Θεωρητικά θα έλεγε κανείς πως η µετάφραση και η επιµέλεια βιβλίων είναι από τις δουλειές που επηρεάστηκαν συγκριτικά λιγότερο από την πρωτόγνωρη συνθήκη που δηµιουργήθηκε µε τα µέτρα διαχείρισης της υγειονοµικής κρίσης.
Πράγµατι πρόκειται για εργασία που γίνεται από το σπίτι και έτσι το κέλυφος της καθηµερινότητας µπόρεσε να διατηρηθεί περίπου όπως πριν από την έκρηξη της πανδηµίας. Oµως µαζί µε την ξαφνική συνειδητοποίηση ότι οι συνθήκες δουλειάς ενός µεταφραστή ή επιµελητή κειµένων περιγράφονται στην κοινή αντίληψη ως «καραντίνα» πάνω κάτω, ήρθε και µια δεύτερη: ότι το κέλυφος δεν αρκεί.
Χρειάζεται να υπάρχουν θεµελιώδεις βιοτικές προϋποθέσεις για να είναι αποδοτική και απολαυστική η µεταφραστική διαδικασία, όπως ισχύει άλλωστε για όλες τις δουλειές. Το αίσθηµα της ασφάλειας για την προσωπική ζωή και τη ζωή των αγαπηµένων προσώπων, η εµπιστοσύνη, η γόνιµη αλληλεπίδραση κατά τις συζητήσεις, η ζωντάνια της αδιαµεσολάβητης επικοινωνίας αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία και απαραίτητη ανατροφοδότησή της, όσο µοναχική κι αν φαίνεται µε την πρώτη µατιά. Από την άλλη οι έκτακτες συνθήκες και το σοκ της συλλογικής αβεβαιότητας, οι φρικτές ειδήσεις για όσα διαδραµατίζονταν στην Ιταλία και στα άλλα επίκεντρα της πανδηµίας, ο χοντροκοµµένος κυνισµός των πολιτικών ηγεσιών και ο θυµός που προκαλεί µαζί µε την ανησυχία για τους οικείους και για τα κοντινά πρόσωπα, ο εγκλεισµός, όλα αυτά σκοτείνιασαν την καθηµερινότητα καθιστώντας επίπονη την προσπάθεια για αυτοσυγκέντρωση και νηφαλιότητα που απαιτεί η µετάφραση.
Τώρα βρισκόµαστε σε ένα µεσοδιάστηµα. Τείνουµε να συνηθίσουµε τις µικροαλλαγές στη ρουτίνα και την οργάνωσή της, τον πολύ περισσότερο χρόνο και τη σκέψη που χρειάζεται πια να αφιερώνουµε σε πράγµατα τα οποία πριν γίνονταν αυτόµατα, όπως η επίσκεψη στο σουπερµάρκετ, µια βόλτα, η καθαριότητα, ο χαιρετισµός και η συνάντηση µε κάποιον φίλο, η συνύπαρξη στον ίδιο χώρο. Είναι νωρίς, πιστεύω, για να αποτιµήσουµε το βάθος και το εύρος των επιπτώσεων που θα έχει αυτή η παρατεταµένη περίοδος της υγειονοµικής κρίσης συνολικά στην ελληνική κοινωνία. Πάντως οι πρώτες ειδήσεις για την κατάσταση στον χώρο του βιβλίου δεν φαίνονται ενθαρρυντικές: το πάγωµα των προγραµµατισµένων εκδόσεων και ο σηµαντικός περιορισµός των πωλήσεων σε συνδυασµό µε τις χρόνιες και δοµικές δυσκολίες του κλάδου, όπως η εργασιακή και η οικονοµική επισφάλεια ή η απουσία συγκροτηµένης και συνεπούς δηµόσιας πολιτικής, δεν αφήνουν περιθώρια για ιδιαίτερη αισιοδοξία.
Η Πελαγία Μαρκέτου είναι επιμελήτρια και μεταφράστρια
