Το μουσουλμανικό προσκύνημα -γνωστό και ως Χάτζ- ξεκινά σήμερα στη Μέκκα. Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης αυτές τις μέρες. Σχεδόν δύο εκατομμύρια μουσουλμάνοι από όλο τον κόσμο έχουν έρθει στο βασίλειο των Ουαχαβιτών για να γιορτάσουν το προσκύνημα του Χατζ στη Μέκκα.
Επιπλέον, περίπου 600.000 Σαουδάραβες αναμένονται επίσης στη Μέκκα. Για πολλούς μουσουλμάνους πιστούς, αυτό είναι ένα ταξίδι ζωής.
Τι είναι το Χατζ;
Κάθε πιστός μουσουλμάνος, άνδρας ή γυναίκα, πρέπει να εκπληρώνει πέντε θρησκευτικά καθήκοντα. Εκτός από τις καθημερινές προσευχές, τη νηστεία στον μήνα του Ραμαζανιού, το θρήσκευμα και το δώρο των ελεημοσύνης, το Χατζ είναι ένα από τα θρησκευτικά καθήκοντα που πρέπει να κάνει ένας μουσουλμάνος τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του.
Όσοι μπορούν να το αντέξουν οικονομικά και να μην έχουν υγειονομικούς περιορισμούς που καθιστούν αδύνατη την πολυήμερη διαδρομή, πρέπει να κάνουν το προσκύνημα – κατά προτίμηση κατά τη διάρκεια του μήνα προσκυνημάτων Ντουλ Χιουάχ. Μόνο τότε το ταξίδι μετράει ως Χατζ – “Μεγάλο Προσκύνημα”. Εκτός των καθορισμένων αυτών ημερών υπάρχει και το «Μικρό Προσκύνημα», η Ούμρα.
Σύμφωνα με την ισλαμική παράδοση, ο προφήτης Μωάμεθ γεννήθηκε στη Μέκκα. Η ιστορία του Χατζ είναι όμως παλαιότερη. Ήδη στις προ-ισλαμικές εποχές η Μέκκα ήταν τόπος προσκυνήματος. Ωστόσο, ο Μωάμεθ άλλαξε τις τελετουργίες κατά τη διάρκεια του Χατζ.
Οι άνδρες φορούν μια ρόμπα προσκυνητή αποτελούμενη από δύο λευκά πανιά. Από δω και στο εξής, οι πιστοί βρίσκονται στο “ihram”, μια κατάσταση συνείδησης που τούς απαγορεύει να ορκιστούν, να ξυριστούν κλπ . Οι γυναίκες δεν επιτρέπεται πλέον να μακιγιάρουν τα πρόσωπά τους.
Στη συνέχεια, οι προσκυνητές πηγαίνουν στο Άγιο Τζαμί για πρώτη φορά. Στο κέντρο του τζαμιού βρίσκεται το Κάαμπα, ένας μαύρος κύβος που καλύπτεται από μετάξι με βάση δέκα έως δώδεκα μέτρα. Σύμφωνα με την ισλαμική παράδοση, το Κάαμπα είναι το πρώτο σπίτι της προσευχής στην ανθρώπινη ιστορία και χτίστηκε από τον Αδάμ προσωπικά. Σε μια γωνιά του Κάαμπα υπάρχει μια μαύρη πέτρα. Σύμφωνα με την παράδοση, αυτή η πέτρα προέρχεται από τον παράδεισο και δόθηκε στον Αβραάμ από τον αρχάγγελο Γαβριήλ. Η πέτρα είναι ενσωματωμένη στον τοίχο του Κάαμπα σε ύψος 1,5 μέτρων.
Τη δεύτερη ημέρα οι πιστοί περνούν στο όρος Αραφάτ έξω από την πόλη. Οι προσκυνητές προσεύχονται και ζητούν τη συγχώρεση των αμαρτιών τους. Το βράδυ, προχωρούν στην πεδιάδα του Musdalifah. Εδώ συλλέγουν πέτρες για το συμβολικό λιθοβολισμό του διαβόλου την επόμενη μέρα. Στη συνέχεια, οι προσκυνητές περνούν τη νύχτα σε εξωτερικούς χώρους.
Πριν την ανατολή του ηλίου, οι πιστοί επιστρέφουν στη Μίνα. Οι προσκυνητές στη γέφυρα του Τζαμάρατ πρέπει να ρίξουν από επτά πέτρες σε τρεις τεράστιους πυλώνες. Για να καταστήσουν το πλήθος εύλογα διαχειρίσιμο, οι αρχές έχουν πλέον χτίσει πέντε επίπεδα στα οποία οι προσκυνητές μπορούν να ρίξουν τις πέτρες τους.
Το βράδυ ξεκινάει το φεστιβάλ της θυσίας, Eid al-Adha. Χιλιάδες πρόβατα και κατσίκες σφάζονται. Το μεγαλύτερο μέρος του κρέατος διανέμεται στους άπορους.
Οι προσκυνητές μπορούν τώρα να ξαναβάλουν τα κανονικά ρούχα τους. Επιστρέφουν στο ιερό τέμενος και περιστρέφονται επτά φορές γύρω από την Κάαμπα. Στη συνέχεια περπατούν επτά φορές μεταξύ των δύο λόφων Σάφα και Μάρουα. Το Χάτζ τελειώνει με έναν τελικό γύρο στην Κάαμπα.
Πολλοί πιστοί διανύουν οδικώς μια απόσταση περίπου 400 χιλιομέτρων ως τη Μεδίνα. Εκεί επισκέπτονται το Τζαμί του Προφήτη, όπου βρίσκεται ο τάφος του Μωάμεθ.
Σουνίτες και Σιίτες
Για Σουνίτες και Σιίτες το προσκύνημα στη Μέκκα είναι εξίσου σημαντικό. Το Ιράν, η μεγαλύτερη σιιτική χώρα και εχθρός των Σαουδαράβων, κατηγορεί τακτικά το Βασίλειο ότι κάνει διακρίσεις κατά των σιιτών στην κατανομή των ποσοστώσεων.
Οι μουσουλμάνοι που ανήκουν στην κοινότητα Αχμαντίγια θα ήθελαν επίσης να κάνουν προσκύνημα στη Μέκκα αλλά δεν τους επιτρέπεται. Ο Ισλαμικός Παγκόσμιος Σύνδεσμος, που χρηματοδοτείται από τη βασιλική οικογένεια, απέκλεισε την θρησκευτική κοινότητα Αχμαντίγια από την ισλαμική κοινότητα το 1974. Έκτοτε, η Σαουδική Αραβία δεν χορηγεί πλέον θεωρήσεις Χατζ στους οπαδούς της Αχμαντίγια. Απαγορεύεται σε αυτούς, καθώς και σε όλους τους μη μουσουλμάνους, να εισέλθουν στην ιερή περιοχή στη Μέκκα. Οι Αλεβίτες, οι Αλαουίτες και οι Δρούσοι δεν κάνουν επίσης, προσκύνημα στη Μέκκα.
Προφυλάξεις ασφαλείας
Για το Χατζ, οι δυνάμεις ασφαλείας της Σαουδικής Αραβίας είναι σε κατάσταση υψίστης επιφυλακής. Ένας λόγος που εξηγεί αυτή την πολεμική στάση χρονολογείται από το 1979, όταν ισλαμιστές τρομοκράτες δολοφόνησαν σχεδόν χίλια άτομα σε μια επίθεση στο Μεγάλο Τζαμί της Μέκκας.
Επιπλέον, η περιοχή στην οποία κινούνται περισσότερα από δύο εκατομμύρια προσκυνητές έχει έκταση ενός αεροδρομίου. Ένα νευραλγικό σημείο είναι η κοιλάδα της Μίνα στις πύλες της Μέκκας. Εκεί, μετά από έναν μαζικό πανικό πριν από τρία χρόνια, έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 700 προσκυνητές. Ένα ακόμα χειρότερο δυστύχημα συνέβη το 1990. Μετά από πανικό σε μια σήραγγα από τη Μέκκα στη Μίνα πέθαναν περίπου 1.400 άνθρωποι.
Οι αρχές φοβούνται επίσης την εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών. Φέτος, η Σαουδική Αραβία θα επιτρέψει μόνο σε προσκυνητές που έχουν εμβολιαστεί κατά της μηνιγγίτιδας, του κίτρινου πυρετού και της πολιομυελίτιδας.
Κάθε χρόνο, το Χατζ προσφέρει στη σαουδική βασιλική δυναστεία την ευκαιρία να εμφανίζεται ως ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου και να ενισχύει την εικόνα της σε όλο τον κόσμο. Κάτι που χρειάζεται το Ριάντ καθώς εκτός από την πρόσφατη διαμάχη με τον Καναδά βρίσκεται σε μεγάλη αντιπαράθεση με το Κατάρ και κυρίως με το Ιράν.
