Οι εργαζόμενοι στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (ΒΧΜ) υποδέχτηκαν σήμερα, Παρασκευή, το πρωί το ετήσιο συμπόσιο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΧΑΕ) στους χώρους του μουσείου. Η διεξαγωγή του συνεδρίου των αρχαιολόγων της βυζαντινής εποχής πραγματοποιείται σε μια δύσκολη για το μουσείο στιγμή. Όχι μόνο για το μουσείο αλλά και για τους διορισμένους στη διοίκηση καθώς αποσύρουν άρον άρον τη συμμετοχή τους, πιθανόν έπειτα από γενική κατακραυγή και απέναντι σε συναδέλφους τους που θα απορούν με τη στάση που επιδεικνύουν.
Η υπουργός Λίνα Μενδώνη με εμμονή νομοθέτησε την απόσπαση των μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, το ερευνητικό και εκπαιδευτικό τους έργο αλλάζοντας τον νομικό χαρακτήρα των πέντε μεγαλύτερων. Παράλληλα, ειδικά για το ΒΧΜ διόρισε στο ΔΣ ως επικεφαλής «προσωπικότητες» που ουδεμία σχέση έχουν με τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και βάζοντας πρώτη φορά στη διοίκηση εκπρόσωπο της Εκκλησίας, κάτι που επιμελώς είχε αποφευχθεί ώστε να προβάλλεται το επιστημονικό κύρος ου μουσείου, ενώ τοποθετήθηκε και ένας ζωγράφος με άγνωστα επιστημονικά κριτήρια, πέραν των φιλικών, πολιτικών και κοσμικών σχέσεων.
Η ΧΑΕ δεν έχει μείνει αμέτοχη στη δυσμενή αυτή εξέλιξη. Πολλοί θεωρούν –ίσως όχι άδικα– ότι η επιστημονική κοινότητα του βυζαντινού πολιτισμού είναι συντηρητική αλλά έχει δώσει σπουδαία δείγματα αντίστασης σύσσωμη τόσο στην αντίδραση απέναντι στην καταστροφή των μοναδικών αρχαιοτήτων στον υπό κατασκευή σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης όσο και στην παράδοση των μουσείων σε ιδιωτικά συμφέροντα.
Γι’ αυτό οι εργαζόμενοι που έχουν συμπορευθεί επιστημονικά, και όχι μόνο, με τα μέλη της ΧΑΕ όλα αυτά τα χρόνια παρεμβαίνουν στο συμπόσιο διανέμοντας ένα κείμενο έκκληση ζητώντας το αυτονόητο: όχι απλώς να καταδικαστεί άλλη μια φορά η καταστροφική πολιτική Μενδώνη στα μουσεία αλλά και να συμπορευτούν με την πλειοψηφία τα ελάχιστα (σε μια χούφτα αριθμούνται) μέλη της που αποδέχτηκαν τον διορισμό τους στα νέα ΔΣ. Είναι σχεδόν μοναδικοί από την κοινότητα των αρχαιολόγων που το έπραξαν καθώς σχεδόν όλοι –χωρίς υπερβολή– οι πανεπιστημιακοί γύρισαν την πλάτη στη Μενδώνη μετά και τη στάση που είδαν ότι επιφύλαξε περιβόητο ιδιωτικό μουσείο σε εγνωσμένο στέλεχος με σπουδαία εμπειρία στην αρχαιολογία και στη διοίκηση των μουσείων.
Έκκληση απηύθυναν και στις χαρακτηρισμένες από πολλούς εργαζόμενους persona non grata (γενίτσαρους τις χαρακτήρισαν μερικοί) διορισμένες από τη Μενδώνη γενικές διευθύντριες που ήταν (επέστρεψαν από τη σύνταξη) ή μετακινήθηκαν στην υπηρεσία.
Η κατακραυγή είναι τόσο μεγάλη που η «δοτή», όπως τη χαρακτηρίζουν, γενική διευθύντρια του ΒΧΜ Αικατερίνη Δελαπόρτα ειδοποίησε τους διοργανωτές ότι δεν θα παραστεί στο συμπόσιο και πως αποσύρει την ανακοίνωσή της. Κρύβονται. Θα είναι μεγάλη η κατακραυγή.
Ακολουθεί το κείμενο που διανέμεται στους συμμετέχοντες και παριστάμενους στο συμπόσιο της ΧΑΕ.
Παρέμβαση στο 42ο Συμπόσιο Βυζαντινής & Μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας & Τέχνης
Αγαπητοί συνάδελφοι,
Το Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο φιλοξενεί για μία ακόμη χρονιά το ετήσιο εαρινό Συμπόσιο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας. Ως επιστήμονες, εργαζόμενοι στο ΒΧΜ επί πολλά χρόνια, έχουμε επίγνωση των ιστορικών δεσμών του μουσείου αυτού με τη ΧΑΕ. Συμβάλαμε, άλλωστε, αρκετοί εξ ημών, στη μελέτη και στην ανάδειξη των δεσμών αυτών στο πλαίσιο δράσεων του μουσείου, με πρώτη την περιοδική έκθεση «1884-1930: Από τη Χριστιανική Συλλογή στο Βυζαντινό Μουσείο», που οργανώθηκε το 2001-2002, υπό την έμπνευση του αείμνηστου Δημήτρη Κωνστάντιου.
Έκτοτε οι δεσμοί του ΒΧΜ με τη ΧΑΕ σφυρηλατήθηκαν περαιτέρω, με τελευταίο σημαντικό ορόσημο τον κοινό μας ανιδιοτελή και δύσκολο αγώνα για τη διάσωση των μοναδικής σπουδαιότητας αρχαιοτήτων στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό της Θεσσαλονίκης. Η ΧΑΕ συμπορεύτηκε με εμάς και τα σωματεία μας από τη φάση των αρχικών καταγγελιών, μέχρι τις κοινές συνεντεύξεις τύπου, την προσφυγή στην δικαιοσύνη και την πολύωρη, έως τα ξημερώματα αναμονή, για να ακουστούν οι απόψεις μας στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου.
Συνάδελφοι, φίλες και φίλοι,
Το φετινό Συμπόσιο της ΧΑΕ διεξάγεται σε μία πολύ δύσκολη στιγμή για το ΒΧΜ και τέσσερα ακόμη κρατικά μουσεία. Η στιγμή είναι κρίσιμη για όλη την Αρχαιολογική Υπηρεσία της χώρας μας, τον χαρακτήρα της και το μέλλον της. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε θερμά τη ΧΑΕ για το ψήφισμα που εξέδωσε στις 12 Φεβρουαρίου 2023, στο οποίο επισήμανε με ενάργεια τους κινδύνους που εγκυμονεί για τους εθνικούς πολιτιστικούς θησαυρούς και για το επιστημονικό κύρος των μουσείων η αποκοπή τους από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, τον φυσικό φορέα τους. Το τι πρόκειται να συμβεί στο άμεσο μέλλον το δείχνουν ήδη ο διορισμός, στην πλειονότητά τους άσχετων με το αντικείμενο της αρχαιολογίας και των μουσείων, προσώπων στα Διοικητικά Συμβούλια, αλλά και οι σκαιοί τρόποι, οι σκολιές ατραποί και οι προχειρότητες, μέσω των οποίων επιχειρείται να επιβληθεί η εφαρμογή του Ν. 5021/2023.
Απευθύνουμε δημόσιο κάλεσμα στους ελάχιστους ενεργούς αρχαιολόγους της Υπηρεσίας, όσοι αποδέχθηκαν να διοριστούν στα πολιτικά ελεγχόμενα όργανα διοίκησης των πέντε μουσείων, να μην γίνουν συνεργοί σε αυτήν την καταστρεπτική πορεία και να παραιτηθούν, έστω και την ύστατη τούτη ώρα. Καλούμε επίσης τους επίκουρους καθηγητές κ. Αναστάσιο Τάντση και κ. Πασχάλη Ανδρούδη, οι οποίοι μετέχουν και στο παρόν Συμπόσιο, να συνταχθούν με το ψήφισμα της ΧΑΕ, όπως και με το από 8 Μαρτίου 2023 ψήφισμα του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, στο οποίο διδάσκουν και να αποχωρήσουν από τα Διοικητικά Συμβούλια στα οποία έχουν διοριστεί. Την ίδια οδό, άλλωστε, θα ήταν πρέπον, φρονούμε, να ακολουθήσουν και οι επίσης διορισθέντες σε ΔΣ ή σε θέσεις Γενικών Διευθυντών βυζαντινολόγοι κ.κ. Κ. Δελλαπόρτα, Γ. Κανονίδης, Χ. Μπακιρτζής και Ν. Πούλου. Σε άλλη περίπτωση θα είναι συνένοχοι στα δεινά που θα επέλθουν για το ΒΧΜ και άλλα τέσσερα δημόσια μουσεία, δεινά τα οποία περιγράφονται και στο ψήφισμα της ΧΑΕ.
Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,
Η πεποίθησή μας για το δίκαιο και αναγκαίο του αγώνα μας είναι εδραία. Παλεύουμε για να διατηρηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας των μουσείων αλώβητος από αλλότριες στοχεύσεις, και για να μην διασαλευτεί ο εκπαιδευτικός και κοινωνικός τους ρόλος, ο οποίος χαράσσεται από την εποχή του Γεωργίου Σωτηρίου και έκτοτε με γνώμονα την αρχαιολογική επιστήμη. Εκφράζουμε την ευχή για την ευόδωση αυτής της προσπάθειας, με την ΧΑΕ και τα μέλη της για μια ακόμη φορά δίπλα μας.
Επιτροπή αγώνα ΒΧΜ
