Είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές και ερωτεύσιμες φωνές. Αδύνατο να μην την αναγνωρίσεις. Η Πέμη Ζούνη είναι μια ηθοποιός με ιδιαίτερα αυστηρό κριτήριο στις επιλογές της και για αυτό ό, τι κάνει συνοδεύεται από επιτυχία. Με αφορμή την παράσταση «Στου Μποχώρη» για τη Μικρασιατική Καταστροφή μιλήσαμε για το πώς η ζωή μέσα από αντιφάσεις και μνήμες καταφέρνει να επιβιώσει για να μας θυμίζει πως η ιστορία επαναλαμβάνεται όσο εμείς αρνιόμαστε να την παραδεχτούμε. Είναι η τέχνη απειλή για την εξουσία και γιατί το σύστημα το συμφέρει να μη μιλάει κανείς; Η Πέμη Ζούνη σε μια συνέντευξη εφ όλης της ύλης.
Πρεμιέρα αύριο Παρασκευή 1 Ιουλίου για την παράσταση «Στου Μποχώρη» σε σκηνοθεσία Βάνας Πεφάνη και κείμενο Μηνά Βιντιάδη. Πείτε μας δυο λόγια.
Είναι μια ιστορία που αφορά την καταστροφή της Σμύρνης μέσα από πραγματικές μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν όλη τη φρίκη του πολέμου. Μια τρυφερή και βαθιά ανθρώπινη ιστορία που περιγράφει τις αγωνίες των προσφύγων που ήρθαν στο λιμάνι του Πειραιά και θέλησαν να ζήσουν… και τα κατάφεραν. Αυτό που με κέρδισε στο έργο από την πρώτη στιγμή είναι οι αντιφάσεις που συνθέτουν την ανθρώπινη ύπαρξη. Από την μια ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες που σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν και την πιο νοσηρή φαντασία κι από την άλλη νιώθουμε όλη την τρυφερότητα και τη γλύκα της δίψας για ζωή. Ξέρετε θεωρούμε δεδομένα πολλά πράγματα στη ζωή μας και τέτοιες καταστάσεις μας κάνουν να αναθεωρούμε. Οι άνθρωποι του τότε συνδέονται μαζί μας, είμαστε από κοινού ένα μείγμα ιστορίας που νομίζω είναι σπάνιας ευαισθησίας. Εμένα τουλάχιστον ακόμα και τώρα, μετά από τόσες πρόβες, αρχίζει και με χτυπάει πισώπλατα αυτή η αλήθεια, προσπαθώ να αντισταθώ στη συγκίνηση και είναι δύσκολο.
Στην παράσταση κάνετε την Ρηνιώ, μια Μικρασιάτισσα τραγουδίστρια που μέσα από τις δικές της μνήμες ζωντανεύει η ιστορία.
Μέσα από τα μάτια της Ρηνιώς ξετυλίγεται η ιστορία, μια καταγραφή που δεν περιορίζεται μόνο στα γεγονότα, αλλά έρχεται μέσα από τους χαρακτήρες του έργου και αποκτά θεατρικό σώμα. Η Ρηνιώ κατηφορίζοντας προς το μαγαζί της θυμάται όλα όσα έχουν συμβεί. Από το πώς έχασε την μητέρα και τον άντρα της στην Καταστροφή, πώς έφυγε από την Σμύρνη, πώς με λιγοστά χρήματα έστησε ο πατέρας της ο Αναστάσης ένα ταβερνάκι με μουσική στον Πειραιά, γιατί το ονόμασε «στου Μποχώρη», η σχέση με τον παιδικό της φίλο Φώτη, οι γεύσεις και η κουζίνα, το ρεμπέτικο κι ο αγώνας των άξιων μουσικών να το καθιερώσουν παρά τον πόλεμο και την περιφρόνηση στην Αθήνα και τον Πειραιά. Υπήρξαν αυτοί οι άνθρωποι και τώρα εμείς έχουμε ευθύνη να πούμε την ιστορία τους.
Υπάρχει σύνδεση με το ομώνυμο παραδοσιακό σμυρναίικο τραγούδι;
Ναι, φυσικά και υπάρχει. Τα πάντα είναι αληθινά σε αυτή την παράσταση. Γι αυτό σας λέω πως πολλές φορές η συγκίνηση όλων μας ήταν τέτοια που αναγκαζόμασταν να διακόψουμε για λίγο την πρόβα και να αποφορτιστούμε. Εδώ να σας πω πως όλοι μας έχουμε ρίζα από μια γιαγιά, από έναν παππού, που ήταν τότε στη Σμύρνη. Αυτό είναι κάτι που το ανακαλύψαμε στην πορεία. Και η Βάνα, κι ο Κώστας Αρζόγλου, και ο Βασίλης κι εγώ έχουμε μνήμες μέσα από τις διηγήσεις των παππούδων μας. Κατά μία τραγική σύμπτωση όλα αυτά γίνονται επίκαιρα τώρα που ο πόλεμος έχει έρθει στη γειτονιά μας και έχουμε την Ρωσία και την Ουκρανία και χιλιάδες πρόσφυγες που χάνουν τα σπίτια και τις ζωές τους. Ένα σκληρό γκρον πλαν που έρχεται να μας θυμίσει πόσο κοντά μας βρίσκεται κάθε φορά η απώλεια.
Γιατί δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας και επαναλαμβάνεται η ιστορία;
Φαίνεται πως υπάρχει στη φύση του ανθρώπου η απληστία και δεν μπορεί να ξεριζωθεί. Δεν μας φτάνει ότι έχουμε θέλουμε και των άλλων. Είναι η εξουσία που τυφλώνει τους ανθρώπους και κάνουν τους πολέμους και για αυτό η τέχνη χρειάζεται περισσότερο από ποτέ. Η τέχνη λειαίνει, ανακουφίζει, παρηγορεί τον άνθρωπο και συνάμα τον κρατά σε εγρήγορση. Με την τέχνη ο άνθρωπος ξορκίζει το κακό και ποιο μεγαλύτερο κακό από τον πόλεμο. Η τέχνη είναι βαθιά αντιπολεμική, η τέχνη είναι πάντα στο πλευρό του ανθρώπου.
Τον τελευταίο καιρό όμως η τέχνη και οι άνθρωποι της στοχοποιήθηκαν από την πολιτεία.
Μα είπαμε την τέχνη δεν την θέλει η εξουσία. Της χαλάει τα σχέδια. Η εξουσία θέλει υποταγή και έλεγχο και η τέχνη αφυπνίζει τους ανθρώπους. Δείτε τι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο, όχι μόνο στα δικά μας. Δεν συμφέρει το ξύπνιο μυαλό, δεν συμφέρει η ευαισθητοποίηση, δεν συμφέρει η κοινωνική συνείδηση. Για αυτό χτυπούν αλύπητα και την παιδεία και τον πολιτισμό. Δεν είναι αφημένα στην τύχη τους αυτά τα πράγματα. Όποιος αντιστέκεται στην εξουσία το σύστημα τον θεωρεί επικίνδυνο. Ποιος θέλει ελεύθερους σκεπτόμενους ανθρώπους;
Πείτε μου για το metoo.
Οποιαδήποτε εκδήλωση, κατάθεση, μαρτυρία αποθαρρύνει τους επίδοξους καταχραστές της εξουσίας να ικανοποιηθούν είναι σωστή και καλοδεχούμενη. Η δικαιοσύνη έχει τον λόγο και είμαστε εδώ να στηρίξουμε τα θύματα. Αρκεί όμως να μην ξεφουσκώσει, να μην μείνει μόνο στον καλλιτεχνικό χώρο επειδή είναι περισσότερο ελκυστικός και αναγνωρίσιμος. Να ανοίξουν τα στόματα και σε άλλους χώρους και να υπάρξει ξεκαθάρισμα. Πρέπει να προχωρήσει ο κόσμος μπροστά.
Λέτε να προχωρήσει ο κόσμος μπροστά τη στιγμή που στην Αμερική ψηφίστηκε νόμος για την απαγόρευση τον αμβλώσεων;
Τι ήταν αυτό πάλι; Είναι δυνατόν; Οπισθοδρόμηση ενός βασικού αδιαπραγμάτευτου δικαιώματος. Δεν μπορώ να το χωνέψω αυτό το πράγμα, δεν έχω σχόλιο με ξεπερνάει. Είναι φοβερό πως τόσα εκατομμύρια Αμερικάνοι το υπερψήφισαν. Όταν ψηφίζεται και ενθαρρύνεται από τους μισούς αμερικανούς τρελαίνεσαι. Είναι μια κατάφορη απεχθής οπισθοχώρηση σε όλα τα βασικά δικαιώματα. Είναι του ιδίου του κόσμου οπισθοχώρηση γιατί δυστυχώς βλέπουμε μια επικίνδυνη στροφή προς την άκρα δεξιά και τον συντηρητισμό. Δεν πρέπει όλο αυτό να το αφήσουμε να περάσει.
Αυτό το καλοκαίρι θα σας δούμε και στον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου μελοποιημένος από τον Μίκη Θεοδωράκη.
Έχουμε στις 29 Ιουλίου στο Θέατρο Ρεματιάς στο Χαλάνδρι αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη όπου μαζί με τον κιθαριστή Ιάκωβο Κολανιάν θα παρουσιάσουμε τη διασκευή του «Επιτάφιου». Πρόκειται για τη θεατρική ερμηνεία των οκτώ ποιημάτων που μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης. Την έχω αγαπήσει αυτή τη δουλειά και είμαι χαρούμενη που θα πάει κι από Σεπτέμβρη σε κλειστούς χώρους.
Επιστροφή όμως και στην τηλεόραση με νέα σειρά που έχει τον τίτλο «Έρωτας Φυγάς».
Επίσης, είμαι πολύ ενθουσιασμένη για αυτή την δουλειά και κυρίως γιατί την σκηνοθεσία έχει αναλάβει ο Βασίλης Τσελεμέγκος που είχαμε συνεργαστεί και στην «Επιφάνεια» και σε πολλά επεισόδια από το «Κλείσε τα μάτια». Είναι ένας σκηνοθέτης που εκτιμώ πολύ και πραγματικά υπάρχει μια δυνατή παραγωγή που πιστεύω θα την αγκαλιάσουν οι τηλεθεατές.
Κλείνοντας πείτε μου κάτι όμορφο που θέλετε να έρθει.
Κάτι στα αλήθεια όμορφο; Ένα ταξίδι σε όλο τον κόσμο. Να ταξιδέψω, να αποδράσω. Ένα ταξίδι σε άγνωστους τόπους, στην τέχνη, ένα ταξίδι μέσα μου. Νομίζω πως αυτό θα με έκανε χαρούμενη.