Ο Πίτερ Τζέιμς μοιράζει τον χρόνο του μεταξύ Νότινγκ Χιλ, Λονδίνου και Σάσεξ σχεδιάζοντας τις επόμενες κινήσεις του αστυνομικού επιθεωρητή Ρόι Γκρέις, του κεντρικού ήρωα της σειράς που τον καταξίωσε παγκοσμίως ως συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων. Το πέμπτο βιβλίο της σειράς με τίτλο «Το τέλος θα έρθει αύριο» που κυκλοφόρησε πρόσφατα στη χώρα μας από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη, (μτφρ. Κ. Καλογρούλης) ξεκινά με την ανάσυρση του πτώματος ενός αγνοούμενου αγοριού από τον βυθό της θάλασσας στην ακτή του Σάσεξ.
Σύντομα η νεκροψία θα αποκαλύψει ότι του λείπουν τα ζωτικά όργανα, ενώ λίγες μέρες μετά ανακαλύπτονται άλλα δύο πτώματα εφήβων. Το νήμα της υπόθεσης σύντομα οδηγεί σε μια συμμορία διακίνησης παιδιών με έδρα την Ανατολική Ευρώπη. «Με γοητεύει το μυαλό των εγκληματιών. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ κάποιου που μπορεί να διαπράξει ένα φρικτό έγκλημα με εσένα ή εμένα; Υπάρχει όντως διαφορά;» λέει ο συγγραφέας στη συνομιλία που είχαμε με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου του.
Η ανθρώπινη φύση είναι προβλέψιμη;
Όχι και το γεγονός ότι οι άνθρωποι είναι τόσο απρόβλεπτοι είναι αυτό που με ενθουσιάζει περισσότερο. Μια από τα αγαπημένες μου ρήσεις λέει: «Ξέρεις πώς μοιάζει ένας δολοφόνος; Θα σου πω. Μοιάζει με εσένα και εμένα». Αυτή είναι η γοητεία και ο κίνδυνος του κόσμου που ζούμε και που μου αρέσει να εξερευνώ.
Για τα βιβλία σας κάνετε πάντα ενδελεχή έρευνα, συνεργάζεστε με την αστυνομία, συνομιλείτε με θύματα και εγκληματίες. Υπάρχει κάποιο περιστατικό που σας συγκλόνισε όλα αυτά τα χρόνια;
Πολλά. Ένα από αυτά ήταν όταν γνώρισα κάποιον μετά την αποφυλάκισή του ο οποίος είχε σκοτώσει τον πατέρα του, τη θετή μητέρα του, τον αδελφό του και τον σκύλο τους, για λόγους κληρονομιάς. Το μετάνιωσε; Μου είπε ότι μετάνιωσε που πέρασε 23 χρόνια στη φυλακή. «Δεν είχα δικαίωμα να κάνω αυτό που έκανα. Αλλά είμαι αυτό που είμαι, δεν είμαι καθόλου καλός τύπος» είπε.
Εδώ και δεκαετίες συμμετέχετε σε περιπολίες της αστυνομίας. Τι μάθατε για τους ανθρώπους από αυτήν την εμπειρία;
Ο Έντγκαρ Χούβερ είχε πει ότι η θεραπεία για τους εγκληματίες δεν είναι η ηλεκτρική καρέκλα αλλά το παιδικό καρεκλάκι. Αυτό που έμαθα πάνω από όλα είναι η επίδραση του καλού ή του κακού γονέα. Το 99% των κρατουμένων στο Ηνωμένο Βασίλειο, και στοιχηματίζω στις περισσότερες χώρες του κόσμου, προέρχεται είτε από ένα μη λειτουργικό σπίτι είτε από αλκοολικούς ή βίαιους γονείς. Όταν δεν υπάρχει πρότυπο δεν υπάρχει ηθική πυξίδα.
Πώς σας αντιμετωπίζουν οι κρατούμενοι στις φυλακές που επισκέπτεστε;
Πολλοί πιστεύουν ότι έχουν μια ιστορία να πουν και –φυσικά– το κάνουν. Έτσι, διαπιστώνω γενικά ότι ενδιαφέρονται να μιλήσουν με έναν συγγραφέα. Δεν ξεκινάω ποτέ την κουβέντα ρωτώντας τους τι έχουν κάνει, αλλά σπάω τον πάγο ζητώντας να μάθω πόση ποινή ακόμη έχουν να εκτίσουν. Αυτό δημιουργεί σχεδόν πάντα μια καλή σχέση και σύντομα ξεκινούν να μου ανοίγονται.
Έχετε πιάσει τον εαυτό σας να σκέφτεται σαν εγκληματίας;
Ω ναι, συχνά. Γράφω τα μυθιστορήματά μου πάντα από τρεις οπτικές γωνίες: της αστυνομίας, του θύματος και του δράστη. Μου είναι σημαντικό να κατανοήσω τη νοοτροπία όλων των χαρακτήρων μου και, έχοντας γνωρίσει πάρα πολλούς εγκληματίες όλης της κλίμακας έχω να διαλέξω από μια τεράστια δεξαμενή. Λατρεύω να δημιουργώ «κακούς».
Ισχύει ότι κάποτε επισκεφτήκατε ένα γραφείο τελετών και ζητήσατε να σας κλείσουν σε ένα φέρετρο;
Ναι, για το «Κάτω από το χώμα», στο οποίο ο Μάικλ Χάρισον μένει εγκλωβισμένος σε ένα φέρετρο, σε ένα απομακρυσμένο δάσος, έπειτα από μια αποτυχημένη φάρσα. Έπρεπε να βιώσω την αίσθηση, παρόλο που είμαι κλειστοφοβικός. Ζήτησα να κλείσουν και να κλειδώσουν το καπάκι για 30 λεπτά. Ήταν τα χειρότερα 30 λεπτά της ζωής μου. Αυτή η εμπειρία όμως βοήθησε πάρα πολύ να αποκτήσω την αίσθηση πανικού που ένιωθε ο Μάικλ.
Είναι αλήθεια ότι ξεκινήσατε να γράφετε το πρώτο σας βιβλίο αφού διαβάσατε ένα άρθρο σχετικά με την έλλειψη κατασκοπικών θρίλερ μετά τον θάνατο του Ίαν Φλέμινγκ;
Όντως έτσι συνέβη. Ένα άρθρο στους «Times» το 1976 αναφερόταν στην έλλειψη κατασκοπικών θρίλερ που σημειώθηκε μετά τον θάνατο του Ίαν Φλέμινγκ. Κάπως έτσι, σκέφτηκα να γράψω εγώ ένα. Το αποτέλεσμα ήταν το «Dead letter drop» που κυκλοφόρησε το 1981, το «Atom bomb angel» το 1982 και το «Billionaire» το 1983. Κανένα από αυτά δεν το λες αξέχαστο βιβλίο.
Πόσο σας έχει επηρεάσει το έργο του Γκράχαμ Γκριν -ειδικά το «Brighton rock»;
Το διάβασα όταν ήμουν 14 ετών και άλλαξε εντελώς τη ζωή μου. Είναι το βιβλίο που με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι ήθελα να γίνω συγγραφέας. Το ότι η σειρά βιβλίων με ήρωα τον Ρόι Γκρέις διαδραματίζεται στο Μπράιτον οφείλεται σε αυτό.
Οι περιπέτειες ήρωά σας έχουν μεταφραστεί σε 38 γλώσσες και έχουν πουλήσει πάνω από 21 εκατομμύρια αντίτυπα. Τι πιστεύετε ότι τον κάνει τόσο δημοφιλή;
Νομίζω ότι πάνω απ’ όλα είναι η ζεστασιά και η ανθρωπιά του. Δεν νοιάζεται μόνο για τα αγαπημένα πρόσωπα των θυμάτων δολοφονίας, αλλά και με πάθος για τα ίδια τα θύματα. Είναι ένας απόλυτα αξιοπρεπής άνθρωπος σε έναν σκοτεινό, σκληρό και αιχμηρό κόσμο. Λέω συχνά, μόνο για πλάκα, ότι αν είχε δολοφονηθεί ένα μέλος της οικογένειάς μου, θα ήθελα να αναλάβει την υπόθεση ο Ρόι Γκρέις.
Αν ήταν πραγματικό πρόσωπο, θα μπορούσατε να είστε φίλοι;
Στην πραγματικότητα ήταν κουμπάρος στον γάμο μου με τη Λάρα το 2015. Όχι ο ίδιος ο Ρόι, αλλά ο πρώην ντετέκτιβ Ντέιβιντ Γκέιλορ, στον οποίο έχει βασιστεί ο ήρωας. Στα 25 χρόνια που γνωριζόμαστε τον θεωρώ ένας από τους πιο στενούς μου φίλους και δουλεύουμε μαζί σε κάθε βιβλίο. Ο Ντέιβ με βοηθά να αποδώσω την αυθεντικότητα που θεωρώ τόσο σημαντική στα βιβλία μου.
Όταν βλέπετε τον ήρωά σας στο τηλεοπτικό σίριαλ «Grace» τι σκέφτεστε;
Ο ηθοποιός Τζον Σιμ μοιάζει τόσο πολύ με τον Ρόι Γκρέις της φαντασίας μου – είναι απίθανο. Και πλέον στο μυαλό μου είναι απολύτως ταυτισμένος με τον φανταστικό μου Ρόι. Είναι πολύ χρήσιμο καθώς γράφω το νέο βιβλίο μου να έχω ένα πραγματικό μοντέλο. Συναντήθηκα με τον Τζον, ξέρω πώς περπατάει, μιλάει, χαμογελάει, τρώει, πίνει. Είναι υπέροχο.
Τι σας έχουν προσφέρει στη συγγραφή οι εμπειρίες σας από την περίοδο που εργαστήκατε στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση;
Τα χρόνια που εργάστηκα ως σεναριογράφος σειρών και ταινιών με βοήθησαν πάρα πολύ με τα μυθιστορήματά μου. Στο σενάριο υπάρχουν τρεις αόρατες λέξεις στο μυαλό του συγγραφέα: «Τι συμβαίνει μετά;». Το μεγαλύτερο μάθημα που πήρα είναι να εναλλάσσω σκηνές για να επιτύχω τον σωστό ρυθμό. Μου αρέσει να χρησιμοποιώ αυτή την κινηματογραφική τεχνική, όπου δείχνω διάφορους χαρακτήρες και αναμειγνύω τις ιστορίες τους. Πάντα μου άρεσε να διαβάζω μυθιστορήματα που είναι γραμμένα με αυτόν τον τρόπο.
Μια και μιλάμε για σινεμά, ισχύει ότι είχατε δουλέψει κάποια στιγμή στο σπίτι του Όρσον Γουέλς;
Την εποχή που ήμουν στη σχολή κινηματογράφου, έπρεπε παράλληλα να δουλεύω. Είδα μια διαφήμιση, «Ζητείται καθαριστής, αιτήσεις στην κυρία Γουέλς». Με προσέλαβε δοκιμαστικά για έναν μήνα. Ιδέα δεν είχα ότι ήταν παντρεμένη με τον σπουδαίο άντρα. Τη δεύτερη μέρα ενώ καθάριζα γονατισμένος το χολ πέρασε ο Όρσον Γουέλς. Είπε «Καλημέρα», με προσπέρασε και εξαφανίστηκε στον επάνω όροφο. Υπήρχαν ένα εκατομμύριο ερωτήσεις που θα ήθελα να του κάνω, αλλά η γλώσσα μου είχε δεθεί κόμπος. Την επόμενη μέρα πήγε στην Αμερική και δεν τον ξαναείδα ποτέ.
Info
Το μυθιστόρημα «Το τέλος θα έρθει αύριο» του Πίτερ Τζέιμς κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Χάρτινη Πόλη, σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Καλογρούλη.
