Οι «Κομμένες γλώσσες» του Παναγιώτη Κολέλη είναι εννέα ιστορίες κοινωνικού ρεαλισμού, που ακροβατούν ανάμεσα στον ρεαλισμό και το μεταφυσικό, στο ορατό και το αόρατο. Εννέα ιστορίες στις οποίες αποτυπώνεται η σύγχρονη ελληνική κοινωνία, με τα συλλογικά τραύματα και το κυνήγι της ευτυχίας που συχνά καταλήγει στη ματαίωση. «Όσο κι αν οι καταστάσεις που περιγράφονται σε αυτές τις ιστορίες μοιάζουν σουρεαλιστικές, ο σουρεαλισμός τους δεν απέχει πολύ από τη σκληρή καθημερινότητα που έχει σιγά σιγά διαμορφωθεί – και όχι μόνο στον τόπο μας», σημειώνει η Έρη Ρίτσου στο Επίμετρο. Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου ο συγγραφέας απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.
Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αθήνα, όπου ζω μέχρι σήμερα. Στην Πετρούπολη πήγα σχολείο, έκανα τους πρώτους φίλους, συμμετείχα στις πρώτες μου δραστηριότητες.
Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;
Όλοι εκείνοι που δεν έχουν εξασφαλισμένο ένα σπίτι, που κοιμούνται στους δρόμους ή που ξεκινούν ένα ταξίδι προς το άγνωστο, για να φτιάξουν από το μηδέν τη ζωή τους, συνήθως μέσα σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον, καθώς κι εκείνα τα σπίτια που δεν είναι στην πραγματικότητα σπίτια, αλλά εστίες εντάσεων και συγκρούσεων.
Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.
Τις πιο όμορφες αναμνήσεις από τα παιδικά μου χρόνια τις έχω από τα καλοκαίρια μου στο εξοχικό μας στο Δήλεσι. Μπάνια στη θάλασσα, βόλτες με το ποδήλατο, παιχνίδι μέχρι αργά το βράδυ. Και ένα σπίτι γεμάτο κόσμο, χαμόγελα, ζεστά βλέμματα και αγάπη – πολλή αγάπη.
Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;
Η μητέρα μου έχει κρατήσει πολλά από τα βιβλία που διάβαζα όταν ήμουν μικρός. Από τα πρώτα μου αναγνώσματα ήταν το «Χωρίς Οικογένεια» του Έκτορα Μαλό, ο «Μεγάλος περίπατος του Πέτρου» της Άλκης Ζέη, ενώ στη εφηβεία μου θυμάμαι έντονα το «Νούμερο 31328» του Ηλία Βενέζη και τον «Μάγκα» της Πηνελόπης Δέλτα.
Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;
Ο πατέρας μου διάβαζε ανέκαθεν στο σπίτι, από εφημερίδες μέχρι ιστορικά βιβλία και μυθιστορήματα. Όταν ήμουν μικρότερος δεν εκτιμούσα ιδιαίτερα τη συγκεκριμένη ασχολία του, παραξενευόμουν μάλιστα που κάποιος προτιμά να διαβάζει ένα βιβλίο από το να βλέπει τηλεόραση ή να κάνει βόλτες. Όσο, όμως, μεγάλωνα, και με την εικόνα του να έχει εντυπωθεί ασυναίσθητα μέσα μου, καταλάβαινα όλο και περισσότερο την αξία του διαβάσματος, όλα όσα μπορεί κάποιος να αποκομίσει από την επαφή με τους χαρακτήρες και τις εικόνες που δημιουργεί ένα καλό βιβλίο. Όταν πέρασα στο Πανεπιστήμιο, τις Κυριακές συνηθίζαμε να καθόμαστε μαζί και να διαβάζουμε εφημερίδες. Ήταν μια συνήθεια που μας άρεσε πολύ, ο δικός μας τρόπος να συνομιλούμε και να περνάμε χρόνο παρέα. Από τότε που τον έχασα, μου λείπει πολύ αυτό. Οι Κυριακές μου δεν είναι πια οι ίδιες.
Τι σας ώθησε στη συγγραφή;
Η περιέργεια να φτιάξω το δικό μου σύμπαν, να πλάσω έναν κόσμο όπως εγώ τον θέλω και τον φαντάζομαι, η ελευθερία που υπάρχει σε όλο αυτό.
Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;
Η συγγραφή είναι o τρόπος μου να γνωρίζω καλύτερα τον εαυτό μου, να επικοινωνώ τα συναισθήματα και τις ιδέες μου, να αποφορτίζομαι, να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο στον οποίο ζω. Γράφοντας, ωστόσο, έχω αποκτήσει και συνήθειες που δεν είχα προηγουμένως. Για παράδειγμα, έχω γίνει περισσότερο παρατηρητικός, δεν προσπερνώ πολλά πράγματα που στο παρελθόν μού φαινόντουσαν λεπτομέρειες, όπως το τρόπο με τον οποίο τοποθετεί ένας εργάτης ένα τούβλο σε μια οικοδομή. Αυτός ο εργάτης μπορεί να είναι ο επόμενός μου ήρωας και θέλω να ξέρω πώς ρίχνει το μπετόν και τον ασβέστη, αλλά και πώς νιώθει για αυτό την ώρα που το κάνει.
Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική;
Η ζωή του συγγραφέα αποτελείται από πολλές φάσεις και στάδια. Η μοναχικότητα είναι ένα από αυτά και είναι απαραίτητη όταν κάποιος γράφει ή κάνει έρευνα για να ξεκινήσει ύστερα να γράφει. Όταν, όμως, εκδίδεται το βιβλίο, ο συγγραφέας έρχεται σε επαφή με αρκετό κόσμο, πραγματοποιεί παρουσιάσεις, «παίρνει πίσω» κατά κάποιον τρόπο όλη την περίοδο μοναχικότητας που πέρασε. Βέβαια, αν το καλοσκεφτούμε, ο συγγραφέας δεν είναι ποτέ μόνος του, αφού διαρκώς έχει παρέα τους ήρωές του. Μπαίνει στα παπούτσια τους, ζει μαζί τους, χαίρεται με τις χαρές τους και λυπάται με τις στεναχώριες τους.
Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;
Μου αρέσει να γράφω στο μπαλκόνι, στο εξοχικό μου το καλοκαίρι, ή ακόμα και σε κάποιο ήρεμο καφέ, χωρίς πολύ κόσμο. Επίσης, παρότι μου αρέσει να ξυπνάω νωρίς, τα βράδια μπορώ και συγκεντρώνομαι καλύτερα, αφού δεν υπάρχουν οι περισπάσεις που υπάρχουν στη διάρκεια της μέρας.
Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν βάλατε την τελευταία τελεία στο βιβλίο σας;
Αν όντως πρόκειται για την «τελευταία τελεία» ή χρειάζεται επιπλέον δουλειά, κι άλλες διορθώσεις. Αυτό είναι κάτι που πάντα με ανησυχεί και με προβληματίζει.
Νιώσατε ποτέ φόβο έκθεσης;
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει, ο φόβος της έκθεσης είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος φόβος του ανθρώπου μετά τον φόβο του θανάτου. Προσωπικά, και έχω νιώσει και νιώθω ακόμα φόβο έκθεσης, ωστόσο όσο πιο πολύ γράφω, εκτίθεμαι και έρχομαι σε επαφή με αναγνώστες, αυτός ο φόβος μειώνεται.
Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;
Μόνο μια και δυο φορές; Είναι κάτι που μου έχει συμβεί, όχι πάντα για τους ίδιους λόγους. Άλλοτε απλώς δεν μπορώ να συγκεντρωθώ ή το μυαλό μου σκέφτεται άλλα πράγματα, άλλοτε είμαι κουρασμένος ή δεν έχω πραγματικά διάθεση να γράψω, ενώ υπάρχουν σίγουρα και φορές που αμφιταλαντεύομαι για την τροπή που πρέπει να πάρει η ιστορία μου.
Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;
Ο Ντοστογιέφσκι, ο Σαραμάγκου, ο Χένρι Τζέιμς, ο Τόμας Μαν, ο Τσβάιχ, ο Μπατάιγ, περιλαμβάνονται ανάμεσα στους συγγραφείς που με έχουν επηρεάσει. Από Έλληνες, ανατρέχω συχνά στον Γιώργο Ιωάννου και την Έλλη Αλεξίου. H δύναμη της γραφής τους, τα θέματα με τα οποία καταπιάνονται και η ικανότητα να συνδέουν την καθημερινότητα με τα μεγάλα ζητήματα του κόσμου μας, αποτελούν συνεχή πηγή έμπνευσης για το συγγραφικό μου έργο.
Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;
Μου αρέσει να πιστεύω ότι το ποτήρι είναι ό,τι του επιτρέπω εγώ να είναι, αλλά δυστυχώς υπάρχουν καταστάσεις και παράγοντες που δεν μπορώ να επηρεάσω σε απόλυτο βαθμό. Το να ξεκινάω με θετική διάθεση βοηθάει, ωστόσο όσο κι αν θέλω να βλέπω πάντα τη ζωή και το μέλλον με αισιοδοξία, αυτό είναι φύσει αδύνατο. Αυτό που κάνω είναι να προσπαθώ τις περισσότερες φορές να βλέπω το ποτήρι μου μισογεμάτο, χωρίς όμως να έχω την ψευδαίσθηση πως θα τα καταφέρνω πάντα.
Αύριο ξημερώνει μια καλύτερη μέρα;
Αύριο ξημερώνει μια καινούργια μέρα. Δεν θα μπορεί πάντα να είναι καλύτερη από την προηγούμενη, όπως δεν γίνεται να είναι συνεχώς χειρότερη. Η ζωή έχει εναλλαγές ανάμεσα στη χαρά και τη στεναχώρια, κι αυτό είναι ίσως το στοιχείο που την κάνει τόσο ξεχωριστή. Το άγνωστο μπορεί ώρες ώρες να με τρομάζει, αλλά ταυτόχρονα με κρατάει σε εγρήγορση και με κινητοποιεί για να παλέψω για το καλύτερο.
Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;
Δεν διστάζω να εμπιστευτώ τους ανθρώπους, να ανοιχτώ απέναντί τους ακόμα κι όταν δεν τους γνωρίζω πολύ καλά. Τις περισσότερες φορές έχω βγει κερδισμένος. Τις λίγες φορές που έκανα λάθος εκτίμηση, τις βλέπω απλώς σαν μια εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα που έχω αποφασίσει να ακολουθώ στη ζωή μου.
Η κόλαση είναι οι άλλοι;
Η κόλαση ξεκινάει από μέσα μας, από εμάς τους ίδιους. Αν εμείς δεν είμαστε καλά με τον εαυτό μας, τότε μας φταίνε όλα – και μέσα σε αυτά και οι άλλοι.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;
Τη θετική διάθεση και σκέψη.
Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί;
Η αχαριστία. Δείχνει άνθρωπο που δεν εκτιμά και δεν σέβεται, ικανό για όλα.
Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;
Έχω την τύχη να διαθέτω μερικούς πραγματικούς φίλους, χωρίς τους οποίους δεν θα είχα καταφέρει πολλά στη ζωή μου. Κάπου είχα διαβάσει ότι η αλληλεξάρτηση είναι πιο σημαντική από την ανεξαρτησία και συμφωνώ απόλυτα με αυτό.
Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;
Ο έρωτας αποτελεί την ύψιστη μορφή επικοινωνίας, τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τους άλλους ανθρώπους γύρω μας. «Η ομορφιά του έρωτα δεν βρίσκεται στην αιωνιότητα, βρίσκεται στην προσωρινότητα», είχε γράψει ο συγγραφέας Άγγελος Τερζάκης. Η ομορφιά και η αξία του, θα προσθέσω εγώ. Γιατί αν ο έρωτας κρατούσε για πάντα, θα μπορούσε να μας συνθλίψει. Ωστόσο, επειδή τον έρωτα δεν τον ζουν όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο, θεωρώ πως αν καταφέρναμε να ερωτευόμαστε καθημερινά –έστω και σε μικρή ένταση– με διάφορα πράγματα ή καταστάσεις που συμβαίνουν εκεί έξω, θα ήμασταν πολύ πιο ευτυχισμένοι.
Τι είναι ευτυχία για εσάς;
Έχω εξαπατηθεί πολλές φορές από όσα πίστευα για την ευτυχία. Όταν ήμουν στην εφηβεία, νόμιζα πως θα ήμουν ευτυχισμένος αν είχα τα καλύτερα ρούχα στο σχολείο ή αν περνούσα στο πανεπιστήμιο. Όταν σπούδαζα, πίστευα πως ευτυχία θα μου έφερναν τα πολλά χρήματα. Όταν έπιασα δουλειά, νόμιζα πως θα έβρισκα την ευτυχία αν ανέβαινα γρήγορα στην ιεραρχική βαθμίδα. Μπούρδες, όλα αυτά είναι μπούρδες. Δυστυχώς, τις πραγματικά ευτυχισμένες στιγμές στη ζωή μας τις αντιλαμβανόμαστε συνήθως ετεροχρονισμένα, όχι τη στιγμή που τις βιώνουμε. Σκεφτόμαστε το μέλλον, κάνουμε σκέψεις και προβλέψεις για αυτό και χάνουμε το παρόν. Σήμερα, νιώθω ευτυχισμένος όταν βυθίζομαι στην αγκαλιά της κόρης μου. Και ίσως είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που δεν κάνω λάθος για την ευτυχία.
Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;
Η εξωτερική ομορφιά αποκλείεται, η εσωτερική από την άλλη μπορεί να συμβάλλει στην καλυτέρευσή του, όμως δεν αρκεί από μόνη της για να αλλάξει τον κόσμο.
Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;
Καταρχάς, να είμαι γερός. Να είμαι εδώ, ζωντανός, όρθιος, δυνατός. Αυτό είναι το βασικό. Από εκεί και πέρα, θέλω να μπορώ να κάνω πράγματα που με εξελίσσουν σαν άνθρωπο, να βλέπω πίσω μου το παρελθόν και να μην αισθάνομαι ότι έχω μείνει στάσιμος, να παλεύω για τους στόχους και τα όνειρά μου, όπως δηλαδή παλεύω σήμερα.
Είστε ικανοποιημένος με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;
Είμαι ικανοποιημένος από την προσπάθεια που έχω καταβάλλει, από την ισορροπία που έχω καταφέρει να βρω ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική μου ζωή. Αν γυρνούσα πίσω τον χρόνο, μπορεί να έκανα κάποια πράγματα διαφορετικά, ωστόσο όλα όσα έχω κάνει μέχρι τώρα ήταν πράγματα που ήθελα και για αυτό δεν μετανιώνω.
Info
Οι «Κομμένες γλώσσες» του Παναγιώτη Κολέλη κυκλοφορούν από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Θα παρουσιαστούν στη Λάρισα και στην Καρδίτσα στις 2 και 3 Δεκεμβρίου αντίστοιχα.
Περισσότερες πληροφορίες για την παρουσίαση στη Λάρισα
Η Αντιδημαρχία Πολιτισμού & Επιστημών Δήμου Λαρισαίων, το Πολιτιστικό Κέντρο Εκπαιδευτικών Ν. Λάρισας, το λογοτεχνικό Περιοδικό Θράκα, το βιβλιοπωλείο Καλτσάς και οι εκδόσεις ΚΨΜ σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Παναγιώτη Κολέλη, «Κομμένες γλώσσες», την Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου, στις 18:30, στη Λογοτεχνική Γωνία (Γαληνού 5, Λάρισα).
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
Κωνσταντίνα Καρυδάκη, Δημοσιογράφος
Χρύσα Μαστοροδήμου, Εκπαιδευτικός, Ποιήτρια, Συγγραφέας
Ελένη Μπάρδα, Ακαδημαϊκή Διευθύντρια, Μητροπολιτικό Κολλέγιο, Campus Λάρισας
Σωτήρης Παστάκας, Ποιητής
Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Παναγιώτης Νταής, Αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος Δήμου Λαρισαίων.
Συντονίζει και παρεμβαίνει ο δημοσιογράφος Λάμπρος Αναγνωστόπουλος.
Περισσότερες πληροφορίες για την παρουσίαση στην Καρδίτσα
Ο Μορφωτικός και Εκπολιτιστικός Σύλλογος της Κρανιάς, το Κέντρο Ιστορικής και Λαογραφικής Έρευνας «Ο Απόλλων», το βιβλιοπωλείο Βασιλάκος και οι εκδόσεις ΚΨΜ σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Παναγιώτη Κολέλη, «Κομμένες γλώσσες», το Σάββατο 3 Δεκεμβρίου, στις 19:00, στο ξενοδοχείο ΚΙΕΡΙΟΝ (Μπλατσούκα 22, Καρδίτσα).
Για το βιβλίο θα μιλήσουν οι:
Δημήτρης Ντανόπουλος, Εκπαιδευτικός, Διδάκτορας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ
Λίτσα Παπανικολάου, Φιλόλογος, Υποψήφια Διδάκτωρ του Τμήματος Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής του ΑΠΘ
Παρασκευή Σδρόλια, Βιβλιοθηκονόμος, Προϊσταμένη Τμήματος Παιδείας & Πολιτισμού Δήμου Καρδίτσας
Κατερίνα Σταθοπούλου, Φιλόλογος, Μέλος της Λέσχης Ανάγνωσης και Φιλαναγνωσίας του Μορφωτικού Συλλόγου Σοφάδων
Χαιρετισμό θα απευθύνει η Ράνια Κατσίκα, Πρόεδρος του Μορφωτικού και Εκπολιτιστικού Συλλόγου της Κρανιάς.
Προλογίζει και συντονίζει η Βασιλική Κοζιού-Κολοφωτιά, Πρόεδρος του Κ.Ι.Λ.Ε. «Ο Απόλλων», Ερευνήτρια, Συγγραφέας.
Την εκδήλωση θα πλαισιώσουν μουσικά δύο εκπαιδευτικοί από το Μουσικό Σχολείο Καρδίτσας, η Χαρούλα Σαφαρή (βιολοντσέλο) και ο Πέτρος Τσιμπερόπουλος (πιάνο).
Την εκδήλωση υποστηρίζει η Λέσχη Ανάγνωσης και Φιλαναγνωσίας του Μορφωτικού Συλλόγου Σοφάδων.
