Μητσοτάκης και Σταϊκούρας δίνουν τώρα λεφτά στον κόσμο για να βοηθήσουν τον τζίρο με την κατανάλωση του Δεκεμβρίου
Δώδεκα μέρες έμειναν έως τις 21 Νοεμβρίου, μέρα κατάθεσης του τελικού σχεδίου προϋπολογισμού στη Βουλή, και στο υπουργείο Οικονομικών ακόμη μετρούν τα νούμερα της ύφεσης. Οι υπολογισμοί προφανώς γίνονται δύσκολοι όταν αλλάζουν συνεχώς τα περιοριστικά μέτρα και εκεί που οι εκτιμήσεις της Δευτέρας βασίζονται σε τοπικά lockdowns σε δύο μόνο περιφέρειες, πρέπει την Πέμπτη να λάβουν υπόψη το ολικό πανελλαδικό lockdown, που σημαίνει πλήρη στραγγαλισμό της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας.
Το σίγουρο είναι ότι ο πήχης της ύφεσης θα ανέβει στο 10% αντί της προηγούμενης πρόβλεψης 8,2%. Ανάλογα θα αλλάξουν και οι προβλέψεις για το 2021, με την ανάπτυξη, αντί της έως πρότινος εκτίμησης για 7,5%, να τοποθετείται στο 3,5% με 5%.
Συνολική ύφεση 10% και περισσότερο
Ακόμη και αυτά τα νούμερα όμως ίσως αποδειχτούν αισιόδοξα. Εφόσον κάθε μήνας κλειστής οικονομίας δίνει ύφεση 3 μονάδες του ΑΕΠ, ενδέχεται το νέο lockdown να φέρει τη συνολική ύφεση κοντά στο 11%. Δεν το αγνοούν αυτό τα στελέχη του ΥΠΟΙΚ, αλλά μετά τη δημοσίευση των φθινοπωρινών προβλέψεων της Κομισιόν την Πέμπτη, με θετική εκτίμηση για ύφεση 9% το 2020 και ανάκαμψη 5% για το 2021, δεν έχουν λόγο να υιοθετήσουν πιο αρνητικά σενάρια.
Ολα αυτά τα αισιόδοξα σενάρια πάντως έρχονται σε πλήρη αντιδιαστολή με τις προβλέψεις του κακού σεναρίου του ΙΟΒΕ (αναζωπύρωση της πανδημίας, που ήδη είναι σε ισχύ) για παραμονή της ελληνικής οικονομίας σε ύφεση της τάξης του 2,5% με 4% και το 2021.
Το κόστος του νέου lockdown στο έλλειμμα του προϋπολογισμού ασφαλώς θα είναι μεγάλο, ίσως το φέρει έως το 8% του ΑΕΠ, αφού τα προσωρινά λουκέτα στις επιχειρήσεις, η απώλεια των μισθών που τα συνοδεύει και η μείωση του τζίρου και της κατανάλωσης θα οδηγήσουν σε μείωση ΦΠΑ και φόρων εισοδήματος και αδυναμία αποπληρωμής των φορολογικών υποχρεώσεων, άρα σε υστέρηση δημόσιων εσόδων. Παράλληλα, οι επεκτάσεις των υφιστάμενων μέτρων στήριξης θα έχουν κόστος που θα φτάσει τα 3,3 δισ. ευρώ έως τα τέλη του χρόνου.
Γιατί η κυβέρνηση έγινε πιο γαλαντόμα
Το νέο στοιχείο πάντως είναι ότι ενώ μέχρι τώρα το έλλειμμα του προϋπολογισμού αποτελούσε και προβαλλόταν ως η κύρια πηγή ανησυχίας του οικονομικού επιτελείου και της κυβέρνησης (και στο όνομα αυτής της ανησυχίας δικαιολογούνταν η «τσιγκουνιά» των ελληνικών μέτρων στήριξης), η εικόνα ξαφνικά άλλαξε ριζικά. Ο Χρήστος Σταϊκούρας θυμήθηκε και μας είπε ότι δεν ισχύουν φέτος οι δημοσιονομικοί κανόνες της ευρωζώνης, άρα τα ελλείμματα δεν αποτελούν πρόβλημα. Και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέλαβε να ανακοινώσει όχι μόνο ότι όσοι εργαζόμενοι δουν αναστολή της σύμβασής τους θα πάρουν 800 ευρώ (δηλαδή 610 για τρεις εβδομάδες), ενώ την άνοιξη έπαιρναν 534 για τον μήνα, αλλά και ότι η Ελλάδα έχει 37 δισ. ευρώ ρευστότητας (από το «μαξιλάρι» κεφαλαίων που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ) και μπορεί με αυτά να αντιμετωπίσει την κρίση (προκαλώντας τα ειρωνικά σχόλια του Ευκλείδη Τσακαλώτου στα social media).
Ολα αυτά δεν σημαίνουν ότι το φετινό έλλειμμα του προϋπολογισμού, που αναμένεται να ξεπεράσει το 8%, δεν είναι πρόβλημα, αφού θα προστεθεί στο δημόσιο χρέος ανεβάζοντάς το στο τέλος του χρόνου στο 207% του ΑΕΠ. Σημαίνουν επίσης ότι η κυβέρνηση ενδεχομένως άρχισε να συνειδητοποιεί κάτι από τον βαθμό εξάντλησης της ελληνικής οικονομίας και προσπαθεί να δώσει κάτι παραπάνω ποντάροντας σε αυξημένους τζίρους και κατανάλωση τον τελευταίο μήνα του έτους.
Προτελευταίοι στην ΕΕ για τη στήριξη της οικονομίας
Την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας επανέλαβε μια δική του –πιο υποκειμενική δεν γίνεται– διαπίστωση, την οποία είχε εκφράσει ξανά την άνοιξη: η Ελλάδα παίρνει περισσότερα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης των εργαζομένων και των επιχειρήσεων απ’ ό,τι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Τα δημοσιευμένα στοιχεία όμως τον διαψεύδουν. Συγκεκριμένα, η ανοιχτή συγκριτική μελέτη του Ινστιτούτου Bruegel που εδρεύει στις Βρυξέλλες και μετρά τα ποσά που δαπανούν τα κράτη-μέλη της ΕΕ για να στηρίξουν την οικονομία τους δείχνει ότι η Ελλάδα λαμβάνει πολύ φτωχά μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών της σε σχέση όχι μόνο με τις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά αλλά και με τις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου.
Μόνο η Πορτογαλία δίνει λιγότερα λεφτά. Η χώρα που στηρίζει περισσότερο την οικονομία της είναι η πλούσια Γερμανία. Η Γερμανία παρέχει δωρεάν ζεστό χρήμα κυρίως στις επιχειρήσεις και έχει λάβει άμεσα δημοσιονομικά μέτρα που φτάνουν το 8,3% του ΑΕΠ, ενώ έχει δώσει άλλο ένα 7,3% του ΑΕΠ σε αναστολές φορολογικών και δανειακών υποχρεώσεων. Αντίθετα, όλες οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου έχουν δώσει πολύ λιγότερο ζεστό χρήμα για να στηρίξουν την οικονομία τους, με την Πορτογαλία να έχει λάβει μέτρα που φτάνουν το 2,5% του ΑΕΠ της, την Ελλάδα το 3,1%, την Ιταλία το 3,4%, την Ισπανία το 3,7% και τη Γαλλία το 4,6%. Η αρνητική διαφορά ωστόσο της Ελλάδας σε σχέση με τις άλλες χώρες του νότου, ακόμη και με την Πορτογαλία, είναι ότι έχει λάβει ελάχιστα μέτρα αναβολής των φορολογικών και δανειακών υποχρεώσεων, μόλις 1,2% του ΑΕΠ, έναντι π.χ. 11,2% της Πορτογαλίας ή 13,2% της Ιταλίας, και ότι έχει δώσει ελάχιστες εγγυήσεις ρευστότητας, μόλις 2,1%.
