Ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Αμυνας Πάνος Ρήγας περιγράφει στο Documento το πλαίσιο του στρατηγικού διαλόγου της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, ζητά αντιπροτάσεις από όσους εξ αριστερών ασκούν κριτική στην κυβέρνηση περί μετατροπής της χώρας σε προτεκτοράτο και αποκαλεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη υποδεέστερο των απαιτήσεων για τον θεσμικό ρόλο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Τι σηματοδοτεί η εκκίνηση του στρατηγικού διαλόγου με τις ΗΠΑ και τι να περιμένουμε από τις συναντήσεις υψηλού επιπέδου που θα πραγματοποιηθούν τον Δεκέμβριο στην Ουάσινγκτον;
Το ζητούμενο στις σχέσεις των δυο χωρών είναι η διεύρυνση σε όλα τα πεδία, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι αμοιβαία επωφελής για τους δύο λαούς. Με την πολιτική της κυβέρνησης η χώρα μας έχει εδραιώσει τη θέση της ως πυλώνας σταθερότητας στην περιοχή, αποτελώντας πλέον πόλο έλξης πολλαπλών συνεργασιών. Οι ΗΠΑ παραδοσιακά είχαν στραμμένο το βλέμμα τους στη χώρα μας, αλλά αυτό γινόταν με μονοδιάστατο τρόπο και κυρίως σε σχέση με το στρατιωτικό σκέλος. Τώρα όμως οι συνθήκες έχουν ωριμάσει για να αναζητηθούν συνεργασίες σε ένα διευρυμένο οικονομικοπολιτικό πεδίο που συμπεριλαμβάνει και τη στρατιωτική συνεργασία εντός του πλαισίου της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας. Αυτό είναι το περιεχόμενο του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ που συστηματοποιείται και καθοριστικό ρόλο σε αυτό έπαιξε και η τελευταία ΔΕΘ, στην οποία τιμώμενη χώρα ήταν οι ΗΠΑ.
Υπάρχει και ενεργειακή διάσταση σε αυτό τον στρατηγικό διάλογο;
Μέρος του στρατηγικού διαλόγου είναι και οικονομικά και ενεργειακά ζητήματα, με γνώμονα τη συνανάπτυξη στην περιοχή των Βαλκανίων.
Να περιμένουμε υπογραφές τον Δεκέμβριο;
Δεν μπορώ να πω κάτι τέτοιο τη δεδομένη στιγμή. Οι συζητήσεις συνεχίζονται σε πολύ καλό κλίμα και αναμένεται τότε ο πρωθυπουργός να επισκεφτεί τις ΗΠΑ για τα καθέκαστα.
Με βάση όσα περιγράψατε προηγουμένως για τη σύσφιγξη των σχέσεων Ελλάδας – ΗΠΑ, τι ρόλο παίζει η συμφωνία των Πρεσπών;
Καταρχήν πρόκειται για τη λύση ενός χρόνιου προβλήματος που σε καμία περίπτωση δεν δημιουργήσαμε εμείς. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις επένδυσαν στον ακραίο εθνικισμό και όχι στον πατριωτισμό, οδηγώντας την κατάσταση σε αδιέξοδο. Σήμερα όμως υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να βγούμε από αυτό το αδιέξοδο προς όφελος των Βαλκανίων, της Ελλάδας και της πΓΔΜ. Σε αυτό το πλαίσιο τόσο οι χώρες της Ευρώπης όσο και οι ΗΠΑ θέλουν να λυθεί το εν λόγω ζήτημα γιατί αντιλαμβάνονται ότι δεν χρειάζονται νέα προβλήματα στα Βαλκάνια. Και θέλω να επισημάνω ότι τα βασικά ζητήματα που πρέπει να μας απασχολούν σχετίζονται με την Τουρκία. Γι’ αυτό και έχουμε λύσει τα όποια προβλήματα και υπάρχει οικονομική συνεργασία με τη Βουλγαρία, τη Σερβία, τη Ρουμανία, ενώ και με την Αλβανία έχουν προχωρήσει τα πράγματα σε θετική κατεύθυνση.
Και με τη Ρωσία τι γίνεται;
Η Ρωσία παίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομική και γεωπολιτική σκηνή. Δεν έχουμε κανένα λόγο να μην επιζητούμε καλή συνεργασία με την οποιαδήποτε χώρα. Προφανώς αν αυτή η διαδικασία δεν αντιστοιχεί στα δικά μας συμφέροντα δεν θα συμμετέχουμε σε μια ανισότιμη συνεργασία.
Υπάρχει κάποια εξέλιξη για την αναβάθμιση του ρόλου και της χρήσης των στρατιωτικών βάσεων σε Βόλο, Λάρισα και Αλεξανδρούπολη;
Καταρχήν υπάρχει η βάση της Σούδας, η οποία αποτελεί προϊόν συμφωνίας στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Ο Πάνος Καμμένος έχει πει ότι δεν τίθεται κανένα άλλο θέμα βάσεων. Από εκεί και πέρα, ως μέλη του ΝΑΤΟ έχουμε κάποιες υποχρεώσεις χωρίς καμία επιθετική αντίληψη, αλλά με βάση το δόγμα της κυβέρνησης και των ενόπλων δυνάμεων, που είναι ότι ο ελληνικός στρατός αποτελεί ισχυρή αποτρεπτική δύναμη με ειρηνική παρουσία στην περιοχή.
Με τις γαλλικές φρεγάτες γιατί πάγωσε το θέμα;
Βρισκόμαστε σε κρίσιμη οικονομική συγκυρία και συνεπώς όποιο θέμα εξοπλιστικών μπαίνει στη συζήτηση έχει να κάνει με τις δυνατότητες της οικονομίας. Πρώτο μας μέλημα είναι η στήριξη της κοινωνίας. Αρα έπονται οι δαπάνες για την αναβάθμιση των εξοπλιστικών συστημάτων. Και γι’ αυτό οι ένοπλες δυνάμεις με τον εξής απλό και εύστοχο τρόπο διαμόρφωσαν μια οικονομία κλίμακας, αναβαθμίζοντας με δικά τους μέσα τα εξοπλιστικά συστήματα στο μέτρο του δυνατού. Εχοντας πλήρη εικόνα, είμαστε επαρκείς για το δόγμα της αποτρεπτικής ικανότητας των ενόπλων δυνάμεων. Οι γαλλικές φρεγάτες είναι μέρος της συζήτησης που γίνεται στη Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών και Επενδύσεων για την αναβάθμιση του ναυτικού μας εξοπλισμού στο πλαίσιο ενός μεσοπρόθεσμου σχεδιασμού που ανάλογα με τις οικονομικές συνθήκες θα μας οδηγήσει και στην τελική απόφαση.
Το σχόλιό σας για την κίνηση του Τούρκου υπουργού Εθνικής Αμυνας, ο οποίος παρουσίασε χάρτες στη λιβυκή κυβέρνηση για να αποδείξει ότι η Ελλάδα σφετερίζεται την υφαλοκρηπίδα της Λιβύης;
Θα συνιστούσα στον Τούρκο υπουργό Εθνικής Αμυνας να είναι πιο προσεκτικός σε ό,τι αφορά τα λεγόμενά του και τις πράξεις του. Το να διαλαλεί στη Λιβύη ότι η τουρκική ΑΟΖ «ταξιδεύει» έως τα νότια της Κρήτης για να συναντηθεί με τη λιβυκή ΑΟΖ μόνο ως ανέκδοτο ακούγεται και αποτυπώνει την αγωνία της απομόνωσης στην οποία βρίσκεται αυτήν τη στιγμή η Τουρκία, κάνοντας ακροβατισμούς πάνω στο Διεθνές Δίκαιο.
Η ρητορική της τουρκικής πλευράς για την επικείμενη επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης σάς προκαλεί ανησυχία;
Η επέκταση των χωρικών υδάτων είναι αδιαπραγμάτευτο δικαίωμά μας και εμείς θα αποφασίσουμε πότε και πώς θα το ασκήσουμε. Πρέπει να επισημάνουμε όμως ότι για τη διαμόρφωση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο απαιτείται συνεννόηση των δυο κρατών. Αρα εδώ έχουμε ένα ζήτημα που πρέπει να λύσουμε με βάση τους όρους του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. Ως προς την ΑΟΖ και την υφαλοκρηπίδα στο Ιόνιο, πρόκειται για θέμα το οποίο έχει προχωρήσει, αλλά εμείς θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα και στο Αιγαίο για να αποδώσει τον πλούτο που διαθέτει.
Δηλαδή να περιμένουμε το επόμενο διάστημα σχετικές πρωτοβουλίες;
Θα ήταν ευχής έργον να καταλήγαμε με τη σύμμαχο Τουρκία στη διαμόρφωση της ΑΟΖ στο Αιγαίο. Συζητήσεις γίνονται, αλλά η Τουρκία ακολουθεί τη γνωστή της τακτική και σε καμία περίπτωση δεν διευκολύνει ένα αποτέλεσμα τέτοιας μορφής.
Τι απαντάτε στην εξ αριστερών κριτική ότι η Ελλάδα έχει γίνει προτεκτοράτο των ΗΠΑ επί ημερών ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στην κυβέρνηση;
Δεν είμαστε προτεκτοράτο και είναι λάθος αυτή η ανάγνωση. Εμείς ασκούμε πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και ανάλογα με τους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς και τις συνθήκες διαμορφώνουμε και τις ανάλογες σχέσεις. Αρα δεν έχουμε «μονοκαλλιέργεια» και όσοι ασκούν αυτή την κριτική πρέπει να σκεφτούν ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν μπορείς να αποκλείεις κανέναν. Και εντέλει καλό θα ήταν όσοι ασκούν αυτή την κριτική να μας προτείνουν κάτι διαφορετικό κι εγώ με χαρά θα κάτσω να το συζητήσω.
Ποια τα συμπεράσματά σας από τη συζήτηση στη Βουλή για τη διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης; Διακρίνατε πεδίο πολιτικής συνεννόησης για την αναθεώρηση –έστω– συγκεκριμένων άρθρων;
Πρόκειται για κορυφαία και συναινετική διαδικασία που αποτυπώνει την τρέχουσα δυναμική και τον συσχετισμό δυνάμεων στον καταστατικό χάρτη της χώρας. Παρά ταύτα, δεν διαφάνηκε στη Βουλή καμία διάθεση συναίνεσης από την πλευρά της ΝΔ. Ούτε την οδυνηρή οικονομική κρίση αντιλήφθηκαν ούτε και το πλέγμα της διαφθοράς στη χώρα. Νομίζω ότι η αξιωματική αντιπολίτευση θέλει να θεσμοθετήσει στον καταστατικό χάρτη της χώρας τον νεοφιλελευθερισμό και αυτό καταδεικνύεται από την πρότασή της για τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.
Πιστεύετε ότι η ΝΔ θα συμβάλει στην αναθεώρηση του άρθρου 86 που αφορά την ευθύνη των υπουργών;
Θα το δούμε στην πράξη, αλλά έχω την αίσθηση ότι από τη μία λένε πως το επιθυμούν ενώ από την άλλη κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να μην προχωρήσει η αναθεώρηση του συντάγματος, άρα και του άρθρου αυτού. Πάντως μου έκανε εντύπωση το πλέγμα προστασίας που διαμορφώθηκε υπέρ του κ. Σημίτη από τη ΝΔ, τη ΔΗΣΥ και το Ποτάμι. Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν ποινικές ευθύνες για τον κ. Σημίτη, γνωρίζω ότι υπάρχουν πολιτικές ευθύνες γιατί εκ των βασικών του υπουργών οδηγήθηκαν ή οδηγούνται στη φυλακή. Να θυμίσω ότι επί πρωθυπουργίας Σημίτη στη Βουλή ο Γιάννης Δραγασάκης ως βουλευτής του Συνασπισμού ρωτούσε επίμονα από πού έβγαινε η ανάπτυξη του 4% με δεδομένο ότι το χρέος ανέβαινε. Οπότε είτε μας έλεγαν ψέματα είτε τα λεφτά πήγαιναν αλλού…
Τι μηνύματα λαμβάνετε από τις ηγεσίες των ενόπλων δυνάμεων αναφορικά με την κυβερνητική πρωτοβουλία για τον εξορθολογισμό των σχέσεων εκκλησίας – κράτους;
Στην εποχή που ζούμε ο δεσμός ανάμεσα στην εκκλησία και τις ένοπλες δυνάμεις δεν διαφέρει από αυτόν που υπάρχει σε όλα τα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας με το κράτος. Η χώρα μας έχει παράδοση και ιστορική σχέση με την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία και αυτό δεν αμφισβητείται. Οι ένοπλες δυνάμεις έχουν τον δικό τους ρόλο και το τι πιστεύει κάθε μέλος των ενόπλων δυνάμεων είναι δικαίωμά του να το πιστεύει. Οπότε δεν προκύπτει κανένα θέμα με τις ένοπλες δυνάμεις· αντιθέτως πρόβλημα έχει η ΝΔ. Τη μέρα του κοινού ανακοινωθέντος ο κ. Μητσοτάκης αποκάλεσε θετική την πρωτοβουλία και μετά κατέληξε για μικροκομματικούς σκοπούς –αλλά και επειδή η ακροδεξιά πτέρυγα του τράβηξε το αυτί– να αλλάξει στάση.
Δηλαδή δεν ειρωνευόταν η ΝΔ με την πρώτη της ανακοίνωση, όπως επισήμανε στη Βουλή ο κ. Μητσοτάκης;
Εάν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης ειρωνεύεται για ένα τέτοιο ζήτημα, τότε δεν αξίζει να είναι αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Υπερψηφίστηκε πρόσφατα η τροπολογία επιστροφής των αναδρομικών και την περασμένη εβδομάδα κατατέθηκε το νομοσχέδιο για τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Είναι αυτά τα πρώτα μέτρα του… τέταρτου μνημονίου;
Ναι, λοιπόν, πρόκειται για το δικό μας μνημόνιο με την ελληνική κοινωνία και η ΝΔ θα ψηφίζει ένα προς ένα τα μέτρα αυτού του… τέταρτου μνημονίου. Ουσιαστικά παίρνει σάρκα και οστά ο μεγαλύτερος φόβος της ΝΔ, η επιτυχία αυτής της κυβέρνησης, και γι’ αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο κ. Μητσοτάκης ζητά εδώ και τρία χρόνια εκλογές. Εμείς κάναμε μια πολιτική επιλογή και το λέμε ευθέως. Θέλουμε το σύνολο της κοινωνίας συμμέτοχο στην οικονομική ανάπτυξη. Τα πρώτα τρία χρόνια της διακυβέρνησής μας στηρίξαμε όσους οριακά επιβίωναν, σήμερα διευρύνουμε αυτήν τη στήριξη και σε άλλες κοινωνικές ομάδες.