Τα απίθανα σύμβολα αντίστασης ενός λαού που δημιουργήθηκαν μέσα στις πολλές δεκαετίες καταπίεσης
Η ισραηλινή κατοχή στα παλαιστινιακά εδάφη έχει προκαλέσει εξοργιστικές αδικίες σε βάρος του παλαιστινιακού λαού τα τελευταία 75 χρόνια. Εκτός από τον παράλογο αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας, η κυριαρχία του Ισραήλ στη Δυτική Οχθη και ο παράνομος εποικισμός παλαιστινιακών εδαφών έχουν οδηγήσει σε κλοπές ολόκληρων κατοικιών, πυρπόληση εκατοντάδων στρεμμάτων καλλιεργειών, δολοφονίες πολιτών, διασκορπισμό κοπαδιών, ξυλοδαρμούς και συλλήψεις μικρών παιδιών.
Οι απαγορεύσεις που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι φτάνουν κάποιες φορές στα όρια της παράνοιας, με αποτέλεσμα ανά τις δεκαετίες να έχουν γεννηθεί σύμβολα του αγώνα κυριολεκτικά από το πουθενά. Κάπως έτσι, καρπούζια, κλειδιά, ακόμη και αγελάδες έχουν μετατραπεί σε αναπόσπαστα σύμβολα των Παλαιστινίων στη Γάζα, τη Δυτική Οχθη και τη διασπορά.
01 Μερικές φέτες στην υπηρεσία του αγώνα
Τα χρόνια που ακολούθησαν τον Πόλεμο των Εξι Ημερών του 1967, αλλά ιδιαίτερα κατά την πρώτη Ιντιφάντα ο ισραηλινός στρατός συνήθιζε να συλλαμβάνει και να παρενοχλεί οποιονδήποτε επιδείκνυε την παλαιστινιακή σημαία στη Γάζα και τη Δυτική Οχθη. Η πρώτη αντίδραση ήταν να κυκλοφορούν με ρούχα στα χρώματα της σημαίας χωρίς διακριτικά. Ομως ακόμη κι αυτό άρχισε να τους δημιουργεί προβλήματα.
Ετσι, ως απάντηση στον αυταρχισμό, αρκετοί Παλαιστίνιοι άρχισαν να κυκλοφορούν κρατώντας φέτες από καρπούζι σε ένδειξη διαμαρτυρίας επειδή το συγκεκριμένο φρούτο έχει τα ίδια χρώματα με την παλαιστινιακή σημαία: κόκκινο, πράσινο, λευκό και μαύρο (σπόρια).
Τον Οκτώβριο του 1993, λίγες μόνο εβδομάδες μετά την υπογραφή της πρώτης συμφωνίας του Οσλο, οι «New York Times» έγραψαν ότι νεαροί άντρες φέρονταν να είχαν συλληφθεί επειδή εντοπίστηκαν να κρατάνε κομμένο καρπούζι στη Λωρίδα της Γάζας. Η είδηση δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.
02 Τα κλειδιά της επιστροφής
Ενα από τα βασικότερα αιτήματα του παλαιστινιακού λαού είναι η αναγνώριση του δικαιώματος στην επιστροφή, δηλαδή της επανεγκατάστασης παλαιστινιακών οικογενειών στα σπίτια και στις ιδιοκτησίες τους που τώρα βρίσκονται εντός του κράτους του Ισραήλ. Πρόκειται επί της ουσίας για το ίδιο αίτημα με τους Κύπριους σε ό,τι αφορά την τουρκική κατοχή στο βόρειο τμήμα του νησιού.
Καθώς είναι θεμελιώδες αίτημα για τον παλαιστινιακό αγώνα, έχει καθιερωθεί να το συμβολίζουν τα παλιά μεγάλα κλειδιά που είχαν πάρει μαζί τους οι εκτοπισμένες οικογένειες κατά την Καταστροφή (Νάκμπα) του 1948, με την ελπίδα μια μέρα να επιστρέψουν.
03 Οι 18 καταζητούμενες αγελάδες
Κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ένα χριστιανικό παλαιστινιακό χωριό της Δυτικής Οχθης, το Μπέιτ Σαχούρ, επιχείρησε να αποκτήσει αυτάρκεια σε γάλα ώστε να σταματήσει να το προμηθεύεται από ισραηλινή εταιρεία. Ετσι, το 1988 αγόρασε από Ισραηλινό κτηνοτρόφο 18 αγελάδες και τις μετέφερε σε φάρμα του χωριού.
Οταν η «ανταρσία» έγινε γνωστή, η κυβέρνηση του Ισραήλ εξοργίστηκε. Απαίτησε την απομάκρυνση των αγελάδων εντός 24 ωρών, όμως οι κάτοικοι αυτοοργανώθηκαν και τις έκρυψαν. Η ύπαρξη των αγελάδων χαρακτηρίστηκε «απειλή κατά της εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ». Οργανώθηκε ολόκληρη επιχείρηση με απαγορεύσεις κυκλοφορίας, κατ’ οίκον έρευνες και απειλές που διήρκεσαν πάνω από τρία χρόνια.
Η απίστευτη ιστορία των 18 καταζητούμενων αγελάδων έγινε κόμικ, ενώ πολλά χρόνια αργότερα ένας Παλαιστίνιος πρόσφυγας που είχε διαβάσει το κόμικ όταν ήταν παιδί δημιούργησε ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ με τη χρήση αρχειακού υλικού, συνεντεύξεων και animation, στο οποίο αποτυπώνει με χιούμορ και συγκίνηση την αδιανόητη ιστορία πολιτικής ανυπακοής του Μπέιτ Σαχούρ υπό τον τίτλο «The wanted 18».
04 Ο Χαντάλα στους τοίχους και στις σελίδες
Ακόμη ένα δείγμα συμβόλου του παλαιστινιακού αγώνα είναι το σκίτσο του Χαντάλα, ενός 10χρονου αγοριού που απεικονίζεται σε δεκάδες σκίτσα με την πλάτη γυρισμένη προς τον αναγνώστη, τα χέρια πίσω από την πλάτη, ξυπόλυτος και φορώντας σκισμένα ρούχα. Το πρόσωπό του δεν έχει αποτυπωθεί ποτέ. Ο δημιουργός τού Χαντάλα, Να
τζί αλ Αλί, εξηγούσε σε μια συνέντευξη: «Ο Χαντάλα έχει την ηλικία που είχα εγώ όταν έφυγα από την Παλαιστίνη και υπό μια έννοια είμαι ακόμη στην ίδια ηλικία», ενώ σε άλλο σημείο ανέφερε ότι ο Χαντάλα θα αρχίσει να μεγαλώνει μόνο όταν επιστρέψει στην απελευθερωμένη πατρίδα του. Σε όλες τις αποτυπώσεις του ο Χαντάλα βρίσκεται να παρακολουθεί τις τραγικές στιγμές του παλαιστινιακού λαού, αλλά και ορισμένες από τις όμορφες στιγμές της ζωής.
Για την ιστορία, ο Αλ Αλί δολοφονήθηκε το 1987 στο Λονδίνο, έξω από την εφημερίδα στην οποία εργαζόταν.
Η παλαιστινιακή μαντίλα
Η ιστορία της μαντίλας (κουφίγια) ξεκινά ήδη από τους Βαβυλώνιους και τους Σουμέριους της Μεσοποταμίας. Με τα χρόνια η χρήση της έγινε αναπόσπαστο σύμβολο του παλαιστινιακού αγώνα, ιδιαίτερα όταν την έκανε γνωστή παγκοσμίως ο ιστορικός ηγέτης των Παλαιστινίων Γιάσερ Αραφάτ. Το κύριο μέρος αποτελείται από το σχέδιο των διχτυών, συμβολίζοντας τη σχέση των Παλαιστίνιων ψαράδων με τη Μεσόγειο και μέσα από αυτή την ελευθερία που προσφέρει η θάλασσα.
Τα δίχτυα στη μαντίλα πλαισιώνονται από ένα κυματοειδές μοτίβο. Γι’ αυτό υπάρχουν δύο θεωρίες. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι συμβολίζει τα φύλλα των ελαιόδεντρων που αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα της Παλαιστίνης. Η άλλη άποψη είναι ότι συμβολίζει τα κύματα της θάλασσας και μέσα από αυτά την επιμονή των Παλαιστινίων απέναντι στην καταπίεση.
Τέλος, οι ίσιες λωρίδες συμβολίζουν τους εμπορικούς δρόμους που διέτρεχαν τη χώρα και έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στην ιστορία και στον πολύπλοκο πολιτισμικό πλούτο της Παλαιστίνης.
