Οι μεγάλες προσδοκίες ψαλιδίστηκαν στην κάλπη καθώς όσοι δεν ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ δεν πήραν τον δρόμο για τη Χαριλάου Τρικούπη
Γλυκόπικρη γεύση άφησε στη Χαριλάου Τρικούπη η εκλογική επίδοση του ΠΑΣΟΚ. Τα στελέχη της αναζητούν στις κάλπες τις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει η ηγεσία υπό τον Νίκο Ανδρουλάκη κατά την προεκλογική περίοδο για θεαματική άνοδο, ισχυρό διψήφιο ποσοστό και ευθεία διεκδίκηση πρωτεύοντος ρόλου στην αντιπολίτευση και τις βρίσκουν ψαλιδισμένες. Το ΠΑΣΟΚ είναι στην όχθη των πολιτικών δυνάμεων που αύξησαν την εκλογική δύναμή τους, όμως όχι σε βαθμό τέτοιο που να επιτρέπει πανηγυρισμούς. Υπάρχουν δεδομένα που οδηγούν σε προβληματισμό, αν και το ΠΑΣΟΚ αύξησε τα ποσοστά του στην πρώτη κάλπη (11,46% από 8,1% το 2019) και κατά τι στη δεύτερη του Ιουνίου (11,84%), με παράλληλη πτώση των ψήφων, που συνδέεται με την αποχή αλλά και με εγγενείς αδυναμίες, σύμφωνα με ειδικούς αναλυτές.
Εξανεμίζεται η όποια δυναμική και μόνο από το ότι δεν καρπώθηκε παρά ελάχιστα (μόλις 3,5%) από τη δραματική πτώση του ΣΥΡΙΖΑ (από 31,53% το 2019 σε 20,07% τον Μάιο και 17,83% τον Ιούνιο). Μιλώντας στο Documento ο ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ Μιχάλης Σπουρδαλάκης τοποθετεί ένα πλαίσιο με ιδιαίτερη σημασία για την εικόνα των αποτελεσμάτων: «Στα στοιχεία της αυτοτοποθέτησης στον ιδεολογικοπολιτικό άξονα μόνο το 4% των ψηφοφόρων του εκλαμβάνει το ΠΑΣΟΚ ως Αριστερά (στην πλειονότητα λένε για κέντρο, κεντροαριστερά, Δεξιά, κεντροδεξιά και ό,τι άλλο). Αντιθέτως, παρά τις τελευταίες επιλογές και τη ρητορική του, ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στη συνείδηση των ψηφοφόρων του και για τον κόσμο στη δημόσια σφαίρα ως Αριστερά» εξηγεί και συμπληρώνει: «Ο κορμός του ΠΑΣΟΚ από τη μεγάλη κρίση του 2010 και μετά με τη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ θεωρεί ότι το ΠΑΣΟΚ παραβίασε την καταστατική αρχή του που είναι ο αντιδεξιός προσανατολισμός. Ετσι οι ψηφοφόροι του συντάχτηκαν με τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν υπάρχει μετακίνηση του κόσμου αυτού προς τα εκεί από όπου έφυγε».
Το εγκατέλειψαν οριστικά
Κατά την άποψη του Μιχ. Σπουρδαλάκη αυτοί οι ψηφοφόροι δεν θα επανέλθουν στο ΠΑΣΟΚ. Θεωρούν ότι η δυναμική του είναι μικρή και δεν έχει προοπτική επειδή το ΠΑΣΟΚ έχει εγγραφεί πολιτικά ως ένας από τους εκπροσώπους του παλιού δικομματισμού. Ο κ. Σπουρδαλάκης κρίνει ότι «απέναντι σε μια αποφασιστική και ακραία κυβέρνηση ΝΔ με στοιχεία alt-right δεν μπορεί να απαντήσει μια διαχειριστική λογική, έντιμη μεν αλλά όχι δυναμική». Για να προσθέσει: «Κι αυτό δεν αλλάζει είτε με δύο κόμματα στην κεντροαριστερά είτε με ένα, εκτός αν το ΠΑΣΟΚ θυμηθεί τα νιάτα του πολιτικά, που δεν φαίνεται, ή αν ο ΣΥΡΙΖΑ –που μπορεί να το κάνει– το αποφασίσει».
Πάντως την ίδια ώρα δεν λείπει η αισιοδοξία σε στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη που βλέπουν στην αύξηση των εκλογικών ποσοστών το πρώτο βήμα προς τον στόχο να αποτελέσει το ΠΑΣΟΚ την κύρια αξιόπιστη αντιπολίτευση και να διεκδικήσει μελλοντικά κυβερνητικό ρόλο.
Οι νέοι και ο Ανδρουλάκης
Ο Τάσος Βασιλείου, υπεύθυνος στρατηγικής και επικοινωνίας της εταιρείας πολιτικών ερευνών Prorata, εξηγεί στο Documento ότι το ΠΑΣΟΚ αισιοδοξεί επειδή βλέπει ότι αυξάνει τις δυνάμεις του, παρότι για πρώτη φορά από το 2012 σε σχέση με προηγούμενη αναμέτρηση έπεσε σε απόλυτο αριθμό ψήφων στην κάλπη του Ιουνίου, κάτι που συνδέεται όμως κυρίως με την αποχή. Θεωρεί ότι η παρουσία του Ν. Ανδρουλάκη θα κριθεί εν ευθέτω χρόνω, καθώς μέχρι τώρα δεν ήταν βουλευτής και θα βρεθεί ως νέο πρόσωπο στη Βουλή στον ρόλο του επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ.
Πάντως ο Τ. Βασιλείου τονίζει ότι υπάρχει μια κομβική θετική αλλαγή στην κατανομή του εκλογικού ποσοστού του ΠΑΣΟΚ. Υπάρχει κανονικότητα, καθώς, όπως εξηγεί, σύμφωνα με τα exit polls δεν υπάρχουν πια μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των 17-34 ετών και των μεγαλύτερων ηλικιών (άνω των 65), όπως συνέβαινε σε παλαιότερες εποχές. Είναι αξιοσημείωτο ότι το ΠΑΣΟΚ κατέγραφε γύρω στο 5% στους νέους το 2019 και τώρα ξεπερνά το 10,3%. Κατά την άποψη του Τ. Βασιλείου, «αποτελεί αισιόδοξη μεταστροφή η εκλογική ενίσχυση στις νέες ηλικίες, μια και δείχνει ότι το ΠΑΣΟΚ μιλά ξανά στους νέους».
Εντοπίζει πάντως ότι αν και μεγάλο μέρος ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται έτοιμο να επιστρέψει, η πρόκληση παραμένει ανοιχτή για τη Χαριλάου Τρικούπη. Επιμένει ότι το πιο ουσιαστικό στοιχείο είναι ο τρόπος που θα πολιτευτεί το ΠΑΣΟΚ από εδώ και πέρα, η ποιότητα της κοινοβουλευτικής δράσης του ώστε να εκπέμψει το σήμα ότι είναι εδώ απέναντι στη ΝΔ. Το δεύτερο στοίχημα του ΠΑΣΟΚ, κατά τον Τ. Βασιλείου, είναι να βρει τον τρόπο να κάνει πλειοψηφικές τις ιδέες της σοσιαλδημοκρατίας. Οπως σημειώνει, αυτό είναι κρίσιμο καθώς οι κάλπες έδειξαν ότι πρωτίστως ήταν νίκη της ΝΔ και μετά ήττα του ΣΥΡΙΖΑ και τα κόμματα της κεντροαριστεράς καλούνται να το δουν αυτό.
Αχίλλειος πτέρνα τα αστικά κέντρα
Το ΠΑΣΟΚ ούτε στη δεύτερη κάλπη του Ιουνίου κατάφερε να αναστρέψει την εικόνα «χαμηλής πτήσης» στα αστικά κέντρα του αττικού λεκανοπεδίου και της Θεσσαλονίκης. Αν και κατέγραψε υψηλά ποσοστά στην Κρήτη, όπου έχει ιστορικούς δεσμούς, δεν κατέγραψε μεγάλη δυναμική ούτε σε πάλαι ποτέ «πράσινα» κάστρα, όπως η Αχαΐα, η Ηλεία και η Αιτωλοακαρνανία, αν και πήγε καλύτερα. Μάλιστα σε λαϊκές γειτονιές, όπως στο Πέραμα και στη Δραπετσώνα/ Κερατσίνι, οι επιδόσεις του ήταν πολύ χαμηλότερες από το πανελλαδικό ποσοστό, σε αντίθεση με το ΚΚΕ που βρέθηκε να αυξάνει τις δυνάμεις του.