Σύμβολο του αντισυμβατικού τρόπου ζωής στην ΕΣΣΔ, αλλά και διαπρύσιος υμνητής του καθεστώτος
Ο Ρώσος ποιητής Γεβγκένι Γεφτουσένκο έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 84 ετών στις ΗΠΑ, ανακοίνωσε η χήρα του Μαρία Ναβικόβα στο ρωσικό πρακτορείο ΡΙΑ Νόβαστι.
«Απεβίωσε προ ολίγων λεπτών, περιστοιχισμένος από τους δικούς του ανθρώπους, ειρηνικά», δήλωσε η Ναβικόβα από τις ΗΠΑ.
Ο Γεφτουσένκο υπήρξε το σύμβολο του αντισυμβατικού τρόπου ζωής στην ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια της σύντομης περιόδου της “απόψυξης” που ακολούθησε μετά την απόφαση του τότε ηγέτη Νικήτα Χρουτσόφ να προωθήσει την αποσταλινοποίηση του καθεστώτος, στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Μολαταύτα, ο ίδιος ο Γεφτουσένκο κατόπιν μετετράπη σε έναν διαπρύσιο υμνητή του καθεστώτος και προνομιούχο καλλιτέχνη της ΕΣΣΔ, έως τα χρόνια της πτώσης της.
Γεννημένος στις 18 Ιουλίου του 1933 στο Ιρκούτσκ, στη Σιβηρία, ο Γεφτουσένκο εξέδωσε τα πρώτα του ποιήματα σε ηλικία 20 ετών. Ύστερα από μερικά χρόνια περιπετειώδους ζωής, κατά την οποία υπήρξε χορευτής, γεωλόγος και κυνηγός αρκούδων, έμελλε να γνωρίσει μεγάλη δημοτικότητα εντός της ΕΣΣΔ, καθώς η ελευθεροστομία του και η αντισυμβατικότητά του διέγραφαν μία ρήξη με τους έως τότε αποδεκτούς κανόνες της σοβιετικής λογοτεχνίας επί Στάλιν.
Σπούδασε στο Ινστιτούτο Φιλολογίας Γκόρκυ της Μόσχας, το οποίο όμως εγκατέλειψε πρόωρα. Το 1952 δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή και έγινε μέλος της Ένωσης Σοβιετικών Συγγραφέων. Ένα από τα πρώτα ποιήματά του, το Κάτι μου συμβαίνει, έγινε δημοφιλές τραγούδι. Το 1955 έγραψε ένα ποίημα στο οποίο χαρακτηρίζει τα σοβιετικά σύνορα σαν εμπόδιο στην ζωή του. Ήταν μια από τις αφορμές για τις οποίες εκδιώχθηκε το 1957 από το Φιλολογικό Ινστιτούτο και του απαγορεύτηκαν τα ταξίδια. Αλλά απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα και οι κρίσεις επιφανών ποιητών, Ρώσων και ξένων ήταν πολύ ευνοϊκές.
Το 1961 έγραψε το πλέον γνωστό ποίημά του, το Μπάμπι Γιαρ. Αναφέρεται στη σφαγή των Εβραίων από τους Ναζί τον Σεπτέμβριο του 1941, αλλά ο Γεφτουσένκο καταγγέλλει ταυτόχρονα και την παραποίηση του γεγονότος από σοβιετικής πλευράς καθώς και τον έντονο αντισημιτισμό της Σοβιετικής Ένωσης. Την ίδια χρονιά έγραψε και τους Κληρονόμους του Στάλιν, όπου αναφέρει ότι ο σταλινισμός επιβίωσε του Στάλιν και κάνει έκκληση να μην επιστρέψει.
Παρά τις κριτικές του κατά του σοβιετικού καθεστώτος, τη διαμαρτυρία του για τη δίκη του Γιόζεφ Μπρόντσκι και την καταδίκη εκ μέρους του της εισβολής του Συμφώνου της Βαρσοβίας στην Τσεχοσλοβακία το 1968, θεωρήθηκε από πολλούς αντιφρονούντες ως ανειλικρινής και κρατικοδίαιτος.
Μετά την πτώση του Κομμουνισμού στη Σοβιετική Ένωση ο Γεφτουσένκο (μέλος ήδη του Κοινοβουλίου από το 1989) υποστήριξε τον Γκορμπατσόφ και στη συνέχεια τον Γιέλτσιν, τον οποίον όμως αποκήρυξε όταν ο τελευταίος έστειλε τανκς στην Τσετσενία.
Την τελευταία 20ετία, ο Γεφτουσένκο ζούσε στις ΗΠΑ και δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Τάλσα, στην Οκλαχόμα.