Παγίδες και fake news στο μίνι ασφαλιστικό – Ψαλίδισμα μισθών και συντάξεων φέρνουν οι νέες διατάξεις Κεραμέως

Ψαλίδισμα μισθών και συντάξεων φέρνουν οι νέες διατάξεις που η Νίκη Κεραμέως και τα συστημικά ΜΜΕ βαφτίζουν αυξήσεις

Στις αρχές Σεπτεμβρίου αναμένεται η υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως να ενταχθεί στη μακρά λίστα των υπουργών κυβερνήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη που πετσόκοψαν ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Πρώτος το 2019 ο Γιάννης Βρούτσης και μετέπειτα από το 2021 ο Κωστής Χατζηδάκης, για να ακολουθήσει το 2023 ο Αδωνης Γεωργιάδης, έβαλαν το δικό τους χεράκι στην καταστροφή του κόσμου της μισθωτής εργασίας μέσω δυσμενών αλλαγών στην εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία. Πρόκειται για το αποκαλούμενο μίνι ασφαλιστικό νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί τις πρώτες ημέρες του φθινοπώρου και επιφέρει μια σειρά από δυσμενείς αλλαγές σε κατηγορίες απασχολουμένων και συνταξιούχων. Ας τραβήξουμε λοιπόν την κουρτίνα των αλλαγών που έρχονται με το μίνι ασφαλιστικό για να δούμε τις επιπτώσεις που επιφέρει σε ασφαλισμένους και συνταξιούχους.

Η θεσμοθέτηση του δείκτη μισθών

Είναι ο δείκτης που θα αντικαταστήσει τον δείκτη τιμών καταναλωτή (πληθωρισμός) στον υπολογισμό συντάξεων και κρατήσεων. Η ομάδα εργασίας που έχει συγκροτηθεί από ΕΛΣΤΑΤ και εμπειρογνώμονες του υπουργείου Εργασίας καταρτίζει τον αλγόριθμο από τον οποίο θα προκύπτει η αύξηση στις συντάξεις. Πρόκειται για δείκτη που θα λαμβάνει υπόψη την εξέλιξη των μισθών τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.

Μπορεί ακόμη να μην έχει ανακοινωθεί, αλλά στα συστημικά ΜΜΕ ρέει η παραπληροφόρηση για το πόσο θα αυξηθούν οι συντάξεις από το 2025. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιοι δεν διστάζουν να «εκτοξεύσουν» και νούμερα για τις αυξήσεις στις συντάξιμες αποδοχές όσων βγουν στη σύνταξη μετά το 2025 που φτάνουν ακόμη και στο 40%! Καταρχάς ο συγκεκριμένος δείκτης θα ισχύσει για τον υπολογισμό της σύνταξης από το 2024 και εντεύθεν. Αυτό σημαίνει ότι οι όποιες αυξήσεις προκύψουν –αν προκύψουν– θα αφορούν απώτερο χρόνο και κυρίως μετά το 2034 (παρέλευση δεκαετίας), καθότι το σύστημα υπολογισμού και απονομής των συντάξεων θα μετρά τις ασφαλιστικές εισφορές από το 2002-23 με τον δείκτη του πληθωρισμού και μετά το 2024 με τον δείκτη αύξησης μισθών. Παρ’ όλα αυτά, οι διαρροές από το υπουργείο Εργασίας προς παπαγαλίζοντα ΜΜΕ κάνουν λόγο για αύξηση συντάξεων από το 2025! Ολα αυτά χωρίς να γνωρίζουν την εξέλιξη του πληθωρισμού και τις εξελίξεις στις αυξήσεις μισθών σε βάθος χρόνου.

Αυτός ο χείμαρρος παραπληροφόρησης βασίζεται στο θεώρημα ότι οι ονομαστικές αυξήσεις μισθών δεν υπολείπονται του πληθωρισμού. Πώς όμως είναι δυνατόν να εκτοξεύονται τέτοιες επικοινωνιακές… τσιχλόφουσκες όταν στην Ελλάδα οι αυξήσεις μισθών από το 2012 έως και το 2019 ήταν μηδενικές; Ο λόγος είναι προφανής. Εχουν κάτι να κρύψουν. Ποιο είναι αυτό; Πολύ απλά, η εφαρμογή του δείκτη μισθών θα φέρει απώλεια εισοδήματος σε μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες μέσω υψηλότερων ασφαλιστικών εισφορών. Τούτο προκύπτει κυρίως από την εξέλιξη των μισθών του δημόσιου τομέα, που έχουν μεγαλύτερη αύξηση (ας μην ξεχνάμε τις αποδοχές των golden boys) από τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα.

Αναλυτικότερα, ο δείκτης μισθών αναμένεται να προκαλέσει αύξηση στο όριο των ασφαλιστέων αποδοχών (σήμερα βρίσκεται στις 7.335 ευρώ). Σύμφωνα με πληροφορίες δε, έχει ζητηθεί από την ομάδα εργασίας να μην καταρτίσει ένα δείκτη μισθών αλλά περισσότερους.
Συγκεκριμένα, να καταρτιστεί ο δείκτης μισθών που θα αφορά τον υπολογισμό των συντάξεων, ο δείκτης μισθών ιδιωτικού τομέα που θα αφορά τις ασφαλιστικές κρατήσεις μισθωτών και ελεύθερα απασχολουμένων και ο δείκτης μισθών δημόσιου τομέα που θα αφορά τις αυξήσεις δημόσιων υπαλλήλων. Επίσης έχει ζητηθεί να υπάρξουν και δύο επιμέρους δείκτες μισθών που θα μετρούν τη μερική απασχόληση και την κλαδική/τοπική απασχόληση. Πάντως αυτή ακριβώς η εντολή έχει φέρει το αίτημα της ΕΛΣΤΑΤ να μην ισχύσουν φέτος οι δείκτες μισθών αλλά να παραταθεί η σχετική πρόβλεψη για το 2025 ώστε να ισχύσουν από το 2026.

«Μείωση» της εισφοράς αλληλεγγύης

Πρόκειται κατ’ ουσία για fake news στη λογική της καλλιέργειας εντυπώσεων. Πώς είναι δυνατόν να επιτύχει η κυβέρνηση «ουδέτερο δημοσιονομικό αποτέλεσμα», που σημαίνει να μη μειωθεί η συνολική είσπραξη από τη συγκεκριμένη εισφορά, και ταυτόχρονα να θεσμοθετηθεί μείωση όσων καταβάλλουν οι συνταξιούχοι; Αυτή η φορομπηχτικής λογικής εισφορά αφορά περίπου 400.000 συνταξιούχους που οι συντάξιμες αποδοχές τους ξεπερνούν τα 1.400 ευρώ και κυμαίνεται από 3% έως 14%. Οπως προκύπτει από τις κυβερνητικές διαρροές, αυτό που θα θεσμοθετηθεί είναι να μην εισπράττεται επιπρόσθετη εισφορά αλληλεγγύης όπως αυτή που θα προκύψει από τις συντάξεις.

Τσεκούρωμα στις συντάξεις χηρείας

Το πρόβλημα έρχεται από τον νόμο Βρούτση που αντέγραψε τον νόμο Κατρούγκαλου ο οποίος επέβαλε περικοπή 50% μετά την παρέλευση τριετίας στις συντάξεις χηρείας για όλους τους συνταξιούχους, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου τομέα, που εργάζονται ή λαμβάνουν σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος (δική τους ξεχωριστή σύνταξη). Με το πρόσχημα της έλλειψης κατάλληλου λογισμικού (η πραγματικότητα ακουμπά στο πολιτικό κόστος που θα αναλάμβανε ο Κυρ. Μητσοτάκης) το 2019, η κυβέρνηση «κούρεψε» μόνο τις συντάξεις χηρείας του δημοσίου και του ΟΠΕΚΑ (πρώην ΟΓΑ), χωρίς να περικόψει και τις συντάξεις χηρείας του ιδιωτικού τομέα.

Τώρα θέλει να εφαρμόσει τον νόμο αλλά το πρόβλημα έγκειται στις αχρεωστήτως καταβληθείσες συντάξεις από το 2019, που σημαίνει ότι θα πρέπει να επιστραφούν από τους χειμαζόμενους από την αισχροκέρδεια συνταξιούχους τεράστια ποσά. Αν αυτό δεν συμβεί, οι συνταξιούχοι του δημοσίου που λαμβάνουν συντάξεις χηρείας θα αντιδράσουν με προσφυγή στη Δικαιοσύνη. Το σίγουρο είναι ότι οι συντάξιμες αποδοχές αυτής της κατηγορίας συνταξιούχων θα περικοπούν κατά 50%. Αυτό που αναζητά ως νομοθετική φόρμουλα η κυβέρνηση είναι πώς θα γίνει η καταβολή των αχρεωστήτως καταβληθέντων (εξετάζεται η καταβολή με δόσεις) και αν θα δοθεί δυνατότητα επιλογής στην περικοπή στη χαμηλότερη σύνταξη που λαμβάνεται.

Μείωση των πλασματικών ετών

Πρόκειται για έμμεση αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης δεδομένου ότι το 80% των απονεμόμενων συντάξεων περιλαμβάνει και πλασματικά έτη. Αυτό που ισχύει σήμερα είναι ότι οι ασφαλισμένοι που θέλουν να συνταξιοδοτηθούν μπορούν να αναγνωρίσουν έως επτά πλασματικά έτη εάν προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα και έως δώδεκα πλασματικά έτη εάν πρόκειται για εργαζόμενους του δημόσιου τομέα. Συγκεκριμένα, εάν ασφαλισμένος θέλει να συνταξιοδοτηθεί στα 62 αλλά του λείπουν κάποια χρόνια προκειμένου να φτάσει τη 40ετία, μπορεί να τα αγοράσει (πλασματικά έτη). Πρόκειται κατ’ ουσία για κενό χρόνο κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου και μπορεί να είναι η στρατιωτική θητεία, η γονική άδεια ανατροφής, ο χρόνος τέκνων, η επιδότηση ασθένειας, η επιδοτούμενη ανεργία ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), η εκπαιδευτική άδεια (δημόσιο), ο χρόνος σπουδών, ο χρόνος κύησης και λοχείας, οι ημέρες απεργίας, ο χρόνος μαθητείας, ο χρόνος πριν από την εγγραφή σε τ. ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ, τα κενά διαστήματα μη επιδοτούμενης ανεργίας.

Σύμφωνα με τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, τα πλασματικά έτη που μπορεί κάποιος να εξαγοράσει θα μειωθούν από επτά σε πέντε για τον ιδιωτικό τομέα και από δώδεκα σε πέντε για το δημόσιο. Ωστόσο δεν θα μείνουν σε αυτή την περικοπή. Σχεδιάζεται να περικοπούν κάποιες από τις δώδεκα κατηγορίες πλασματικών ετών, αλλά και να απαγορευτεί η αναδρομική αναγνώριση πλασματικού χρόνου για να κατοχυρωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τις προϋποθέσεις χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας που ήταν σε ισχύ έως το 2012. Τι θα προκύψει από όλα αυτά; Πολύ απλά, αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης με παράλληλη –έμμεση πάλι– μείωση του συντάξιμου μισθού. Καθίσταται προφανές ότι όταν δεν μπορείς να εξαγοράσεις δύο επιπλέον χρόνια ως εργαζόμενος του ιδιωτικού τομέα και επτά πλασματικά έτη ως μισθωτός του δημόσιου τομέα θα μένεις παραπάνω στην εργασία και δεν θα μπορείς να πάρεις σύνταξη.

Ολα αυτά γίνονται υπό το κράτος της μαζικής φυγής από την αγορά εργασίας (που τροφοδοτείται και από την πρόσφατη μείωση του πέναλτι για εργασία των συνταξιούχων). Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τις αιτήσεις συνταξιοδοτήσεις που έχουν μέχρι τώρα υποβληθεί, το 2024 προβλέπεται να είναι έτος-ρεκόρ αναφορικά με τις συνταξιοδοτήσεις, καθώς υπολογίζεται να εξέλθουν του εργασιακού βίου πάνω από 215.000 εργαζόμενοι του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, φέρνοντας «αιμορραγία» στον κρατικό κορβανά της τάξης των 400 επιπρόσθετων εκατ. ευρώ σε σχέση με όσα είχαν προϋπολογιστεί. Ολα αυτά όμως θα κρυφτούν κάτω από το χαλί που ονομάζεται επέκταση της δυνατότητας σε όλους τους ασφαλισμένους να αγοράζουν πλασματικά μέχρι πέντε χρόνια (μέσα από την κατάργηση των κατηγοριών). Αυτό σημαίνει ότι τα υψηλά μισθολογικά κλιμάκια της αγοράς εργασίας θα μπορούν να εξαγοράζουν έτη και να βγαίνουν ταχύτερα στη σύνταξη!

Πάταξη των παροχών

Υπό το πρίσμα της ενιαιοποίησης των κανόνων θα «παταχθούν» τα προνοιακά επιδόματα και οι παροχές σε είδος χιλιάδων ασφαλισμένων στα πρώην «ευγενή ταμεία», δηλαδή ΟΤΕ, ΔΕΗ, τράπεζες, ΔΕΚΟ, ΜΜΕ με τη θέση σε ισχύ του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών ΕΦΚΑ. Συγκεκριμένα, θεσμοθετείται ο νέος κώδικας ενιαίων παροχών που εξομοιώνει προς τα κάτω παροχές τύπου ασθένειας, κυοφορίας, εργατικού ατυχήματος, κηδείας κ.λπ. Τέλος, και ενδεικτικό της προχειρότητας του νόμου Γεωργιάδη, θα διορθωθεί κενό που δημιουργήθηκε στο αμέσως προηγούμενο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Ετσι, όσοι συνταξιούχοι με αναπηρία επιθυμούν να εργάζονται δεν θα πρέπει για να λάβουν την αναπηρική τους σύνταξη να διακόψουν την εργασία τους και να επαναπροσληφθούν, όπως παραδόξως ισχύει σήμερα…

Ερχεται ο χρηματιστηριακός τζόγος μέσω του ΤΕΚΑ

Μια άλλη αλλαγή που αναμένεται να εισέλθει και να ψηφιστεί στο προς κατάρτιση μίνι ασφαλιστικό είναι η ειδική ρύθμιση που αφορά το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ). Πρόκειται για το… πόνημα των Μητσοτάκη – Τσακλόγλου μέσω του οποίου επιβάλλουν στους νεοεισελθόντες στην επικουρική ασφάλιση να παίζουν ετσιθελικά τις εισφορές τους στον χρηματιστηριακό τζόγο. Οπως προκύπτει από τις σχετικές πληροφορίες, θα παρέχεται η δυνατότητα επενδυτικής αξιοποίησης των εισφορών των ασφαλισμένων στο ΤΕΚΑ. Στην πράξη με τις ανάλογες προμήθειες κάποιοι ελάχιστοι και σίγουρα «ημέτεροι» θα μπορούν να… αξιοποιούν τις ασφαλιστικές εισφορές για την επικούρηση χιλιάδων ανθρώπων (2,5 δισ. ευρώ υπολογίζονται κατ’ έτος) για να παίξουν στον χρηματιστηριακό τζόγο. Η μόνη επιλογή που δίνεται στους ασφαλισμένους του ΤΕΚΑ είναι αν θέλουν να «επενδύσουν» σε μικρής, μεσαίας ή μεγάλης επικινδυνότητας χρηματιστηριακό τζόγο. Το αν χαθούν οι δεδουλευμένοι κόποι μιας ζωής δεν αφορά τους καταστροφείς της επικουρικής ασφάλισης. Τους αρκεί να δώσουν περί τα 2,5 δισ. ευρώ τον χρόνο σε πέντε δέκα δικούς τους ανθρώπους για να τζογάρουν τον μόχθο μιας ζωής.