Ο Παντελής Κυραμαργιός ανήκει στη νέα γενιά των τραγουδοποιών που χρωστάνε πολλά στους προκατόχους τους, τον Μάλαμα, τον Περίδη, τον Αλκίνοο κ.ά. Εχει συχνή παρουσία στις μουσικές σκηνές και στη δισκογραφία, είτε με μεμονωμένα κομμάτια είτε με ολόκληρα άλμπουμ. Η συζήτησή μας είχε τον χαρακτήρα της γνωριμίας όχι μόνο μεταξύ μας, αλλά και με το μουσικόφιλο αναγνωστικό κοινό. Αφορμή ήταν ο τελευταίος δίσκος του με τους No Pasaran με τον υπέροχο τίτλο «Προσωρινά αιώνιοι», που κυκλοφόρησε πρόσφατα (Panik), με τη συμμετοχή και άλλων σημαντικών ερμηνευτών (Γιάννης Κότσιρας, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Γιάννης Κούτρας, Χρήστος Μάστορας, Αφανής Ηρωας).
Να ξεκινήσουμε από το πολύ ιδιαίτερο επώνυμό σας;
Είναι μάλλον κωμικοτραγικό, προτάσσοντάς το με χιούμορ, όμως, αποτελούσε την αιχμή του δόρατος σε κάθε νέα μου γνωριμία. Ετσι γλίτωνα την καζούρα. Υπήρξε μια περίοδος που δήλωνα ισπανικής ή λατινοαμερικάνικης καταγωγής για να εντυπωσιάσω. Εκεί το «Μαρία» συναντάται πολύ συχνά στα αντρικά ονόματα. Ημουν λοιπόν κάποιες βραδιές ο Sir Maria Pantero – ελληνιστί Παντελής Κυραμαργιός. Στην πραγματικότητα το όνομα προέρχεται από τη Σύμη, όπου πιθανώς δεν μπορούσες να προσδιορίσεις κάποιον από τη δουλειά του αφού όλοι σχεδόν ήταν σφουγγαράδες. Ετσι, σημείο αναφοράς έγινε η μάνα. Κάποια κυρα-Μαριώ κουβαλάμε και την ταξιδεύουμε μες στους αιώνες.
Θα θέλατε να είχατε γεννηθεί σε άλλη εποχή;
Είναι μια πολύ βολική και εύκολη δικαιολογία για τους καλλιτέχνες της γενιάς μου που δεν έχουμε κάνει κάποια μεγάλη επιτυχία: «Αν είχαμε βγει πριν από 20 χρόνια, θα είχαμε κάνει μεγάλο μπαμ» κ.λπ. Δεν είναι όμως έτσι. Ηρθαμε στη ζωή τώρα, σε συνθήκες που επιτρέπουν να εξελισσόμαστε. Αυτής της εποχής τα σκοτάδια μάς έλαχε να μετατρέψουμε σε φως. Και είναι πολλά.
Θεωρώ ότι είστε φυσική συνέχεια του Αλκίνοου, του Περίδη και του Μάλαμα.
Αυτό που λέτε με τιμά. Ο πλούτος του έργου αυτών των τραγουδοποιών έχει ποτίσει το συλλογικό μας ασυνείδητο. Αντίστοιχα οι παλαιότεροι, οι μεγάλοι συνθέτες, οι ρεμπέτες ή το παραδοσιακό τραγούδι, είναι όλοι μέσα μας μέσω του γονιδιακού επικαθορισμού μας και των πρωταρχικών μας παραστάσεων. Με γοητεύει η ασυνέχεια στην ύλη, την ανθρώπινη σκέψη, την επιστήμη και τη φιλοσοφία, όπως η «ασυνέχεια Μοχορόβισιτς» είναι υπεύθυνη για την απότομη αύξηση των σεισμικών κυμάτων. Κάπως έτσι θα ήθελα να γίνονται καταληπτοί οι καλλιτέχνες. Ενα ρήγμα, ένα απότομο σκαλοπάτι, μια ασυνέχεια.
Εχετε μια χαρακτηριστική «νέγρικη» φωνή. Συνήθως οι τραγουδοποιοί ρίχνουν όλο το βάρος σε μουσική και στίχο αλλά όχι και στην ερμηνεία τους. Συμφωνείτε;
Ενας τραγουδοποιός δημιουργεί μια προσομοίωση βιώματος, μια εναλλακτική και διευρυμένη πραγματικότητα, θυσιάζοντας λίγη από την «κανονική» πραγματικότητα. Ετσι προσπαθεί να κάνει φάρμακο το κάθε λογής φαρμάκι. Η ερμηνεία, όπως λέει και η λέξη (από το «Ερμής»), είναι η επικοινωνία της μιας πραγματικότητας με την άλλη. Ο τραγουδοποιός μπορεί να μην έχει την τεχνική και τις δυνατότητες που έχει ένας καλός τραγουδιστής. Δεν χρειάζεται όμως να υποδυθεί κάποιο ρόλο, κάτι που γίνεται εύκολα αισθητό από το ακροατήριο. Φυσικά πολλές φορές μπορεί να αδικήσουμε ένα απαιτητικό τραγούδι εκμεταλλευόμενοι τα ελαφρυντικά που έχουμε ως τραγουδοποιοί. Προσωπικά πέφτω ξανά και ξανά σε αυτή την παγίδα. Σας ευχαριστώ όμως για το σχόλιό σας.
Από το ξεκίνημα με τις Μέλισσες μέχρι τις συνεργασίες σας με κορυφαίους καλλιτέχνες τι έχει αλλάξει;
Οι Μέλισσες ήταν για μένα ένα πείραμα στην αρχή και ένα υπέροχο ταξίδι στη συνέχεια. Είμαι ευγνώμων που το έζησα. Το ίδιο ευγνώμων είμαι για το μοίρασμα με σπουδαίους καλλιτέχνες που αγαπώ και θαυμάζω από παιδί: τον Νταλάρα, τη Γλυκερία, τον Κότσιρα, τον Πασχαλίδη, την Τσαλιγοπούλου και πολλούς άλλους. Αυτό που έχει αλλάξει είναι η θέση μου σε σχέση με τη μουσική. Από την υπερυψωμένη με μεταλλικό σκελετό στη βυθισμένη στο χώμα. Δεν ήθελα η μουσική να εξυπηρετεί τις ανάγκες μου αλλά εγώ τις δικές της.
Η τέχνη οφείλει να έχει και ακτιβιστική πλευρά ορισμένες φορές; Ολα τα έσοδα απ’ τις πωλήσεις του δίσκου σας αυτήν τη στιγμή πηγαίνουν στους Γιατρούς του Κόσμου.
Η συγκέντρωση χρημάτων για τη στήριξη των Γιατρών του Κόσμου έχει καθαρά συμβολικό χαρακτήρα. Τους ευχαριστούμε για όσα κάνουν και που μας έδωσαν την ευκαιρία να βάλουμε το όνομά μας για λίγο δίπλα στο δικό τους. Η δημιουργία είναι εκ προοιμίου επαναστατική πράξη. Είναι μια νίκη της ζωής απέναντι στον θάνατο. Σε κάθε μορφή της, πόσο μάλλον το τραγούδι που είναι εύκολα προσβάσιμο απ’ όλους, όχι μόνο ντύνει τις εξεγέρσεις αλλά τις πυροδοτεί. Σμιλεύει το πνεύμα, την ψυχή και τις συνειδήσεις μας. Συνδέει τους λαούς και οπλίζει τα χείλη μας. Οταν όμως η μουσική, η λογοτεχνία, το θέατρο δεν αντιμετωπίζονται ως τέχνες έχουν την ακριβώς αντίθετη επίδραση.
Είστε και οδοντίατρος που λυτρώνει τους ανθρώπους απ’ το άλγος. Το ίδιο κάνετε και στην ψυχή τους με τα τραγούδια σας;
Υπάρχει μια βασική διαφορά ως προς τη διαδικασία. Στην οδοντιατρική κάνουμε ένεση και ο ασθενής δεν νιώθει τίποτε μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπεία. Στην τέχνη δεν υπάρχει αναισθητικό. Ο ακροατής μένει έκθετος στον πόνο και στη θλίψη. Απροστάτευτος όπως και ο δημιουργός. Δι’ ελέου και φόβου φτάνει στην κάθαρση.
