Τέλη δικτατορίας – αρχές δημοκρατίας (το πιθανότερο), παρακολούθησα καθηλωμένος το φιλμ «I compagni» με τον Μαστρογιάννι. Όταν η ραγκάτσα τον ρωτά «γιατί;» είναι επαναστάτης, τής απαντά:
-Per egoismo!
«Από εγωισμό», έγραφε ο υπότιτλος. Αισθάνθηκα υπερηφάνεια και συγκίνηση. Μετά τόσες δεκαετίες, τόσες πολιτικές αναποδιές, τόσους «ιστορικούς συμβιβασμούς», κάποιες μικρές νίκες και απόλυτες συντριβές, τόσα ανεκπλήρωτα και απωθημένα, θα ξανάβλεπα τους κλασικούς «Συντρόφους» με την ίδια συγκίνηση.
Την ίδια συγκίνηση που νοιώθω σήμερα και για όσους επιμένουν να διασώσουν -μέσα σε σωρούς ερειπίων- λίγη από την αξιοπρέπεια των καταδυναστευμένων κι ανήμπορων, θυσιάζοντας την άλλοτε άκαμπτη περηφάνια τους. Και τσαλακώνοντας λιγάκι τον ατελέσφορο επαναστατικό εγωισμό τους.
* Το κειμενάκι δεν αποτελεί κριτική στον μέγιστο σκηνοθέτη Μάριο Μονιτσέλι, που η λαϊκότητα του δεν μείωσε ούτε στο ελάχιστο τη μεγάλη Τέχνη του.
Αυτοκριτική μάλλον αποτελεί· και απαλή κριτική σε όσους και σήμερα, υπερηφάνως, απαντούν: Per egoismo!
Α.Ψ.