανία, τον Καναδά. Απαγγείλαμε σε λύκεια και γυμνάσια, συνομιλήσαμε με τη φρεσκαδούρα της νέας γενιάς, καλέσαμε τα σχολιαρόπαιδα να γράψουν χαϊκού και πράγματι μας πρόσφεραν θαυμάσια ολιγόλεκτα, γραμμένα σε μολύβι και χαρτί.
Στην Πάτρα ανταλλάξαμε ιδέες στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ιταλικά, τα ελληνικά και συνθέσαμε συλλογικά ποιήματα. Απαγγείλαμε σε παλαιά ιστορικά κτίσματα, επισκεφτήκαμε ιερούς χώρους στο Μεσολόγγι, ήπιαμε αδελφωμένοι ρακές και κρασί, κοιταζόμασταν στα μάτια κι απολαμβάναμε το ηδύ αεράκι της αμοιβαιότητας, της συμμετοχής, της σύμπλευσης.
Στην Πάτρα θυμηθήκαμε ότι το να παραμερίζεις τον εγωισμό και τη ματαιοδοξία είναι το πρώτο βήμα προς τη γνήσια, βαθιά ανθρωπινότητα· ότι το να δίνεις το χέρι σου και να κοινωνείς τις λέξεις σου είναι η ισχυρότερη αντίσταση στη βαναυσότητα – «σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια» είχε γράψει ο Εμπειρίκος.
Στην Πάτρα διαπιστώσαμε εκ νέου ότι, όπως ο ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου που μας δώρισε ο Ρέιμοντ Τσάντλερ, έτσι και ο ποιητής είναι ο μοντέρνος ιππότης της μεγαλούπολης, ο κομιστής της καλής αγγελίας, ο δωρητής συναισθήματος και ο διακινητής τρυφερότητας, αυτός που άδολα και δωρεάν καταπιάνεται με το μυστήριο της ύπαρξης και φιλοσοφεί, μέσα από τους στίχους του, για το νόημα της ζωής – «Είμαι ένας ντετέκτιβ του οντολογικού αινίγματος» έλεγε άλλωστε ο Καρούζος.
Στην Πάτρα περιχαρείς αισθανθήκαμε τον διεθνισμό της ποίησης, την υπέρβαση συνόρων και την επιτόπου κατάργηση της μνησικακίας που παράγουν οι παρωχημένες ιδεοληψίες. Ο άλλος μεγάλος, ο Νικόλας Κάλας, χαρακτήριζε εαυτόν Πλακιώτη Μανχατανά κι ας μου επιτραπεί να χαρακτηρίζω εαυτόν Κυψελιώτη Δουβλινέζο και μ’ ένα ποίημα να μεταβαίνω νοερά, αλλά με την ψυχή μου όλη, σ’ ένα λοφτ στη Νέα Υόρκη, σε μια σοφίτα στο Τορόντο, σ’ ένα νάιτ κλαμπ στο Βερολίνο.
Στην Πάτρα είχαμε την ευκαιρία να διαλαλήσουμε ότι το άρωμα των πράσινων μήλων είναι ποίηση, όπως μας λέει η ελληνικής καταγωγής ποιήτρια Eva H.D., τη στιγμή που μετουσιώνει σε ποίηση το τραγάνισμα ενός αχλαδιού από τον Τύρναβο· να διαλαλήσουμε, μαζί με τον Ζαν-Πολ Σαρτρ, ότι ο ποιητής είναι κάποιος που τον εξόρισαν βίαια από την παιδική ηλικία και από τότε άλλο δεν κάνει από το να επιστρέφει σ’ αυτήν, να ξαναγυρίζει στη σκαμπρόζικη αθωότητα του προεφηβικού έρωτα και να την αποκαθιστά, να την αποθεώνει στο σήμερα, στο νυν, στο τώρα.
Στην Πάτρα διδαχτήκαμε από τον Αντώνη Σκιαθά ότι η ευγένεια της φιλοξενίας και η γενναιοψυχία της προσφοράς είναι ποίηση· ότι η ποίηση είναι η ατραπός της συναδέλφωσης, της αλληλεγγύης, της συναλληλίας· ότι το να κερνάς ένα γλυκό του κουταλιού, μια βότκα, λίγες φέτες αυγοτάραχο είναι ποίηση· ότι η ποίηση είναι μια προσευχή μες στο βραχνό κενό των ημερών, ένα νεύμα που απομακρύνει αυτό το κενό, το γεμίζει, το μεταμορφώνει σε κήπο.
Στην Πάτρα αποκτήσαμε ένα πρωτόκολλο ονείρων που μας διαβεβαιώνει ότι, όπως μας πληροφορούν οι πιο προωθημένοι επιστήμονες, το διανοητικό έργο «υποστηρίζουν και άλλοι τρεις τύποι κυττάρων, με σημαντικές ιδιότητες που μέχρι πρόσφατα μας ήταν άγνωστες: τα μικρογλοία, τα αστροκύτταρα και οι ολιγοδενδρίτες». Ναι, στην Πάτρα μάθαμε ότι οι ποιητές είναι τα τρανζιστοράκια της ανθρώπινης σωματοψυχής.
Face Control
Το ποίημά της «Κοκαλόσκυλο»/«Bonedog» ακούγεται στην υπέροχη ταινία του Τσάρλι Κάουφμαν «Σκέφτομαι να βάλω ένα τέλος» και με είχε καθηλώσει, κι επειδή η ζωή είναι ένα άνοιγμα στο αίνιγμα, η μαγεία των συμπτώσεων θέλησε να απαγγείλουμε παρέα στο Πέμπτο Λύκειο Αχαΐας, να συνομιλήσουμε ατελείωτες ώρες για τα πάντα, να σουλατσάρουμε στα περιβόλια τ’ ουρανού, να φάμε τηγανητές πατάτες, να εκμυστηρευτούμε καίριες στιγμές της ζωής μας, να μοιραστούμε τον άρτο και τον οίνο της ευλάβειας που είναι η ποίηση. Η Eva H.D., εμπρηστικό κοκτέιλ από Ιρλανδέζα μητέρα και Ελληνα πατέρα, διαβάζει Σοφοκλή στο πρωτότυπο, μιλάει πέντε γλώσσες, γράφει ποιήματα που προκαλούν εκρήξεις στο κρανίο, λατρεύει τον Σεφέρη και είναι μια λατρευτή λύκαινα του λόγου.
