Σε μια συγκλονιστική αποκάλυψη για τις έρευνες του ανακριτή Θανάση Μαρνέρη σχετικά με την πολύνεκρη τραγωδία στο Μάτι και τα εμπόδια που συνάντησε κατά την ανακριτική διαδικασία από αξιωματικούς της πυροσβεστικής προχωρά σήμερα το Documento.
Πρόκειται για σύμβαση-φωτιά, η οποία υπογράφηκε τον Μάιο του 2020 μεταξύ της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και ιδιωτικής εταιρείας σχετικά με τη συντήρηση των ψηφιακών καταγραφικών φωνής του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ).
Δηλαδή το καταγραφικό μηχάνημα του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολιτικής Προστασίας (ΚΕΠΠ) στο οποίο έχουν καταγραφεί κρίσιμες συνομιλίες αξιωματικών της πυροσβεστικής για τη διαχείριση της κρίσης το βράδυ της 23ης Ιουλίου 2018 και το οποίο δεν είχε αποσταλεί προς τον ανακριτή Μαρνέρη. Σύμφωνα με το παράρτημα της επίμαχης σύμβασης, η εταιρεία θα μπορεί να πραγματοποιεί μεταξύ άλλων «αλλαγές στο υλικό του συστήματος» καθώς επίσης «αλλαγή – προσθαφαίρεση των καταγραφόμενων τηλεφώνων».
Με λίγα λόγια, με τη σύμβαση αυτή επιτρέπεται πλέον παρέμβαση στο καταγεγραμμένο υλικό του συστήματος, όπως κατήγγειλε ενώπιον του ανακριτή Θ. Μαρνέρη με υπόμνημά της η συγγενής θυμάτων της τραγωδίας στο Μάτι Βαρβάρα Βουκάκη-Φύτρου. Κάτι που εγείρει πολλά ερωτήματα σε ό,τι αφορά όχι μόνο την έρευνα για το Μάτι αλλά και οποιαδήποτε άλλη έρευνα της Δικαιοσύνης στο μέλλον σχετικά με πιθανές ευθύνες αξιωματικών της πυροσβεστικής. Δηλαδή από εδώ και στο εξής θα μπορούν να παρεμβαίνουν στο καταγραφικό και να αλλάζουν ώρες και ημερομηνίες σε μια προσπάθεια συγκάλυψης ευθυνών.
Τα εμπόδια στην ανάκριση και η περίφημη σύμβαση
Τον Μάιο του 2020 ο τότε διοικητής του ΕΣΚΕ του Πυροσβεστικού Σώματος, υποστράτηγος Σπύρος Πέτρου, υπέγραψε σύμβαση με την εταιρεία Genex Hellas ΕΠΕ. Ηταν η περίοδος που ο ανακριτής Θ. Μαρνέρης ερευνούσε διεξοδικά τους λόγους που οδήγησαν στον θάνατο 102 ανθρώπους το βράδυ της 23ης Ιουλίου 2018. Ο ανακριτής αντιμετώπιζε συνεχώς εμπόδια από τους αξιωματικούς της πυροσβεστικής σε ό,τι αφορά την έρευνά του, όπως θα δούμε στη συνέχεια.
Η σύμβαση αφορούσε την «ετήσια συντήρηση των ψηφιακών καταγραφικών φωνής του ΕΣΚΕ» το οποίο δημιουργήθηκε με υπουργική απόφαση του 2014. Με λίγα λόγια, η εταιρεία αναλάμβανε να παράσχει «υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης» και να μεριμνά για «την επίλυση προβλημάτων που τυχόν παρουσιαστούν στη λειτουργία του ψηφιακού συστήματος καταγραφής κλήσεων» όπως αναφέρεται στη σχετική σύμβαση η οποία έχει αναρτηθεί και στη Διαύγεια.
Οι ακριβείς «παρεχόμενες υπηρεσίες» περιγράφονταν με λεπτομέρεια στο παράρτημα 1 της επίμαχης σύμβασης. Ωστόσο τα όσα αναφέρονται εγείρουν πολλά ερωτήματα. Συγκεκριμένα οι εργασίες αφορούσαν μεταξύ άλλων «αλλαγή προσθαφαίρεση των καταγραφόμενων τηλεφώνων», «αλλαγή στο υλικό του συστήματος (π.χ. προσθήκη σκληρών δίσκων)» κ.λπ. Με απλά λόγια, με τη σύμβαση παρέχεται η δυνατότητα παρέμβασης στο καταγεγραμμένο υλικό του συστήματος. Σε οποιαδήποτε δηλαδή δικαστική ή εσωτερική έρευνα της πυροσβεστικής που αφορά τις καταγεγραμμένες κλήσεις και συνομιλίες του ΕΣΚΕ ανοίγεται παράθυρο παρέμβασης στο υλικό.
«Μπορούν να αφαιρούν ό,τι δεν τους συμφέρει»
Η σύμβαση προκάλεσε την οργή της κ. Βουκάκη-Φύτρου. Η γυναίκα έχασε τον σύζυγο και τα δύο παιδιά της στη φονική πυρκαγιά στο Μάτι. Σε υπόμνημα που κατέθεσε τον Νοέμβριο του 2020 ενώπιον του ανακριτή Μαρνέρη μέσω του δικηγόρου της Βασίλη Καπερνάρου η κ. Φύτρου αναφέρθηκε στην επίμαχη σύμβαση με διόλου κολακευτικά για την πυροσβεστική λόγια.
Όπως ανέφερε, οι συγκεκριμένοι όροι της σύμβασης «καταργούν κάθε έννοια δικαίου και ηθικής, καθώς αποτελούν εργαλείο έκνομων ενεργειών, διά της εξαφάνισης αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τα ερευνώμενα συγκεκριμένα εγκλήματα». Η χήρα Φύτρου διατύπωνε σοβαρά ερωτήματα, αν όχι πεποίθηση, ότι η σύμβαση αυτή ίσως να συνδέεται με «πιθανή εξαφάνιση στοιχείων».
«Πλέον είναι προφανές ότι υπό τους ανωτέρω όρους υπεγράφη η αφαίρεση/αλλαγή των καταγεγραμμένων τηλεφώνων και η αλλαγή των σκληρών δίσκων αποθήκευσης υλικού. Δηλαδή, υπέγραψαν την εξαφάνιση των στοιχείων απόδειξης των εγκληματικών τους ενεργειών εκείνης της ημέρας» υπογράμμιζε στο υπόμνημά της.
Το Documento επικοινώνησε με τον δικηγόρο της κ. Φύτρου Β. Καπερνάρο και του έθεσε το ερώτημα κατά πόσο οι συγκεκριμένοι όροι της σύμβασης που αποκαλύπτει σήμερα το Documento δίνουν τη δυνατότητα για τυχόν παρεμβάσεις σε αποδεικτικό υλικό. Η απάντηση του Β. Καπερνάρου ήταν σαφής: «Ναι, το κάνουν επίτηδες για να μπορούν να αφαιρούν ό,τι δεν τους συμφέρει σε παρόμοιες περιπτώσεις».
Ερωτηθείς κατά πόσο η σύμβαση αυτή επηρεάζει και την τρέχουσα έρευνα για το Μάτι, ο γνωστός δικηγόρος απάντησε: «Ναι, την επηρεάζει, αν κρίνω από τις προσπάθειες που έχουν γίνει ώστε να κρύψουν μηχανήματα και κρυπτογραφικά».
«Την υπέγραψα χωρίς να την έχω διαβάσει ολόκληρη»
Τον Ιούνιο του 2020 ο τότε επικεφαλής του ΕΣΚΕ Σπ. Πέτρου πέρασε το κατώφλι του ανακριτή Θ. Μαρνέρη. Ο πρώην διοικητής της πυροσβεστικής στην Ερμούπολη Σύρου ανέλαβε τα ηνία του ΕΣΚΕ τον Φεβρουάριο του 2020. Ο Μαρνέρης ρωτά τον υποστράτηγο Πέτρου, που σήμερα είναι διοικητής πυροσβεστικής ακαδημίας, για την επίμαχη σύμβαση του ΕΣΚΕ με την Genex Hellas ΕΠΕ την οποία υπέγραψε ο ίδιος. Ο Σπ. Πέτρου απαντά θετικά αλλά με μία… λεπτομέρεια. Δεν γνώριζε, όπως είπε, το περιεχόμενο της σύμβασης. Υπέγραψε δηλαδή χωρίς να τη διαβάσει ολόκληρη.
Ανακριτής: Γνωρίζετε το περιεχόμενο της σύμβασης;
Αξιωματικός ΠΥ: Οχι εξ ολοκλήρου. Νόμιζα ότι ήταν μέσα στα καθήκοντά μου να την υπογράψω».
Οι… εντυπωσιακές απαντήσεις του ανώτατου αξιωματικού της πυροσβεστικής συνεχίστηκαν. Ο ανακριτής ρωτά για τους όρους που αναφέρονται στο παράρτημα της σύμβασης. Δεν λαμβάνει όμως καμία ουσιαστική απάντηση, παρά μόνο ότι ο αξιωματικός δεν θυμάται. Ο ανακριτής Θ. Μαρνέρης επιμένει. Ωστόσο ο αξιωματικός επαναλαμβάνει την ίδια μονότονη απάντηση: «Δεν θυμάμαι».
Ανακριτής: Στο παράρτημα 1 της σύμβασης με τον φερόμενο τίτλο «Οι εργασίες αυτές αφορούν» στην παράγραφο 2 αναφέρεται η δυνατότητα «αλλαγής/προσθαφαίρεσης των καταγραφόμενων τηλεφώνων». Γνωρίζετε τα αναφερόμενα στο παράρτημα 1 που φέρεται ότι το έχετε υπογράψει εσείς;
Αξιωματικός ΠΥ: Προφανώς το έχω διαβάσει, αλλά δεν το θυμάμαι.
Ανακριτής: Επίσης στο ίδιο παράρτημα, παράγραφος 3, αναφέρονται εργασίες που αφορούν την αλλαγή στο υλικό του συστήματος όπως είναι και οι προσθήκες σκληρών δίσκων. Το έχετε διαβάσει αυτό;
Αξιωματικός ΠΥ: Δεν το θυμάμαι. Ανακριτής: Στην παράγραφο 5 αναφέρεται ότι μπορούν οι ως άνω υπηρεσίες υποστήριξης να προβαίνουν στην εγκατάσταση του προγράμματος απόμακρου ελέγχου και ακρόασης του συστήματος. Το έχετε διαβάσει αυτό;
Αξιωματικός ΠΥ: Δεν το θυμάμαι.
Ανακριτής προς αξιωματικό: «Εγώ είμαι το ένταλμα»
Οσα εκτυλίχτηκαν γύρω από το καταγραφικό του ΕΣΚΕ κατά τη διάρκεια της δικαστικής έρευνας αναδίδουν έντονη οσμή συγκάλυψης από την πλευρά της πυροσβεστικής. Τον Ιούνιο του 2020 ο ανακριτής Θ. Μαρνέρης ενημερώνεται για την ύπαρξη δεύτερου καταγραφικού, το οποίο για κάποιον λόγο δεν είχε παραδοθεί στη Δικαιοσύνη από την πυροσβεστική.
Ο Θ. Μαρνέρης θεωρεί ότι το συγκεκριμένο καταγραφικό είναι κομβικής σημασίας για την έρευνα που διενεργεί. Σύμφωνα με παλαιότερες δηλώσεις του πρώην υπαρχηγού της πυροσβεστικής και δικαστικού πραγματογνώμονα για το Μάτι Ανδριανού Γκουρμπάτση σε ΜΜΕ, στην πυροσβεστική λειτουργούν δύο καταγραφικά μηχανήματα, όπως προκύπτει από τον κανονισμό οργάνωσης και λειτουργίας του ΕΣΚΕ.
Το ένα στο 199 όπου καταγράφονται όλες οι ενσύρματες και ασύρματες συνομιλίες,·το άλλο στο ΚΕΠΠ της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, που λειτουργεί υπό τη διοίκηση του ΕΣΚΕ, όπου επίσης καταγράφονται σε 24ωρη βάση όλες οι ενσύρματες συνομιλίες. Ωστόσο στον ανακριτή Θ. Μαρνέρη είχε παραδοθεί από την πυροσβεστική μόνο το καταγραφικό του 199.
Αμέσως ο ανακριτής δίνει εντολή στους αστυνομικούς της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος να πραγματοποιήσουν έφοδο στις εγκαταστάσεις της πυροσβεστικής στο Χαλάνδρι. Η εντολή είναι σαφής: οι αστυνομικοί πρέπει να εντοπίσουν και να κατασχέσουν από το ΕΣΚΕ το καταγραφικό μηχάνημα του ΚΕΠΠ. Δεν είναι και η μοναδική έρευνα που διενεργείται εκείνη τη μέρα. Αστυνομικοί κάνουν έφοδο στις εγκαταστάσεις της Διεύθυνσης Πληροφορικής της πυροσβεστικής στο Μοσχάτο. Αναζητούν επίσης στοιχεία στο πλαίσιο των ερευνών.
Κατά την έφοδο στο Χαλάνδρι λαμβάνει χώρα ένα τραγελαφικό περιστατικό, το οποίο όμως δείχνει την απροθυμία των αξιωματικών της πυροσβεστικής να συνδράμουν τις δικαστικές έρευνες, σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής». Αξιωματικός της πυροσβεστικής απευθυνόμενος στον Θ. Μαρνέρη δίχως να γνωρίζει ποιος είναι ζητά ένταλμα για τη διενέργεια έρευνας. Για να λάβει την απάντηση: «Εγώ είμαι το ένταλμα».
Οι έρευνες των αστυνομικών διαρκούν σχεδόν τέσσερις ώρες. Κάποια στιγμή εντοπίζουν ένα μικρό δωμάτιο στο ισόγειο του κτιρίου όπου και υποτίθεται ότι βρισκόταν το καταγραφικό. Μάταια όμως. Το καταγραφικό έχει αφαιρεθεί με την αιτιολογία ότι έχει βλάβη και τελικά εντοπίζεται εβδομάδες μετά. Το καταγραφικό είχε μεταφερθεί σε ιδιωτική εταιρεία στο πλαίσιο σύμβασης για τη συντήρηση των μηχανημάτων. Ο ανακριτής μετέβη στην εταιρεία προκειμένου να το κατασχέσει. Στη συνέχεια απέστειλε το καταγραφικό στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών (ΔΕΕ) της ΕΛΑΣ προκειμένου να ερευνηθεί.
Και προαγωγές και εμπόδια στην έρευνα
Τα όσα αποκαλύπτει το Documento εκθέτουν ακόμη μία φορά την κυβέρνηση Μητσοτάκη και αποδεικνύεται ότι η τραγωδία στο Μάτι αξιοποιήθηκε σημαντικά από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη καθαρά και μόνο για πολιτικούς λόγους και όχι ουσίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως είχε αποκαλύψει το Documento, μία σειρά από εμπλεκόμενους αξιωματικούς στην τραγωδία στο Μάτι προήχθησαν επί κυβέρνησης Μητσοτάκη σε ανώτατες θέσεις.
Αξιωματικοί για τους οποίους ο ανακριτής Θ. Μαρνέρης είχε ζητήσει τη συμπληρωματική τους δίωξη σε βαθμό κακουργήματος με τρία διαδοχικά αιτήματα, τα οποία ωστόσο οι εισαγγελείς απέρριψαν.
Κατά τον ανακριτή, οι αξιωματικοί αυτοί προσδοκούσαν ευνοϊκή μεταχείριση στο μέλλον από τους αρμοδίους –και τα κατάφεραν– με τη σφραγίδα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Δηλαδή όλοι τους, αντί να κριθούν αρνητικά υπηρεσιακά, πήραν βαθμούς, φτάνοντας ακόμη και στον βαθμό του αρχηγού από τότε που ανέλαβε πρωθυπουργός ο Κυρ. Μητσοτάκης.
Επιπλέον, αντί η κυβέρνηση Μητσοτάκη να μεριμνήσει ώστε όχι μόνο στην έρευνα για το Μάτι αλλά και σε κάθε παρόμοια έρευνα από τη Δικαιοσύνη να χυθεί άπλετο φως, εντούτοις συνέβη το αντίθετο. Υπογράφηκε μία σύμβαση οι όροι της οποίας εγείρουν ερωτήματα και ανοίγουν «παράθυρο» για πιθανές παρεμβάσεις στο καταγεγραμμένο υλικό της πυροσβεστικής.