Αντιρρήσεις για την καθολικότητα της εφαρμογής της ψήφου μέσω επιστολής και για τους εντός της ελληνικής επικράτειας εκλογείς προβάλλει η Χαριλάου Τρικούπη, που επί της Αρχής συμφωνεί με το νομοσχέδιο της ΝΔ για την επιστολική ψήφο. Κρίνει ότι πρέπει να υπάρχουν κριτήρια που να αφορούν ευάλωτους ή αντικειμενική αδυναμία για αυτοπρόσωπη παρουσία σε εκλογικά κέντρα.
Ετσι, το βράδυ της Παρασκευής (19.1.2024), το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ κατέθεσε τροπολογία στην οποία ορίζεται ότι η δυνατότητα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο χορηγείται μόνο ως διευκόλυνση στους εκτός Επικρατείας εκλογείς λόγω της απόστασής τους από τον τόπο που ψηφίζουν, καθώς και σε όσους εντός Επικρατείας εκλογείς κωλύονται να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με φυσική παρουσία για λόγους ηλικίας, αναπηρίας, υγείας, σπουδών ή εργασίας σε τόπο διαφορετικό από εκείνον όπου ψηφίζουν.
Διαβάστε επίσης: Επιστολική ψήφος: «Πέρασε» από την Επιτροπή της Βουλής το νομοσχέδιο
Η τροπολογία που κατέθεσαν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Παναγιώτης Δουδωνής, Ευαγγελία Λιακούλη , Μιλένα Αποστολάκη, Νάντια Γιαννακοπούλου, Πάρις Κουκουλόπουλος, και Παύλος Χρηστίδης, αναφέρει τα εξής:
«Άρθρο 1
Στο άρθρο 6 του σχεδίου νόμου:
Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 μετά τη λέξη «υπάγονται» οι λέξεις «οι εκλογείς οι οποίοι επιλέγουν την επιστολική ψήφο ως μέσο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος» αντικαθίστανται από τις λέξεις «οι εκτός Επικρατείας εκλογείς και όσοι εντός Επικρατείας εκλογείς εμπίπτουν σε μία από τις κατηγορίες της παρ. 2 του άρθρου 8» και το άρθρο αυτό διαμορφώνεται ως εξής:
Άρθρο 6
Πεδίο εφαρμογής – Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 1 ν. 4648/2019
1. Στις διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου για την δυνατότητα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο υπάγονται οι εκτός Επικρατείας εκλογείς και όσοι εντός Επικρατείας εκλογείς εμπίπτουν σε μία από τις κατηγορίες της παρ. 2 του άρθρου 8. Το παρόν Κεφάλαιο ισχύει αποκλειστικά για τις εκλογές για την ανάδειξη εκπροσώπων της χώρας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύμφωνα με τον ν. 4255/2014 (Α’ 11), καθώς και για τη διεξαγωγή εθνικού δημοψηφίσματος, σύμφωνα με τον ν. 4024/2011 (Α’ 220).
2. Η παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 4648/2019 (Α’ 205), περί του πεδίου εφαρμογής του νόμου αυτού, τροποποιείται ως προς το πεδίο εφαρμογής του ν. 4648/2019 ο οποίος εφαρμόζεται μόνο κατά τις βουλευτικές εκλογές και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Εκλογείς οι οποίοι κατά την ημέρα των βουλευτικών εκλογών βρίσκονται εκτός της επικράτειας, μπορούν να ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος και με την επιφύλαξη του άρθρου 2».
3. Σε περίπτωση διενέργειας την ίδια μέρα βουλευτικών εκλογών και ευρωεκλογών ή βουλευτικών εκλογών και εθνικού δημοψηφίσματος δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου αλλά οι διατάξεις του ν. 4648/2019, περί διευκόλυνσης άσκησης του εκλογικού δικαιώματος εκλογέων που βρίσκονται εκτός ελληνικής επικράτειας και τροποποίησης της εκλογικής διαδικασίας.
Άρθρο 2
Στο άρθρο 8 του σχεδίου νόμου:
Στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 οι λέξεις «Η εγγραφή, μεταβολή και διαγραφή από αυτούς γίνεται οποτεδήποτε με αίτηση του ενδιαφερομένου σύμφωνα με τη διαδικασία του παρόντος» αντικαθίστανται από τις λέξεις «Η εγγραφή εκλογέων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου, η μεταβολή και διαγραφή από αυτούς γίνεται οποτεδήποτε με αίτηση του ενδιαφερομένου σύμφωνα με τη διαδικασία του παρόντος. Η Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών καταρτίζει και τηρεί τους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου».
Μετά την παράγραφο 1 προστίθενται παράγραφοι 2, 3 και 4 ως εξής:
«2. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή εντός Επικρατείας εκλογέων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου είναι οι εκλογείς αυτοί να κωλύονται να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με φυσική παρουσία επειδή:
(α) έχουν συμπληρώσει το 70ο έτος της ηλικίας τους κατά την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών, ή
(β) δεν μπορούν να προσέλθουν στο εκλογικό κέντρο του εκλογικού διαμερίσματος στο οποίο ανήκουν λόγω αναπηρίας ή για άλλους λόγους υγείας,
(γ) εργάζονται σε δήμο, διαφορετικό από εκείνον στους εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι, ή εργάζονται κατά την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών
(δ) σπουδάζουν σε δήμο διαφορετικό από εκείνον, στους εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
Η αποδοχή ή απόρριψη της αίτησης άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο όσων εντός Επικρατείας εκλογέων εμπίπτουν σε μία από τις κατηγορίες της παραγράφου αυτής γίνονται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών.
3. Ενστάσεις κατά της απόφασης της παραγράφου 2 υποβάλλονται εντός δέκα (10) ημερών από τη γνωστοποίηση στον αιτούντα της απόρριψης της αίτησής του ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου της περιφέρειας στον εκλογικό κατάλογο της οποίας είναι εγγεγραμμένος ο ενιστάμενος. Ο Πρόεδρος του αρμόδιου δικαστηρίου, αφού λάβει τις ανωτέρω ενστάσεις, ορίζει με πράξη του, το ταχύτερο, την ημέρα και ώρα εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων από το αρμόδιο δικαστήριο. Ειδικά για ενστάσεις που υποβάλλονται έως είκοσι δύο (22( ημέρες πριν την ημερομηνία των εκλογών, αυτές εκδικάζονται την επόμενη της υποβολής τους. Η απόφαση του δικαστηρίου είναι οριστική και δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο μέσο, αποστέλλεται δε στη Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών, η οποία επιφέρει τις σχετικές μεταβολές.
4. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συγκροτείται Ειδική Διακομματική Επιτροπή, στην οποία μετέχουν ο παραπάνω Υπουργός ή ο οριζόμενος από αυτόν, ως Πρόεδρος, και ένας εκπρόσωπος κάθε κόμματος ή συνασπισμού που εκπροσωπείται στη Βουλή. Όλα τα μέλη ορίζονται με τους αναπληρωτές τους. Εισηγητής ορίζεται εκπρόσωπος της Ανεξάρτητης Αρχής του Συνηγόρου του Πολίτη, χωρίς δικαίωμα ψήφου. Έργο της Επιτροπής, η οποία έχει αποφασιστική αρμοδιότητα, είναι η εξέταση ενστάσεων εντός Επικρατείας εκλογέων επί απορριπτικών αποφάσεων εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου, για τις οποίες δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία της παραγράφου 3, ο έλεγχος συγκεκριμένων αιτήσεων κατόπιν αιτήματος μέλους ή μελών της Επιτροπής, καθώς και ο δειγματοληπτικός έλεγχος των αιτήσεων που έγιναν αποδεκτές κατά την παράγραφο 2. Αν ένα ή περισσότερα κόμματα ή συνδυασμοί κομμάτων δεν υποδείξουν εκπρόσωπο εντός δύο (2) ημερών από τη λήψη του ερωτήματος, η Επιτροπή συγκροτείται νομίμως χωρίς τη συμμετοχή τους.»
Οι παράγραφοι 2 και 3 αλλάζουν αρίθμηση σε 5 και 6 αντίστοιχα.
Η παράγραφος 4 αλλάζει αρίθμηση σε 7 και αντικαθίσταται ως εξής:
«7. Οι αιτήσεις εγγραφής εκτός Επικρατείας εκλογέων και οι αιτήσεις μεταβολής και ακύρωσης εντός και εκτός Επικρατείας εκλογέων γίνονται αμέσως οριστικές. Οι αιτήσεις εγγραφής εντός Επικρατείας εκλογέων οριστικοποιούνται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 8.»
Οι παράγραφοι 5 έως 9 αλλάζουν αρίθμηση σε 8 έως 12 αντίστοιχα.
Στη νέα παράγραφο 10 μετά τη λέξη «οποίος» οι λέξεις «έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να διευκολυνθεί στην άσκηση του εκλογικού του δικαιώματος με επιστολική ψήφο» αντικαθίστανται από τις λέξεις «έχει εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου».
Το άρθρο 8 διαμορφώνεται ως εξής:
Άρθρο 8
Ειδική εφαρμογή εγγραφής εκλογέων που επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με επιστολική ψήφο
1. Το Υπουργείο Εσωτερικών δημιουργεί ηλεκτρονική εφαρμογή, προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr) για την εγγραφή, τη μεταβολή στοιχείων και τη διαγραφή από τον ειδικό εκλογικό κατάλογο εκλογέων επιστολικής ψήφου. Οι εκλογείς που επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με επιστολική ψήφο εγγράφονται με δική τους μέριμνα στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του άρθρου 7. Η εγγραφή εκλογέων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου, η μεταβολή και διαγραφή από αυτούς γίνεται οποτεδήποτε με αίτηση του ενδιαφερομένου σύμφωνα με τη διαδικασία του παρόντος. Η Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών καταρτίζει και τηρεί τους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου.
2. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εγγραφή εντός Επικρατείας εκλογέων στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου είναι οι εκλογείς αυτοί να κωλύονται να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με φυσική παρουσία επειδή:
(α) έχουν συμπληρώσει το 70ο έτος της ηλικίας τους κατά την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών, ή
(β) δεν μπορούν να προσέλθουν στο εκλογικό κέντρο του εκλογικού διαμερίσματος στο οποίο ανήκουν λόγω αναπηρίας ή για άλλους λόγους υγείας,
(γ) εργάζονται σε δήμο, διαφορετικό από εκείνον στους εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι, ή εργάζονται κατά την ημέρα διεξαγωγής των εκλογών
(δ) σπουδάζουν σε δήμο διαφορετικό από εκείνον, στους εκλογικούς καταλόγους του οποίου είναι εγγεγραμμένοι.
Η αποδοχή ή απόρριψη της αίτησης άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με επιστολική ψήφο όσων εντός Επικρατείας εκλογέων εμπίπτουν σε μία από τις κατηγορίες της παραγράφου αυτής γίνονται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών.
3. Ενστάσεις κατά της απόφασης της παραγράφου 2 υποβάλλονται εντός δέκα (10) ημερών από τη γνωστοποίηση στον αιτούντα της απόρριψης της αίτησής του ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου της περιφέρειας στον εκλογικό κατάλογο της οποίας είναι εγγεγραμμένος ο ενιστάμενος. Ο Πρόεδρος του αρμόδιου δικαστηρίου, αφού λάβει τις ανωτέρω ενστάσεις, ορίζει με πράξη του, το ταχύτερο, την ημέρα και ώρα εκδίκασης των σχετικών υποθέσεων από το αρμόδιο δικαστήριο. Ειδικά για ενστάσεις που υποβάλλονται έως είκοσι δύο (22( ημέρες πριν την ημερομηνία των εκλογών, αυτές εκδικάζονται την επόμενη της υποβολής τους. Η απόφαση του δικαστηρίου είναι οριστική και δεν υπόκειται σε κανένα ένδικο μέσο, αποστέλλεται δε στη Διεύθυνση Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών, η οποία επιφέρει τις σχετικές μεταβολές.
4. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συγκροτείται Ειδική Διακομματική Επιτροπή, στην οποία μετέχουν ο παραπάνω Υπουργός ή ο οριζόμενος από αυτόν, ως Πρόεδρος, και ένας εκπρόσωπος κάθε κόμματος ή συνασπισμού που εκπροσωπείται στη Βουλή. Όλα τα μέλη ορίζονται με τους αναπληρωτές τους. Εισηγητής ορίζεται εκπρόσωπος της Ανεξάρτητης Αρχής του Συνηγόρου του Πολίτη, χωρίς δικαίωμα ψήφου. Έργο της Επιτροπής, η οποία έχει αποφασιστική αρμοδιότητα, είναι η εξέταση ενστάσεων εντός Επικρατείας εκλογέων επί απορριπτικών αποφάσεων εγγραφής στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου, για τις οποίες δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία της παραγράφου 3, ο έλεγχος συγκεκριμένων αιτήσεων κατόπιν αιτήματος μέλους ή μελών της Επιτροπής, καθώς και ο δειγματοληπτικός έλεγχος των αιτήσεων που έγιναν αποδεκτές κατά την παράγραφο 2. Αν ένα ή περισσότερα κόμματα ή συνδυασμοί κομμάτων δεν υποδείξουν εκπρόσωπο εντός δύο (2) ημερών από τη λήψη του ερωτήματος, η Επιτροπή συγκροτείται νομίμως χωρίς τη συμμετοχή τους.
5. Η διαδικασία πρόσβασης στην ειδική εφαρμογή λαμβάνει μέριμνα για την ταυτοποίηση του εκλογέα και την αποτροπή κακόβουλης χρήσης αυτής. Κατά την αίτηση του εκλογέα, ο αριθμός κινητού τηλεφώνου και η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του αντλούνται από το Εθνικό Μητρώο Πολιτών, εφόσον είναι διαθέσιμα, και επιβεβαιώνονται από τον ίδιο, άλλως δηλώνονται υποχρεωτικά από τον ίδιο, και η εγκυρότητά τους επιβεβαιώνεται με κωδικό μιας χρήσης (One Time Password). Για την ταυτοποίηση του εκλογέα γίνεται χρήση των προσωπικών κωδικών – διαπιστευτηρίων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Ψηφιακής Διακυβέρνησης (Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ) του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (taxisnet). Εναλλακτικά, ο εκλογέας μπορεί να πιστοποιηθεί στην εφαρμογή κάνοντας χρήση συνδυασμού των στοιχείων του διαβατηρίου του και του δελτίου αστυνομικής ταυτότητας. Για την πιστοποίηση αυτή γίνεται χρήση των απαραίτητων διαδικτυακών υπηρεσιών μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γ.Γ.Π.Σ.Ψ.Δ, σύμφωνα με το άρθρο 47 του ν. 4623/2019 (Α’ 134), περί δεδομένων του δημοσίου τομέα, και το άρθρο 84 του ν. 4727/2020 (Α’ 184), περί διαλειτουργικότητας των φορέων του δημοσίου τομέα.
6. Οι εκλογείς δύνανται να υποβάλουν τις αιτήσεις της παρ. 1 και μέσω Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (Κ.Ε.Π.), καθώς και των ελληνικών διπλωματικών αρχών στο εξωτερικό.
7. Οι αιτήσεις εγγραφής εκτός Επικρατείας εκλογέων και οι αιτήσεις μεταβολής και ακύρωσης εντός και εκτός Επικρατείας εκλογέων γίνονται αμέσως οριστικές. Οι αιτήσεις εγγραφής εντός Επικρατείας εκλογέων οριστικοποιούνται με απόφαση της Διεύθυνσης Εκλογών του Υπουργείου Εσωτερικών σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 8.
8. Οι εκλογείς οφείλουν να επικαιροποιούν τα στοιχεία της διεύθυνσής τους ή της επικοινωνίας τους αμέσως μόλις αυτά μεταβληθούν. Ειδικά για τη μεταβολή του αριθμού κινητού τηλεφώνου ή της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, γίνεται εκ νέου επιβεβαίωση του αριθμού ή της διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με κωδικό μιας χρήσης.
9. Η υποβολή αίτησης, η ακύρωση ή η τροποποίησή της επιτρέπονται έως και σαράντα (40) ημέρες πριν από τη διενέργεια των εκλογών.
10. Με την επιφύλαξη των παρ. 4 έως 6 του άρθρου 21 του παρόντος, εκλογέας ο οποίος έχει εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων επιστολικής ψήφου δεν μπορεί να ψηφίσει με οποιονδήποτε τρόπο σε κανέναν εκλογικό τμήμα. Ομοίως, διαγράφεται από τις καταστάσεις των παρ. 2 και 7 του άρθρου 27 του π.δ. 26/2012 (Α’ 57), περί κατάρτισης ειδικών εκλογικών καταλόγων. Η παράβαση του πρώτου εδαφίου επισύρει τις κυρώσεις της παρ. 2 του άρθρου 113 του π.δ. 26/2012.
11. Όποιος χωρίς δικαίωμα αποκτά πρόσβαση στην ειδική εφαρμογή για την ταυτοποίηση εκλογέα με σκοπό την κακόβουλη χρήση αυτής τιμωρείται με φυλάκιση δύο (2) ετών τουλάχιστον και χρηματική ποινή από δέκα χιλιάδες (10.000) έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ.
12. Για την ομαλή λειτουργία της ηλεκτρονικής εφαρμογής της παρ. 1 του παρόντος και το κόστος συντήρησης αυτής εφαρμόζεται αναλόγως το άρθρο 130 του π.δ. 26/2012 (Α’ 57), περί προμήθειας εκλογικών ειδών.
Άρθρο 3
Στην αρχή της παραγράφου 1 του άρθρου 9 του σχεδίου νόμου προστίθενται οι λέξεις «Με την επιφύλαξη των παρ. 2 και 7 του άρθρου 8,» και το άρθρο αυτό διαμορφώνεται ως εξής:
Άρθρο 9
Ενσωμάτωση αιτήσεων και λοιπών μεταβολών στους εκλογικούς καταλόγους
1. Με την επιφύλαξη των παρ. 2 και 7 του άρθρου 8, οι βασικοί εκλογικοί κατάλογοι ενημερώνονται με βάση τις αιτήσεις των εκλογέων που επιθυμούν να ψηφίσουν με επιστολική ψήφο. Η οριστικοποίηση, οι μεταβολές και οι ακυρώσεις των αιτήσεων καταχωρίζονται άμεσα.
2. Με μέριμνα του Υπουργείου Εσωτερικών τίθεται ή αφαιρείται αναλόγως στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους ειδική σήμανση σε όσους εκλογείς έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του άρθρου 7.
3. Το Υπουργείο Εσωτερικών επικαιροποιεί αμελλητί τους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου με βάσει τις μεταβολές που επέρχονται στους εκλογείς στους βασικούς εκλογικούς καταλόγους».
